Zehnli bola

 
 
 
 
 
 
 
 

---

9-sinf O‘zbek tili (Davlat tili) 
II BSB O‘qib tushunish (25 ball) 
Ayrim kishilar butun bahor-u yoz ko‘zimizni yashnatgan, bahri
dilimizni musaffo havosi bilan yayratgan barglarni kuzda xazonlardan qutulish 
uchun yoqadilar. To‘kilgan yaproqlarni to‘plab yoqish o‘zlari uchun qanchalik 
zararli ekanini fahmlamaydilar. Quruq o‘tinni yoqish jarayonida juda xavfli bo‘lgan 
dioksin moddasi ajralib chiqadi. Yoqish o‘rniga yaproqlarni bir joyga to‘plab, ho‘llab 
ko‘mish kerak. O‘shanda chiqindilar ma’lum vaqt o‘tgach, tayyorgina o‘g‘itga 
aylanadi. Dioksin oshqozon-ichak yo‘li orqali inson tanasiga kirgach, oshqozon osti 
bezi, o‘pka va immun tizimini zararlaydi. Ko‘pincha xavfli o‘sma va og‘ir 
kasalliklarning kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Inson tabiatning bir qismi ekanini 
tushunishi, tabiatga ko‘rsatayotgan ta’siri qaytib kelib o‘ziga salbiy ta’sir etishini 
anglashi lozim. 
Matn asosida quyidagi shartlarni bajaring
. 
1. Matnga sarlavha toping.__________________________________________ 
2. Matn ichida keltirilgan fe’l-kesimlarni aniqlang. ( har bir to‘g‘ri 
yozilgan fe’l-kesim uchun 1 ball, jami 8 ball) 
__________________, _______________________, __________________, 
__________________, _______________________, __________________, 
__________________, ______________________. 
3. Ajratib ko‘rsailgan so‘zlarning sinonimlarni toping. ( Har bir to‘g‘ri javob 
uchun 1 ball, jami 7 ball) 
1 
2 
3 
4 
5 
6 

---

7 
4. To‘g‘ri yoki Noto‘g‘ri ( Har to‘g‘ri javob uchun 1 ball, jami 5 ball) 
T/r Ma’lumotlar
To‘g‘ri
Noto‘g‘ri 
1 
Tabiiy muvozanatning buzilishi- hayot 
muvozanatining buzilishidir. 
2 
Mashinalardan chiqayotgan zararli gazlarning 
ortishi salbiy oqibatlarga olib kelmaydi. 
3 
Dioksin oshqozon-ichak yo‘li orqali inson 
tanasiga kirgach, yurakni zararlaydi. 
4 
Dioksin xavfli o‘sma va og‘ir kasalliklarning 
kelib chiqishiga sabab bo‘ladi 
5 
Barglarni to‘plab, ho‘llab yoqilsa, tayyor 
o‘g‘itga aylanadi.