Udk 339. 1(075. 8) I. S. Tuxliyev, A. B. Bektemirov, Z. I. Usmanova ‘Turizmda strategik marketing’: O„quv qo„llanma – S.: Samisi, 2010 – 138 b

5.6. Matritsaning pastki ung katagiga tushuvchi ‘Itlar’ kvadrantining mazmuni

Itlar

Sust o’suvchi tarmoqlarda bozorni past nisbiy ulushiga ega bo’lgan kompaniyalar (xo’jalik bo’linmalari) o’sish istiqbolini kuchsizligi sababli, bozorda pozitsiyani orqada qolishi va natijada egri tajribaga ega bo’lgan yetakchilardan orqada qolish ularni foyda miqdorini cheklaganligi sababli itlar deb aytiladi. Kuchsizlanuvchi itlar (ular itlar kvadrantining pastki o’ng burchagida joylashadi) ko’p xollarda uzoq muddatli istiqbolga kattagina mablag’ ishlab topishga qobiliyati yo’q. Ba‘zida bu mablag’lar hatto joriy strategiyasini qullab-quvvatlashga mustahkamlashga va himoya qilishga ham yetarli emas, ayniqsa bozorda qattiq raqobat hamda, foyda normasi doimiy ravishda past bo’lgan xolatlarda mazkur vaziyat kuzatiladi.
Bundan shunday xulosa qilish mumkinki, kuchsizlanuvchi itlarga ayrim o’ziga xos vaziyatlardan tashqari BKG hosilni yig’ish strategiyasini, qisqartirish yoki qaysi variant ko’proq foyda bersa shunga bog’liq ravishda batamom tugatish strategiyasi qullaniladi.
Tayanch so„z va iboralar: Boston Consulting Group, BKG ‘ O’sish / Ulush ‘ matritsasi, xo’jalik portfeli matritsasi, pufakchalar, so’roq belgilar, qiyin bolalar, yulduzlar, sog’in sigirlar, itlar.
Mustaqil nazorat qilish uchun topshiriq va savollar:

1. 
   Xo’jalik portfeli matritsasining modeli nimadan iborat?
   
2. 
   ‘O’sish / ulush’ BKG matritsasi kvadrantidagi pufakchalar nimani ifodalaydi?
   
3. 
   Matritsaning yuqori o’ng katagiga tushuvchi kompaniyalar ‘So’roq belgilar’ yoki ‘Qiyin bolalar’ kvadrantining mazmuni nimadan iborat?
   
4. 
   Matritsaning yuqori chap katagiga tushuvchi ‘Yulduzlar’ kvadrantining mazmuni nimadan iborat?
   
5. 
   Matritsaning pastki chap katagiga tushuvchi ‘Sog’in sigirlar’ kvadrantining mazmuni nimadan iborat?
   
6. 
   Matritsaning pastki ung katagiga tushuvchi ‘Itlar’ kvadrantining mazmuni nimadan iborat?