Fikrni nutq uslublarida ifodalash

2.  Tanqidiy nutq. 

Yuz  bergan  hodisalar,  shaxslar  hatti-harakatlariga  e’tirozli  munosabatda 

bo`luvchi nutq tanqidiy nutq hisoblanadi. 

Tanqidiy nutq oldiga qo`yilgan talablar: 

a)  yuz bergan voqea-hodisalarning mohiyatini ochib berish; 

b)  tanqid uchun dalillarning yetarli bo`lishi; 

c)  notiqning o`ta hayajonlanib ketmasligi; 

d)  haqiqatdan chetlanmaslik; 

e)  kishi shaxsiga tegmaslik; 

f)  nutq shaklining jozibadorligi, ohangdorligi. 

To`ylarda,  tantanalarda,  yubileylarda,  tug`ilgan  kunlarda  so`zlanadigan 

nutq tabrik nutqidir. Bu nutq oldiga qo`yilgan talablar. 

a)  tabriklanuvchi 

shaxsning 

ijodi, 
hayoti, 

fazilatlaridan asosiy ma’lumotlarni berish; 

b)  nutqning ixcham, jozibador, ohangdor bo`lishi; 

c)  nutqning til vositalariga boy, shaklan qiziqarli bo`lishi. 

Til  –  ma’lum  kishilar  jamoasi  a’zolarining  muloqoti  uchun  muhim  va 

asosiy  vosita  hisoblangan  o`ziga  xos  belgilar  sistemalaridan  biri  bo`lib, 

jamiyatda  tafakkurning  rivojlanishi  uchun,  madaniy  tarixiy  an’analarni 

avloddan-avlodga yetkazish uchun xizmat qiladi. 

Nutq  –  ifodalangan  ma’lumot  talabiga  mos  holda  til  qoidalari  asosida tuzilgan til belgilarining tartibidir. 

Matn – u yoki bu holda tugallangan mazmun va nutqning birligini o`zida 

shakllantirgan hamda ifodalangan og`zaki yoki yozma asarga aytiladi. Fikrni  og`zaki  bayon  etganda  o`qituvchi  suhbat,  muhokama,  munozara  usullaridan foydalanadi.

Fikrni  yozma  bayon  qilish  bayon,  saylanma  bayon,  konspekt,  referat,

sharh  biologiyasi,  avtibiografiya,  tavsifnoma,  intervyu,  ma’ruza,  lektsiya,hisobot, maktub, kundalik kabi shakllardan iborat.