Fonetika va fonologiya haqida umumiy ma’lumot. Nutqning fonetik bo’linishi
Download 0.52 Mb. Pdf ko'rish
|
Abdulla Avloniyning axloqiy asarlari
|
ORIENTAL UNIVERSITETI BT(S) ONLAYN 8-GURUH G’ANIYEVA MUNISANING ONA TILI NAZARIYASI FANIDAN TAQDIMOTI Odam nutqi har xil tovushlarga juda boydir. Biroq barcha tovushlarni ularning artikulyatsion-akustik xususiyatlarga ko'ra har xil turlarga bo'linadi. Birinchi navbatda, tovushlarni unli va undoshlarga bo'linadi. Arti- kulyatsion, akustik va eshitib his etilishi va tildagi funksional xizmati jihatdan unli va undosh tovushlar o'rtasida katta farq bor. . Artikulyatsion jihatdan unli tovushlar o'pkadan chiqib kelayotgan havoning hech qanday to'siqqa uchramasdan o'tishi, aksincha, undoshlar talaffuzida havo oqimining biror to'siqqa duch kelishi bilan izohlanadi. Akustik xususiyatlariga ko'ra unlilar talaffuzida havo oqimi kuchsiz tebranishga, aksincha, undoshlar esa, unlilarga qaraganda kuchli tebranish va shovqin yordamida hosil bo'ladi. Eshitib his etilishi jihatdan undoshlar kuchli shovqin bilan unlilardan farq qiladi. Unlilar esa, musiqa ohangiga jo'r bo'la oluvchi mayin ohangga egadir. Ko'pincha jahon tillarida undosh tovushlar unlilardan ko'proq uchraydi va shu tufayli ularning funksional xizmati ham ko'proqdir. Odatda obyektiv borliqdagi mavjud narsa va hodisalarni har xil guruh va tiplarga tasnif qilingandek, nutq tovushlarini ham artikulyatsion-akustik xususiyatlariga ko'ra bir necha kategoriyalarga bo'linadi. Download 0.52 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|