Usullari fanidan oraliq nazorat


Download 26.97 Kb.
bet2/2
Sana24.12.2022
Hajmi26.97 Kb.
#1052617
1   2
Bog'liq
oraliq

Makroiqtisodiy muvozanat barcha tanlash mos izlab bilan erishiladi. Bu holda, foydalanish cheklangan resurslardan turli mahsulotlar ishlab chiqarish uchun (kapital, yer va mehnat) jamiyatning barcha a'zolari o'rtasida ularning taqsimlash bilan tenglashadi. Makroiqtisodiy muvozanat - asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlar bu mutanosibligi va muvozanat. Shunday qilib, tadbirkorlik sub'ektlari rag'batlantirish his qaysi bir vaziyat vaziyatni o'zgartirish uchun. Boshqa so'zlar bilan aytganda, bu iste'mol va ishlab chiqarish, resurs va qo'llash, operatsion natijalarini va omillar, moliyaviy, moddiy va real oqimlari o'rtasidagi, degan ma'noni anglatadi talab va mutanosibligini etdi, bozor iqtisodiyoti sharoitida muvozanat talab va ishlab chiqarish o'rtasidagi yozishmalarni bilan xarakterlanadi. Bunday vaziyatda u, bu ko'p u olishingiz mumkin turadi qanday bir mahsulot sifatida ishlab chiqarilmoqda. Bu muvozanat biron talablariga cheklash bilan erishish mumkin , iqtisodiy foyda (kamayadi samarali talab) yoki resurslarni optimallashtirish foydalanish o'sishiga. Mutanosiblik bir necha turga tasniflanadi.
Mutaxassislar qisman va umumiy makroiqtisodiy muvozanatni aniqlash.
Ikkinchi ta'rif ostida milliy bozorlarni bog'langan muvozanatni tushunish.
Bu har bir bozorining mutanosib va ehtimol, eng yaxshi o'yin, iqtisodiy agentlari rejalarini amalga oshirish nazarda tutadi. Bu holda, ularning iqtisodiy vaziyatni yaxshilash uchun etkazib berish yoki talab darajasini o'zgartirish izlama tadbirkorlik sub'ektlari, to'liq qondirish.
Qisman balansi kiritilgan individual bozorlar, muvozanatini belgilaydi milliy iqtisodiyotning tuzilishi.Mutaxassislar aniqlash va makroiqtisodiy muvozanatni bajarish. Bu optimal nisbati butun iqtisodiyotning tuzilishi. Bu vaziyat aslida erishsa emas, lekin u barcha iqtisodiy faoliyat ideal maqsad hisoblanadi. Makroiqtisodiy muvozanat uzoq muddatli va qisqa muddatli (joriy) bo'lishi mumkin. Balance yanada ideal (nazariy kerakli) va real bo'linadi.
Old sharoit mukammal mutanosiblik shakllanishini o'z ichiga mukammal raqobat va salbiy voqealar yo'qligini. Bu vaziyat iqtisodiy faoliyat har bir a'zosi bir tovar, deb taqdim, mumkin bozorida, har bir tadbirkor - ishlab chiqarish omili. Aslida, bu sharoitlar buzilgan. Amalda, maqsadi, tashqi ko'rinishlari, nomukammal raqobat borligi mavjud va iqtisodiy tizimining barcha ishtirokchilari maqsadlaridan to'liq amalga oshirish asosida o'rnatiladi real muvozanatni erishish uchun emas.
balansi, shuningdek, uchuvchan va barqaror bo'lishi mumkin. Barqarorlik iqtisodiyoti tashqi ta'sir javoban o'zining asl joyiga mustaqil qaytishga qodir qaerga kabi mutanosibligini, xarakterlaydi. o'z-o'zini tartibga solish mexanizmi ishlamasa, keyin muvozanat barqaror emas.


3.) Iqtisodiy sikl - umumiy iqtisodiy faollikning muayyan yillar davomida davriy yuksalib va pasayib, tebranib turishi; bir necha yillar da-vomida iqtisodiyotda yuksalish va pasayishning davriy takrorlanib turishi, yuksalish, tanglik, depressiya, jonlanish fazalaridan iborat. Vaqtga nisbatan har 20—25-yilda takrorlanib turadigan uzoq va har 5—10-yilda takrorlanadigan qisqa I.s. bor. Alohida I.s. bir-biridan davomiyligi va jadalligi boʻyicha keskin farqlanadi.
Shu bilan birga ularning hammasi bir xil fazalarga ega boʻladi. Siklning eng yuqori nuqtasida iqtisodiyotda toʻliq bandlik kuzatiladi va i.ch. toʻliq yoki deyarli toʻliq quvvat bilan ishlaydi. Siklning bu fazasida narx darajasi oʻsish tamoyiliga ega boʻladi, iqtisodiy faollikning oʻsishi toʻxtaydi. Tanglik fazasida i.ch. va bandlik qisqaradi, ammo narxlar pasayish tamoyiliga berilmaydi. Tanglikning quyi nuqtasida i.ch. va bandlik oʻzining eng past darajasi bilan harakterlanadi. Jonlanish fazasida i.ch. darajasi koʻtariladi, bandlik esa toʻliq bandlik dara-jasigacha oʻsadi.Sobiq sovet ittifoqi davrida iqtisodiy sikl doimo yuksalish darajasida bo'lgan.Ittifoqning parchalanishiga esa AQSH ning g'alamisligi sababchi bo'lgan.SSSR ning oxirgi prezidenti Mixail Sergeyevich Garbachyov AQSH ning laycha iti bo'lganva aynan u sobiq ittifoqni parchalagani uchun AQSH hukumatidan 15MLRD dollorlik mukofot olgan Iqtisodiyot nazariyasida I.s.ning asosiy sababi yalpi talab bilan yalpi taklif oʻrtasidagi muvozanatning buzilishi va uning yana kaytadan tiklanishi tarzida izohlanadi. I.s. milliy iqtisodiyotning oʻzini oʻzi tartibga solishi usullaridan biridir.
Zamonaviy jamiyat darajasi va uning hayot sharoitlarini yaxshilash uchun eng yaxshi qiladi. Bu nafaqat tufayli bitta davlatga barqaror iqtisodiy o'sish, orqali erishish mumkin, lekin, shuningdek, dunyodagi mamlakatlarning har. Tarix farovonlik davrlarda har bir vaqtinchalik iqtisodiy beqarorlik tugaydi, deb ko'rsatadi.
Iqtisodiy inqiroz, iqtisodiy sohasida to'liq nomutanosiblik deb atash mumkin, buning uchun ishlab chiqarish va bozor munosabatlariga ham tabiiy zarar va barkamol munosabatlar yoriqlar. «Krisis» yunon tushunchasi tarjima burilish nuqtasi sifatida talqin. Bu ishlab chiqarish pasayishi va ishlab chiqarish munosabatlarining teshikka, kompaniyalar bir qator bankrot va ishsizlikning bilan xarakterlanadi, buning uchun davlat, iqtisodiy holatini tubdan yomonlashishini ko'rsatadi. iqtisodiyotning kuz turmush darajasining kamayishiga va butun aholining farovonligini bir yomonlashuvi sabab bo'ladi. global rivojlanish kasalliklar bilan bog'liq inqiroz. hodisaning formatda biri - qarz tizimli va katta to'plash va ularning eng yaxshi vaqt to'lash uchun odamlar Ishonchsizlik. iqtisodiy inqiroz asosiy sabablari, eng iqtisodchilar tovarlar va xizmatlar uchun talab va taklifning bir juftlik izostaziya yurganda yuz bergan bilan bog'liq. global inqirozning paydo bo'lishiga Global fikr tizimi va tashqi dunyo o'rtasidagi, mehnat va haqiqiy ishlab chiqarish yoki ishlab chiqarish va iste'mol o'rtasidagi noishlab chiqarish turlari o'rtasidagi tafovutni deb atash mumkin. ishlab chiqarish va noishlab chiqarish kuchlarini nomutanosiblik tovar-pul munosabatlarini buzilgan bo'lsa. tizimi va nazorat qilinishi mumkin emas ofatlar taqdirda atrof-muhit o'zaro yilda jamiyatning faoliyat bir omadsiz bor. iqtisodiy inqiroz sabablari, ekspertlar boshqarish va ishlab chiqarish o'rtasidagi farqni kötüleşmesinde chuqurlashtirish va hamkorlik, mutaxassisligi rivojlanishi bilan bog'liq. Hatto sekin kelgan o'zgarish. tovar ishlab chiqarish hamkorlik va ishlab chiqarish, mahalliy inqirozlar namoyon yaxshi ko'rsatdi. Ko'p hollarda, inqiroz mahalliy tabiat ichki zaxiralari o'zini o'zi tartibga tuzilishi tizimi orqali erishish qilinadi. Iqtisodiy inqiroz sabab sabablari, keng savdo tahlil qilish uchun ishlatiladi ko'rsatkichlar, bosilgan valyutaga talab, juda katta ta'sir bor. Jahon iqtisodiyoti vaqti-vaqti bilan izostaziya bilan duch keldi. hodisa, har 8-12 yil sodir bo'ladi. Bu muammolarni keng o'zini namoyon:

  • tovarlarni sotish bilan murakkablik;

  • nomaqbul o'tkir iqtisodiy muvozanat;

  • ishlab chiqarish pasayishi;

  • ortib borayotgan ishsizlik;

  • investor faoliyatida kamaytirish;

  • siljish kredit soha.

Global krizislar davlat va xususiy tadbirkorlar iqtisodiyoti o'rtasida o'tkir qarama-qarshiliklar vaqtinchalik davr sifatida tasvirlangan mumkin. Bu kompaniya tizimidagi eng o'tkir muammolarni aks etadi. Ular orasida ajralib turadi:

  • moliya tizimi qulashi;

  • Haddan tashqari va underproduction;

  • tovarlar va xizmatlar inqiroz savdo;

  • bozorda kontragentlar o'rtasidagi munosabatlarda inqiroz.


Bizning davlatda iqtisodiy inqirozga qarshi fundamental choralar ko’rib kelinmoqda.2008-2012 yilga mo’ljallangan iqtisodiy chora tadbirlarni ko’ramizmi yoki taraqqiyotning “O’zbek moduli” haqida so’z yuritamizmi,balki “Harakatlar strategiyasi” tamoyillarini taxlil qilamizmi iqtisodiyotimizdagi munosabatlarni sezilarli darajada uzoq o’ylangan reja asosida talofatlarsiz kelayotganini ko’rishimiz mumkin. Mustaqillik davrlaridagi “Shok terapiyasi” kabi bizga taklif etilgan yo’llar o’rniga biz o’zimizning o’ziga xos yo’limizni belgilab oldik va shu rejalar asosida harakat olib bormoqdamiz. Iqtisodiyotning bir maromda o’zgarishi o’z navbatida yagona islohotchi qarashlarini talab qiladi. Bizning belgilab olgan yo’limizda ham davlat bosh islohotchi vazifasini bajaradi. Bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o’tish bu davlatning imkoniyatlari cheklanganligi, yoxud iqtisodiyotni yaxshi bilmasligidan emas, balki uzoqqa mo’ljallangan iqtisodiy, strategik yo’li borligidandir. Davlatimizda tadbirkorlikni rivojlantirish shu orqali aholi qatlamlarining ko’p qismini yaxshi hayot kechirish tarziga o’tishini ta’minlash keskin inqirozlarning oldini oluvchi vosita bo’lib kelmoqda deb o’ylashimiz mumkin. Bugungi kunda turli xil imkoniyatlar yetarli bo’lganligi davlat ruxsatlarining berilishi tashqi investitsiyalar soni va miqdorini keng ko’lamda oshirib kelmoqda. Iqtisodiy o‘sish va prognozlash o’z navbatida iqtisodiy bilimlarni talab etar ekan yaxshi kadrlar masalasi ham iqtisodiy inqiroz kutilayotgan davrda uning oldini olishning zarur choralaridan biri ekanligini bilishimiz mumkin. Dunyo milliarderlarining fikricha pul topish va uni ko’paytirish insonning keng salohiyati va dunyo qarashi bilan birgalikda teran va kreativ g’oyalariga bog’liq ekan. Agarda shu insonlardagi mablag’ni oddiy qatlam aholisiga tenglashtirilganda ham bu mablag’lar ularning hayotini yaxshilatib qo’ymas edi. Toki ularning iqtisodiyot, inqiroz, jamg’arish, budjet, daromad va xarajat kabi masalalarda bilimlari yetmas ekan ular bu mablag’larni shunchaki sarflab yuborishadi. Aslida ayni qo’rqinchili inqiroz va iqtisodiyotning o‘sish mushkulligi ham ana shunda.Aholi orasida iqtisodiy bilimlarni oshirish va iqtisodiy savodxonligini yaxshilash, daromaddan ko’p qismini foydaga aylantirish masalalarini bilish iqtisodiyotda vujudga keladigan har qanday holatga qarshi turishning fundamental himoyasi hisoblanadi. Inqirozga avvalo ko’p hollarda pulning qadrsizlanishi va narxlarning keskin oshishi, valutadagi o’zgarishlar asosiy sabablardan biri bo’lib kelmoqda
Download 26.97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling