Flot a chalinar, aftidan, saroy ostidagi yergulalarda asla asozlar ishlamoeda edi

"Topib yolgiz, dilim rozin bayon etmossa ojizmei, Uzun tuilar xayolingda Utur bedor, bilmaysen..."
^alandarning yuragini ma’yus kuyday tinis bir sis chulgab oldi. U ilgari, mavlono Mutsiddinning ta’lim- xonasida bonu bilan yolgiz uchrashgan masallarida shunday bular, iyagini kaftlariga suyib, uning she’rlariga jim- gina sulos solib utiradigan bu ma’suma ^alandarning dilida ^ayno^ e^tirosdan ^am nash’ali, cheksiz bir mzdr uygotardi... K,alandar kungli bir xil bulib:
—^ur^mang, bonu,—deDi.—Padaringizga shikaet yetmas.
—Inshoollo^, aytganingiz kelsin,—dedi Xurshida bo­nu pichirlab. —Mana, tun yarimdan oshdi, ^anuz darak yuk...
—K,ur^mang, burni ^am ^onamaydi padaringizning!
K,alandarning ovozidagi kinoyani sezgan bonu boshini kup ,;?di.
—Siz saydan bilasiz?
—Bilamen, bonu. Toki...—^alandar oydinda javdirab turgan ma’sum kuzlarga kuzi tushib, tilini tishladi. Xayolidan: "Nega bu bechoraga sa^rimni sochamen, uning guno^i ne?” degan fikr utdi. Bechora bonu! U xuddi shu srda, shu yongok; ostida, mana shunday ssuda tunda yurak yutib uning yoniga chivdan emasmidi? Shu nozik ^addi- k^omati, yoshligi, ma’sumligi ^olida u bilan ^ochishga jur’at ^ilgan emasmidi? Umrida yu^chilik va ^iyinchi- lik nimaligini bilmagan ^iz, suyukli xonadonini tark etib, u bilan darbadar ^ayot kechirishga, yu^chilik va k^atchiliklarga bardosh berishga bel boglagan emasmidi? Shunda ^alandar shu ma’suma tengi bulolmay, uning irodasini bukib, azdidan ^aytargan emasmidi? Endi nega unga zarda 1\iladi? Nega otasining guno^ini uning yuziga solib yuragini tiglaydi?
Xurshida bonu sabrsizlanib:
—Nechun indamaysiz? —deb skradi.
—Sababi... bu sir-asrorni siz bilmaganingiz yaxshi- dur, bonu.
—Nega?—Bonuning ovozidagi taraddud, che\rasidagi tortinchok muloyimlik sovud bir ^at’iyat bilan al- mashdi.
—Negakim, bu sirni aytsam dilingiz ogriydi, bonu...
—Dilimni ogritiщdan ^urdsangiz nechun suz ochdingaz? Suz ochib yana nechun yashirasiz? Suzlang! —Xurshida bonu issi^ sulini ^alandarning kuliga ^uydi. —Boshimda k;ilich tursa ^am suzlang!
Uning ovozi nafrat aralash bulakcha bir alam bilan yangrab ketdi-yu, buning sababiga tushungai ^alavdar beixtiyor boshini egdi. •
—Kechirgaysiz, bonu, fa^ir sizning oldingizda gu- no^ormen...
—^uying!— dedi bonu pichirlab.—Barini ollodan kurdim.
—Billov, chin suzim shu! Ayb sizda emas, mavlonoda e^am emas, kaminadadur...
—Ne chora?..
—Ne chora!—K,alandar jandasining yo^asini yul^ib ochdi, nafasi yetmay buynini, jundor kukragini ishkadi.—Usha paytda nechuk suzingizga kirmadim, nechuk siz bilan birga elimga kochmadim, nechuk sazdoda ganimlar ^ulida ulib ketmadim? Mana, necha oy buldikim, shuni uylaymen, shu dard yuragimni tiglaydi, bonu!
Xurshida bonu boshini bir tomonga egib, pastki labini tishlab jimgina turardi. Uning kunglidagi boyagi alamli tugyon sunib, kuziga yana yosh keldi. Usha yoz okshomi, Kdpandarni ilk bor devona kiyofasida k/rganida ^am xuddi shunday bulgan, dilidagi barcha adovat, barcha gina-kuduratlari esidan chi^ib, kechasi bilan yiglab chi^an edi... Mana endi, uning dardlarini uz ogzidan eshitib, yana kuyagli vayron buldi, negadir uning bir maxallar in’om etgan she’ridan bir bayt esiga tushdi: