Fizik kimyo fanining zamonaviy taxlil usullarini o`rgatishdagi hamda kimyo

“Fizik kimyo – bu kimyoviy hodisalarni fizikaning umumiy tamoyillari asosida tushuntirib beradigan va ularning qonuniyatlarini aniqlaydigan fan” Ko’rinib turibdiki, bu ta’riflar tashqi ko’rinishga o’xshash. Lomonosov fizika fanlari muammolarini muntazam o’rganib chiqdi. U kimyo fanini o’rganishda fizikavey bilim va usullardan foydalanish muhimligini tushundi. 1752 yilda M.V.Lomonosov talabalarga birinchi marta “Haqiqiy fizik kimyo kursi” ( rus. Введение в истинную физическую химию ) haqida ma’lumot berdi. Lomonosov kimyoning asosiy qonunlaridan birini – kimyoviy o’zgarish paytida massaning saqlanish qonunini ishlab chiqdi. Fizika asta -sekin kimyoni aniq fanga aylantirdi. Moddalarning sifat xususiyatlari va ularning o’zaro ta’siri miqdoriy xususiyatlar bilan to’ldirildi. Fizik kimyoning keyingi rivojlanishi issiqlik va elektr energiyasining kimyoviy jarayonlar jarayoniga ta’sirini o’rganuvchi olimlarning tadqiqotlari bilan bog’liq.

• “Fizik kimyo – bu kimyoviy hodisalarni fizikaning umumiy tamoyillari asosida tushuntirib beradigan va ularning qonuniyatlarini aniqlaydigan fan” Ko’rinib turibdiki, bu ta’riflar tashqi ko’rinishga o’xshash. Lomonosov fizika fanlari muammolarini muntazam o’rganib chiqdi. U kimyo fanini o’rganishda fizikavey bilim va usullardan foydalanish muhimligini tushundi. 1752 yilda M.V.Lomonosov talabalarga birinchi marta “Haqiqiy fizik kimyo kursi” ( rus. Введение в истинную физическую химию ) haqida ma’lumot berdi. Lomonosov kimyoning asosiy qonunlaridan birini – kimyoviy o’zgarish paytida massaning saqlanish qonunini ishlab chiqdi. Fizika asta -sekin kimyoni aniq fanga aylantirdi. Moddalarning sifat xususiyatlari va ularning o’zaro ta’siri miqdoriy xususiyatlar bilan to’ldirildi. Fizik kimyoning keyingi rivojlanishi issiqlik va elektr energiyasining kimyoviy jarayonlar jarayoniga ta’sirini o’rganuvchi olimlarning tadqiqotlari bilan bog’liq.

NORTAYLAQOVA

Har xil kimyoviy reaktsiyalar har xil tezlikda ketishi uzoq vaqtdan beri ma’lum: biri juda sekin, ikkinchisi bir zumda. Kimyoviy reaktsiya tezligi haqidagi tushuncha kimyoviy kinetikaga asos soldi. Ma’lum bo’lishicha, kimyoviy reaktsiyaning tezligi ko’p omillarga – reaktivlarning zichligiga, bosimiga, haroratiga, qattiq yuzaning maydoniga va boshqalarga bog’liq. Katalizatorlar reaktsiya tezligiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Katalizator ta’sirida reaktsiya tezligining oshishi kataliz hodisasining mohiyatidir. Ya’ni, katalizator ishtirokidagi reaktsiyalar katalitik yoki kataliz deb ataladi. Hozir katalizatorlar laboratoriyada ham, sanoatda ham ko’plab kimyoviy reaktsiyalarni tezlashtirish uchun ishlatiladi. Kimyoviy kinetika va kataliz moddaning reaktivligi haqidagi zamonaviy ta’limotning asosini tashkil etadi. Bu fizik kimyoning eng katta tarmoqlaridan biri.

• Har xil kimyoviy reaktsiyalar har xil tezlikda ketishi uzoq vaqtdan beri ma’lum: biri juda sekin, ikkinchisi bir zumda. Kimyoviy reaktsiya tezligi haqidagi tushuncha kimyoviy kinetikaga asos soldi. Ma’lum bo’lishicha, kimyoviy reaktsiyaning tezligi ko’p omillarga – reaktivlarning zichligiga, bosimiga, haroratiga, qattiq yuzaning maydoniga va boshqalarga bog’liq. Katalizatorlar reaktsiya tezligiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Katalizator ta’sirida reaktsiya tezligining oshishi kataliz hodisasining mohiyatidir. Ya’ni, katalizator ishtirokidagi reaktsiyalar katalitik yoki kataliz deb ataladi. Hozir katalizatorlar laboratoriyada ham, sanoatda ham ko’plab kimyoviy reaktsiyalarni tezlashtirish uchun ishlatiladi. Kimyoviy kinetika va kataliz moddaning reaktivligi haqidagi zamonaviy ta’limotning asosini tashkil etadi. Bu fizik kimyoning eng katta tarmoqlaridan biri.

NORTAYLAQOV A