Tibbiyot mikrobiologiyasi

Экзо-ва эндотоксинларни фарқлари. Аллерген таъсирга эга микроорганизм ҳужайрасининг тузилиши.

endotoksinlar bakteriyalar hujayralari hayoti davomida uning ichida bo'ladi va bakteriyalar o'lganidan keyingina ajralib chiqadi;
ekzotoksinlar bakteriyalar hayoti davomida ajralib chiqadigan - bu o'lik kasalliklarni keltirib chiqaradigan eng xavfli zaharlar (kuydirgi, qoqshol, botulizm, gaz gangrenasi va boshqalar)
ba'zi hollarda bakteriyalar endo- va ekzotoksinlarni chiqarganda kombinatsiyalangan variantni qo'llash mumkin.
Bakteriyalar allergiyaga olib kelishi mumkin - epidemiologik dalillar
Aksincha, kolonizatsiya yoki ayrim bakterial turlar bilan infektsiya allergiyani qo'zg'atishi yoki kuchaytirishi mumkin bo'lgan epidemiologik dalillar ortib bormoqda Masalan, astmada bakteriyalar kasallik alomatlarini yolg'iz yoki inson rinovirusi yoki respirator sinsitial virus kabi viruslar bilan birgalikda kuchaytirishi mumkin.

Allergiya qo'zg'alishi va kuchayishining bakterial mexanizmlari

Bakteriyalarga antigenga xos va antigenga xos bo'lmagan ko'plab pro-allergen funktsiyalari berilgan. Bakteriyalar nafas yo'llarining epitelial hujayralarini yuqtirish qobiliyatiga ega, bu esa yallig'lanishni, hujayra o'limini va epiteliya to'sig'ining etishmovchiligini keltirib chiqaradi. Bundan tashqari, teshik hosil qiluvchi toksinlar, masalan, S. aureus a-toksin va bakterial proteazlar epiteliya to'siqni etishmovchiligiga yordam beradi Epiteliya o'tkazuvchanligining oshishi mikroblarning kirib kelishini osonlashtiradi va immunitet tizimini atrof-muhitni ifloslantiruvchi moddalar va allergenlarga ta'sir qiladi.

28. 
    Инфекцион касалликлар классификацияси ва уларнинг касаллик даври.
    

Infeksion kasalliklar klassifikatsiyasi va ularning kasallik davri.
Infeksion kasalliklarning yanada tarqalishiga yoʻl qoʻymaslik uchun shunday kasalliklar bilan ogʻrigan bemorlar yoki shunday kasallik bor deb gumon qilingan kishilar kasalxonada yoki uyida ajratib qoʻyiladi. Toun (chuma), vabo (xolera), toshmali terlama (toshmali tif), ich terlama (qorin tifi), paratif, dizenteriya, virusli gepatit, difteriya va b. kasalliklar topilgan yoki gumon qilingan kishilarni maxsus sanitariya transportida kasalxonaga olib borib yotqizish shart. Gripp, qizamiq, koʻkyutal va b. baʼzi Infeksion kasalliklar bilan ogʻrigan bemorlarni alohida xonaga yotqizish, tegishlicha parvarish qilish va dezinfeksiya oʻtkazib turish sharti bilan uyida ajratib qoʻyish mumkin.

Sanatoriylar, dam olish uylari, bolalarni sogʻlomlashtirish muassasalari, bolalar bogʻchalari va yaslilarda, shuningdek, kasalxonalarning terapiya, xirurgiya, pediatriya va b. (infeksion boʻlimidan tashqari) boʻlimlarida izolyator jihozlanadi. Ayniqsa, xavfli infeksiyalar (toun, vabo) bilan ogʻrigan bemorlarga yaqin yurgan kishilarni oʻsha kasalliklarning inkubatsion davriga teng keluvchi muddat bilan ajratib qoʻyish shart. Boshqa infeksion kasalliklarda bemorlar turli muddat bilan ajratib qoʻyiladi.

Kasallikning bir necha asosiy bosqichlari farqlanadi: kasallik yuqishidan oldingi, yuqqan paytdagi, yashi-rin davri, yashirin davrdan keyingi bosqichlar. Koʻpincha oʻsimlik kasalliklari bir necha sabablari tufayli paydo boʻladi. Masalan, gʻoʻza koʻsaklarini beda qandalasi shikastlaganda yopishqoq bakterioz rivojlanib, tola va chigit sifati buziladi. Bu yoʻldosh kasalliklar deb ataladi. Oʻsimliklarni kasalliklardan muvaffaqiyatli himoya qilish uchun kasallikni hamda birlamchi infeksiya sababini toʻgʻri aniqlash ke-rak. Qoʻzgʻatuvchi organizmga kirishi bilan oʻsimlikda himoya reaksiyasi paydo boʻladi. Agar qoʻzgʻatuvchi toʻqimalar qarshiligiga bardosh bera olmasa, unda kasallik nekroz bilan cheklanadi. Oʻsimliklarni I. k.dan himoya qilishda pro-filaktik chora-tadbirlar: qishloq xoʻjaligi ekinlarini oʻsishi va rivojlanishi uchun eng qulay sharoitlar yaratish, kasalliklarga chidamli navlarni ekish, urugʻchilikni toʻgʻri tashkil qilish, urugʻlarni dorilash, hasharotlarni yoʻq qilish katta ahamiyatga ega. I. k.ni davolash uchun biopreparatlar va antibiotiklardan foydalaniladi. I. k.ning tarqalishiga yoʻl qoʻymaslik uchun karantin chora-tadbirlari qoʻllaniladi

29.