Fe'l mayllari


O'tgan zamon fe'lining qanday shakllari bor ?


Download 20.1 Kb.
bet2/4
Sana09.04.2023
Hajmi20.1 Kb.
#1343614
1   2   3   4
Bog'liq
Fel maylligi


2.O'tgan zamon fe'lining qanday shakllari bor ?



  1. Fe'l mayllari deb nimaga aytiladi?5;Fe'l mayllari qaysilar?


Fe'IIarning yasalishi
Sintaktik usul. Morfologik usul bilan fe'l yasalishida so'zlarga maxsus fe'l yasovchi qo'shimchalar qo'shish orqali yangi fe'l yasakdi. Fe'llar asosan ot, sifat, son, olmosh, qisman, ravish, undov va taqlidiy so'zlardan yasaladi. Fe'llar quyidagi qo'shimchalar bilan yasaladi.

l.-la qo'shimchasi. Bu qo'shimcha ko'plab fe'l yasashda ishtirok etishi bilan xarakterlanadi. Chunki, deyarli barcha so'z turkumlaridan -la qo'shimchasi yordamida fe'l yasaladi. Jumladan -la qo'shimchasi bilan otlardan yasalgan fe'llar quyidagi ma'nolarni ifodalaydi:

a) negizdan anglashilgan predmet bilan shug'ullanish, unga egalik qilish uni yuzaga keltirish ma'nolaridagi fe'llar yasaydi: ho'lla, tezla, sekinla, yangila, qorala kabi.




  1. negizdan anglashilgan predmetga o'xshashlik ma'nosidagife'l yasaladi: muzla. yelimla, bo'g'izla;



  2. negizdan anglashilgan predmetlarning o'rin yoki paytgamunosabatini anglatuvchi fe'llar yasaydi: qishla, yozla kabi. -laqo'shimchasi undov va taqlidiy so'zlarga qo'shilganda ruhiy holatva o'zakdan anglashilgan tovushga o'xshashlikni ifodalovchi fe'llaryasaydi: ohla, ufla, uhla, shivirla, shitirla, qitirla kabi.



  1. -la qo'shimchasi, ot, sifat va taqlidiy so'zlarga qo'shilib,o'zakdan anglashilgan predmetni hosil qilish, predmetga o'xshatish,harakatga o'tish ma'nosidagi fe'llar yasaydi: osha, sana, o'yna,bo'sha, guldira kabi.



  2. -y(-ay) ot. sifat, ravish negizlardan fe'l yasaydi: kuchay,qoray, ulg'ay, zo'ray.



  3. -r (- ar) qo'shimchasi sifatga qo'shilib, belgiga egalikma'nosidagi fe'llar yasaydi: ko'kar, qizar, yoshar.



  4. -ik (-iq) qo'shimchasi ot, ravish, son va boshqa so'zlargaqo'shilib o'zakdan anglashilgan predmet belgiga munosabat ma'nosiniifodalovchi fe'l yasaydi: to'liq, kechik, birlik, chiniq kabi.



  1. Download 20.1 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling