- (peptid-peptid-gidrolazalar) oqsil molekulasidagi peptid bog‘larini uzish reaksiyasini kataliz qiladi, natijada erkin aminokislotalar di- va polipeptidlar hosil qiladi. Bunday fermentlar juda kо‘p. Ulardan ayrimlari kristall holatda olingan. Mikroorganizmlar proteinazasi о‘zlarining xossalari bilan tubdan farq qilishi mumkin. Ular neytral bо‘lishi mumkin (Bacillus subtillis, Asp.terricola), kislotali (Asp.foetidus) va ishqorli, ya’ni pH ning har xil darajasida faoldirlar. Ayrim mikroorganizmlar bir qancha proteinazalar sintezlash qobiliyatiga egadirlar. Masalan: Actinomyces fradiae 6 ta proteinaza sintezlaydi.
Amilazalar - bakteriya va zamburug‘lardan olinadigan amilazalar kraxmalni kichik molekulyar shakarlar: dekistrinlar, glyukozalar, maltozalargacha parchalaydi.
Bakterial proteazalar - pishloq pishirishda va teri oshlashda oqsillarni buzishda qо‘llaniladi. Bacillus sp. dan olinadigan glyukozoizomeraza fermenti glyukozani fruktozaga aylantirishda yordamlashadi. Keyingi vaqtlarda olimlar diqqat e’tiborini quyidagilar о‘ziga tortmoqda: siklodikstringlyukoziltransferaza (SDGT) ga moslashish, siklodekstrinlar birikmalarining ishlab chiqarilish: kimyoviy va farmakologik ishlab chiqarishda, oziq-ovqat mahsulotlari sifatini oshirishda, kosmetika va boshqalar ishlab chiqarishda zarurdir.
Lipazalar - (3.1.1.3-triatsil glitseroloda gidrolazalar lipid (yog‘) almashinuvida ishtirok etadigan, katta amaliy qiziqish uyg‘otadigan fermentlar. Kultura о‘sadigan muhitga ajratadigan lipazalarni ishlab chiqaruvchilarning kо‘pi mitseliali zamburug‘lardir. Ulardan Aspergillus, Mucor, Geotrichum, ayrim achitqi zamburug‘lar (Candida) va bakteriyalardir (Pseudomonas)..
Lipazalar triatsilglitserollarni parchalab yog‘ kislotalari va glitserin hosil qiladi. Sanoat asosida kо‘p miqdorda ishlab chiqarilayotgan va keng miqyosda xalq xо‘jaligida qо‘llanilayotgan fermentlardan tashqari, kam miqdorda olinadigan va kam sohada qо‘llaniladigan bir qancha fermentlar ham bor, lekin bularning ayrimlari о‘ta darajada muhimdir. Bular qatoriga restriktazalar (endonukleazalar), nuklein kislotalarni parchalovchi fermentlar va ligazalar - ularni sintezida ishtirok qiladigan fermentlar kiradi. Bu fermentlar gen muxandisligi ilmiy ishlarini olib borishda zarurdir. Bularni ham har xil mikroorganizmlar ishlab chiqaradi. - Lipazalar triatsilglitserollarni parchalab yog‘ kislotalari va glitserin hosil qiladi. Sanoat asosida kо‘p miqdorda ishlab chiqarilayotgan va keng miqyosda xalq xо‘jaligida qо‘llanilayotgan fermentlardan tashqari, kam miqdorda olinadigan va kam sohada qо‘llaniladigan bir qancha fermentlar ham bor, lekin bularning ayrimlari о‘ta darajada muhimdir. Bular qatoriga restriktazalar (endonukleazalar), nuklein kislotalarni parchalovchi fermentlar va ligazalar - ularni sintezida ishtirok qiladigan fermentlar kiradi. Bu fermentlar gen muxandisligi ilmiy ishlarini olib borishda zarurdir. Bularni ham har xil mikroorganizmlar ishlab chiqaradi.
Fermentli preparatlar ishlab chiqarish. - Fermentli preparatlar qishloq xо‘jalik hayvonlari ozuqasining hazm bо‘lishini yaxshilashda shuningdek, veterinariyada profilaktika maqsadida va oshqozon va parazitar kasalliklarni davolashda keng qо‘llaniladi. Qishloq xо‘jalik hayvonlari ozuqasining asosiy komponenti, kо‘pgina qiyin parchalanuvchi moddalardan iborat о‘simlik mahsulotlaridir.
E’tibotingiz uchun rahmat
Do'stlaringiz bilan baham: |
