Tarbiya fanidan yakuniy davlat attestatsiyasini

5 ball 
 
9. Agar a = 1 + 2 + 3 + …. + 2023 ga teng boʻlsa, 2 + 4 + 6 + 8 + … + 2025 yigʻindini a orqali 
ifodalang. 
5 ball 
10. Nomaʼlum x burchakni toping.
5 ball 
 
 
 

---

6
3
2
−
=
+
−
x
x
3-VARIANT
1. Ifodaning qiymatini toping:
2
2
2023
2022
2023 2022
−
−
3 ball 
2. Hisoblang:
3
16
64
−
3 ball 
3. Muayyan masofani bosib oʻtish uchun ketadigan vaqtni 25% ga kamaytirish uchun tezlikni necha 
foiz orttirish kerak?
5 ball 
4. C nuqtadan oʻtkazilgan bir kesuvchi aylanani A va B, ikkinchisi esa D va E nuqtalarda kesadi. 
Agar CA = 18 cm, CB = 8 cm, CD =6 cm boʻlsa, DE kesma uzunligini toping. 
5 ball 
 
5. AD kesma – ABCD trapetsiyaning katta asosi. ACD va DCB uchburchaklarning yuzlari, mos 
ravishda, S
1
va S
2
ga teng boʻlsa, trapetsiyaning yuzini toping. 
5 ball 
6. Tenglamalarni yeching. 
4 ball×2 
a) 2x
2 
– 5x + 1=0 
b)
7. Arifmetik progressiyaning birinchi oʻnta hadi yigʻindisi 140 ga teng boʻlsa, 
a
2
+ 
a
9
ni aniqlang. 
5 ball 
8. Agar 
1
2
tg

=
, 0< α < 
boʻlsa, 



2
cos
2
cos
2
2
sin
+
ni hisoblang.
5 ball 
 
9. 
tengsizlikni qanoatlantiradigan natural sonlarning eng kattasini toping. 
5 ball 
10. Nomaʼlum x tomonni toping. 
5 ball 
 
 

---

4-VARIANT
1. Ifodani soddalashtiring: 
1
1
a
b
a
a
b
b
+
+
:
3 ball 
2. Agar
5
a
=
va 
8
b
=
boʻlsa,
40
ni a va b orqali ifodalang.
3 ball 
3. Shaxmat turnirida 21 kishi qatnashmoqda. Har bir oʻquvchi boshqalari bilan 2 - martadan oʻyin 
oʻynasa, jami oʻynalgan oʻyinlar sonini aniqlang.
5 ball 
4. Tenglamalarni yeching. 
4 ball×2 
a) (x
2
+6x)
2
+ 8(x
2
+6x)
2
– 9 = 0 
b) (4 – 5x
–1
)
–2 
= (–3)
–4
5. Muntazam koʻpburchakning tashqi burchagi 60° ga teng. Perimetri 48 ga teng. Uning katta 
diagonalini toping. 
5 ball 
6. (–5; 0) va (8; –4) vektorlar uchun | + | vektorni hisoblang. 
4 ball
7. Ifodani soddalashtiring:
3 ball×2
a) 
(
)
3
2
2
sin
sin
 
 


+

−




b)
(
)
(
)
2
2
0
2
0
60
60
tg
cos
sin



+
+
+
+
8. Arifmetik progressiyada S
n 
– S
n – 1 
= 2023, S
n + 1 
– S
n
= 2024 boʻlsa, uning hadlari ayirmasini 
toping. 
5 ball 
9. Funksiyalarning grafigini yasang.
3 ball×2 
a) y = –2x
2
 + 5x 
 
 
 
b) 
3
2
y
x
= −
10. Nomaʼlum x ni toping. 
5 ball 
 
 
 

---

5-VARIANT
1. Ifodaning qiymatini toping: 
(
) (
)
(
) (
)
2
2
2
2
2
2
2
2
2021
2024
2023
2024
2022
2023
2022
2025
−

−
−

−
4 ball 
2. Agar a>b>c boʻlsa, |a – b| + |c – a| – |b – c| ni soddalashtiring.
4 ball 
3. Tenglama va tenglamalar sistemasini yeching. 
3 ball×2 
a) 
(
)
x
x
x
−
=
+
−
3
6
2
1
3
2
b) 



=
−
=
+
+
−
0
0
4
2
2
2
у
х
х
у
х
4. Tengsizlik va tengsizliklar sistemasini yeching.
4 ball×2 
a) 
8
|
2
|
2

+ x
x
b)
(
)
(
)
(
)



+
−

−
+
−

−
−
7
1
4
2
3
10
5
3
2
2
x
x
x
x
x
x
5. Bir vaqtda A va B shaharlardan bir-biriga qarab yo‘lovchi va yuk poyezdi yoʻlga tushdi. 
Yo‘lovchi poyezdining tezligi 60 km/h, yuk poyezdiniki esa 40 km/h ga teng. Poyezdlar 3 soatdan 
keyin uchrashdi. Uchrashgandan qancha vaqt oʻtib yuk poyezdi A shaharga yetib keladi?
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
5 ball 
6. Trapetsiyaning diagonali uning oʻrta chizigʻini 3 : 8 kabi nisbatda ikki kesmaga ajratadi. Oʻrta 
chiziq kesmalarining ayirmasi 15 cm ga teng. Trapetsiya asoslarini toping.
5 ball 
7. ABCD parallelogrammda C(5; 8). O(4; 5) esa parallelogramm diagonallarining kesishish nuqtasi 
boʻlsa, parallelogramm A uchining koordinatalarini toping. 
5 ball
8. Agar x = 2024 va u = 2023 boʻlsa, x
3 
– u
3 
– 2u
2 
– 3u – 1 + x
2 
– 2xu ni hisoblang.
5 ball 
9. Geometrik progressiyaning maxraji 3 ga, dastlabki toʻrtta hadining yigʻindisi 80 ga teng. Birinchi 
hadining qiymatni toping. 
3 ball 
10. ABCD kvadratda S
1
+ S
2
ni toping. 
5 ball 
 
 
 
 
 

---

FOYDALANISH MUMKIN BOʻLGAN FORMULALAR 
 
1. 
Uchburchak yuzi: 
1
sin ;
(
)(
)(
)
2
a
S
ab
S
p p a p b p c
p
yarim perimetr

=
=
−
−
−
−
2. Aylana uzunligi: L = 2πR
3. Doira yuzi: S = πR
2 
4. Arifmetik progressiyaning dastlabki n ta hadi yigʻindisi:
(
)
1
2
n
n
a
a n
S
+
=
5. Cheksiz kamayuvchi geometrik progressiya (barcha hadlari) yig‘indisi: 
1
1
b
S
q
=
−
6. Kvadrat tenglamani yechish: 
2
1 2
4
2
,
b
D
x
D
b
ac
a
− 
=
=
−
;

---

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI 
MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI 
VAZIRLIGI 
 
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
2022–2023-O‘QUV YILIDA UMUMIY O‘RTA TA’LIM 
MAKTABLARINING 9-SINF O‘QUVCHILARI UCHUN 
YAKUNIY NAZORAT IMTIHONINI O‘TKAZISH BO‘YICHA 
ONA TILI VA ADABIYOT FANLARIDAN METODIK 
TAVSIYA VA MATERIALLAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Toshkent-2023 

---

BAYON MATNLARI UCHUN NAMUNA 
 
HAMISHA SHUNDAY BO‘LAVERMAYDI 
 
Bir kuni ko‘chada sayr qilib yurgan kishi yo‘l chetida o‘tirgan keksa odamni ko‘rib 
qoldi. U mo‘ysafidning qarshisiga kelib, murojaat qildi: 
– Otaxon, ulug‘ yoshli inson ekansiz, anchagina uzoq hayot yo‘lini bosib o‘tgansiz. 
Shubhasiz, juda dono bo‘lsangiz kerak. Ayting-chi, mana, men kuchliman-u, ammo hech 
qayerdan ish topa olmayapman. O‘g‘lim giyohvandlikka berildi, qizimni ham yaxshi 
tarbiyalay olmayapman. Ayolim esa kun bo‘yi uyda o‘tirsa ham, hech qayerga qaramaydi. 
Xo‘sh, men bu vaziyatda qanday yo‘l tutishim kerak? Nima qilsam, bularning hammasini 
o‘zgartira olaman? 
Qariya javob berdi: 
– Eshiging ustiga kichkinagina taxtacha osib, unga “Hamisha shunday bo‘lavermaydi” 
deb yozib qo‘y. 
– Shu xolosmi? – hayron bo‘ldi erkak. 
– Shu xolos, – javob qildi keksa kishi. 
U uyiga borib, qariya aytgandek qildi. Bir qancha vaqt o‘tgach, uning o‘g‘li 
giyohvandlikni tashladi. Qizi bir yaxshi yigit bilan oila qurdi. Ayoli ham o‘zgardi va 
risoladagidek bekaga aylandi. Erkakning o‘zi esa serdaromad ishga joylashdi va ko‘p o‘tmay 
mashina ham sotib oldi. 
Kunlarning birida u tanish ko‘chadan o‘tib borayotib, ikki yilcha oldin keksa 
mo‘ysafidni uchratgan joyida to‘xtadi. Qariya hali ham shu yerda o‘tirgandi. Erkak uning 
oldiga yaqinlasharkan, mashinadan tushmagan holda, uning oynasini ochib, so‘z qotdi: 
– Ha, boboy, haliyam o‘tiribsizmi? Mana, men, ko‘rib turganingizdek, ancha narsaga 
erishdim. O‘g‘lim giyohvandlikni tashladi, qizimni turmushga berdim. Ayolim ham yaxshi 
rafiqaga aylandi. O‘zim ishga joylashdim va endi martabali boshliqman. Siz esa haliyam 
o‘shandek o‘tiribsiz, no‘noq chol! Xo‘sh, endi menga nima deb maslahat berasiz? 
Bu gaplardan qariyaning chehrasi o‘zgarmadi, aksincha, u suhbatdoshiga xotirjam 
tikilgancha dedi: 
– Haligi taxtacha bor edi-ku, shuni olib tashlamagin… 
 
(Ruschadan Muhabbat Sharifova tarjimasi)