Tilshunoslikka kirish fanining predmeti

SHAXSNING XUSUSIYATLARI ing. quality of personality, nem. Eigenschaften 
der Personen, rus. svoystvo lichnosti. Shaxsning boshqalardan ajralib turi-
shi uchun xizmat qiladigan belgilari, hislatlari. 
HIS-TUYG’ULAR ing. emotion, nem. Emotion, rus. emotsiya. Kishining voqelikka 
bölgan ichki munosabati.
IRODA  ing. will, nem. Wille, rus. volya. Kishining oldiga qöyilgan maqsadlarga er-
ishishda qiyinchiliklarni yengib ötishga qaratilgan faoliyati va xulq-
atvorining ongli ravishda tashkil qilishi va öz-özini boshqarishi.
TEMPERAMENT ing. temperament, nem. Temperament. Psixikaning individual jihat-
dan öziga hos, tabiiy jihatdan shartlashgan dinamik körinishlari majmui.
XARAKTER ing. nature, nem. Charakter, rus. xarakter. Shaxsning faoliyat va 
muomalada tarkib topadigan va namoyon b öladigan barqaror individual 
xususiyatlari; Individ uchun tipik bölgan xulq-atvor usullari. 
QOBILYAT ing. ability, nem. Begabung, Vermögen, rus. sposobnost. Shaxsning 
mazkur faoliyatni amalga oshirish sharti hisoblangan va buning uchun zarur 
bilim, könikma va malakalarni egallash dinamikasida yuzaga chiqadigan ind i-
vidual-psixologik xususiyati. 
BELGI sin. ishora, ing. mark, marker, nem. Merkmal, rus. znak. Bilish va muomala 
jarayonida predmet yoki hodisalar örnida ishlatiladigan, fikrni, axborotni 
qabul qilish, saqlash, özgartirish va berish uchun foydalanadigan moddiy, 
hissiy jihatdan idrok qilinadigan predmet, ho disa, xarakat.
TILSHUNOSLIKka oid atamalar boshqa ma’ruzalarda berilgan.
PSIXOLINGVISTIKA sin. psixologik tilshunoslik, ing. psycholingvistics, nem. Psy-
cholinguistik, rus. psixolingvistika. Nutq faoliyati haqidagi fan. 
TIL, NUTQ VA NUTQ FAOLIYATI ing. language, speech and speaking activ ity, 
nem. Sprache, Rede und Sprechtätigkeit, rus. yazik, rech i rechevaya 
deyatelnost.
Til-fikr ifodalash va özaro aloqa quroli bölib xizmat qiladigan tovushlar, 
sözlar va grammatik vositalar tizimi; 
Nutq-fikrni söz orqali og’zaki yoki yozma ravishda ifodalash qobiliyati, ma-
horati; 
Nutq faoliyati-tildan foydalanish jarayoni. 
NUTQ FAOLIYATI kishining maqsadga yönaltirilgan, til tizimidan foydalangan 
xolda muomala vaziyatini hisobga olib axborot olish va berishga qarat ilgan 

---

42 
faoliyati; Axborotni qabul qilish va uzatish, kishilarga ta’sir ötkazish ja-
rayoni. 
ICHKI NUTQ ing. inner speech, endophasy, rus. vnutrenyaya rech, endofaziya. 
Nutq faoliyatining ovozsiz turi. Grammatik struktura va mazmun jihatdan 
kengligi bilan xarakterlanadi. Ichki nutq tafakkurning asosiy quroli b ölib 
hisoblanadi.