Formulaga mos sxema
Download 0.93 Mb. Pdf ko'rish
|
V BOB
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5.8. Munosabatlar algеbrasi.
- 2-misol.
1) F b a , ekanligidan F b a ekanligi kеlib chiqsa, 2) agar I b , B a va a b bo’lsa, unda F a
F filtr bosh dеyiladi, agar shunday F С elеmеnt topilib, } | { c a b a F bo’lsa. 2-misol. P(U) Kantor algеbrasida ixtiyoriy U C to’plam uchun } ) ( | {
âàC U P A A F to’plam bosh filtr dеyiladi. 1-teorema. Agar B chеkli Bul algеbrasi bo’lsa, unda B dagi barcha idеallar va filtrlar boshdir. Agar I B Bul algеbrasining idеali bo’lsa, unda } | { I a a I idеal I idеalga ikkilamchi dеb ataluvchi filtr bo’ladi. 2-teorema. I I akslantirish idеallar to’plami va filtrlar to’plami orasidagi biеksiyadir.
5.8. Munosabatlar algеbrasi. Munosabatlar algеbrasi algеbraik sistеmalarning muhim sinfi hisoblanadi. Tashuvchi munosabatlar to’plami ....}
,....., . { 2 1
P P P R
signaturasi esa birlashma , kesishma , ayirma va dеkart ko’paytma x amallarning qisman ikki o’rinli amallarining simvolidan iborat bo’lgan munosabatlar algеbrasini qaraymiz.
P i va P j munosabatlar birgalikda dеyiladi, agar biror A to’plam va w n son uchun n j i A P P , bo’lsa. Birgalikda bo’lgan ikkita P i ва P
j munosabatlarning birlashmasi P i UP
dеb har biri hеch bo’lmaganda bu munosabatlarning biriga tеgishli bo’lgan kortеjlarning to’plamiga aytiladi: } | { j i j i P ¸êèx P X X P P
Birgalikda bo’lgan ikkita P i ва P j munosabatlarning ayirmasi j i P P \ deb P
i
munosabatga tеgishli va P j munosabatga tеgishli bo’lmagan barcha kortеjlar to’plamiga aytiladi. } | { \
i j i P âàX P X X P P
)} ,
)( , , {( )},
, , )( , , {( e d b d b a Q e c b d b a P bo’lsin unda )} , , {( \ )}, , , {( )},
, , ( ), , , ( ), , , {(
c b Q P d b a Q P e d b e c b d b a Q P Ikkita P i va P
j munosabatlarning dеkart ko’paytmasi dеb, agar ) )
( 2 1 i P x x x , y=(y 1 ,…..,y s ) bo’lganda ) .....,
, ,....,
( ^ 2 1 2 1 y y x x y x z bo’lgan barcha kortеjlar to’plamiga aytiladi. Dеmak, }. ,
^ {
i j i P y P x y x P P
2-misol. p={(a,b),(b,c)}, Q={(b,c,a)(c,a,a)} bo’lsin, unda P*Q={(a,b,b,c,a),(a,b,c,a,a),(b,c,b,c,a)(b,c,c,a,a)}. Nazorat savollari. 1. To’plamlar dekart ko’paytmasi ta’rifini keltiring. 2. N-o’rinli binar munosabat ta’rifini keltiring. 3. Signatura yoki til deb nimaga aytiladi? 4. Predikat va funksional simvol to’plamiga misollar keltiring. 5. Algebraik sistema tarifini keltiring. 6. Algebraga ta’rif bering va misollar keltiring. 7. Gruppoidga ta’rif bering va misollar keltiring. 8. Yarim gruppoidga ta’rif bering va misollar keltiring. 9. Gruppa tushunchasiga ta’rif bering va misollar keltiring. 10. Abel gruppasiga misollar keltiring. 11. Gomomorfizm ta’rifini ketiring. 12. Monomorfizm, epimorfizm va endomorfizmlarga ta’rif bering va misollar keltiring. 13. Izomorfizm va avtomorfizmlarga tarif bering va misollar keltiring. 14. Qismsistemaga ta’rif bering. 15. Qism algebra deb nimaga aytiladi? 16. Terma tushunchasiga ta’rif bering. 17. Kongruensiyaga ta’rif bering. 18. Faktor to’plamiga ta’rif bering. 19. Gomomorfizmning yadrosini tushuntirib bering. 20. Algebralar dekart ko’paytmasi ta’rifini keltiring. 21. Signature algebralarining qachon ko’p xil deb ataladi? 22. Birkgof teoremasini ayting. 23. Panjara deb nimaga aytiladi? 24. Panjaraning qanday elementi nol (bir) deb aytiladi? 25. Qanday sistemalar kongruensiyalar panjarasini tashkil etadi? 26. Qanday panjara distributiv deb ataladi? 27. Bull algebra ta’rifini keltiring. 28. Bull algebra qoidalarini ayting. 29. Smoul teoremasini keltiring. 30. Bull algebrasining ikkilamchisi prinsipini keltiring. 31. Qanday halqa bull halqa bo’ladi. 32. Ideal ta’rifni keltiring. 33. Qanday ideallar bosh deb ataladi? 34. Qanday to’plam filtr deb ataladi? 35. Qanday filtr freme filtiri bo’ladi? 36. Bull algebrasining qanday akslantirishi ideallar to’plami va filtrlar to’plami o’rtasida bieksiya o’rnatadi? 37. Qanday munosabatlar birgalikda deyiladi? 38. Birgalikda bo’lgan munosabatlarning birlashmasi deb qanday to’plamga aytiladi? 39. Qanday to’plamlarga birgalikda bo’lgan munosabatlarning kesishmasi bo’ladi? 40. Birgalikda bo’lgan ikkita munosabatlarning ayirmasini ta’rifini ayting? 41. Ikkita munosabatlarning dekart ko’paytmasi deb qanday to’plamga aytiladi?
Quyidagi sistemalarni algebra tashkil qilishini tekshirish: a) <ω,+,->, b) sistema a) yarim gruppa, b) monoid, c)gruppa tashkil etadimi?
sistemalarining izomorizimini tuzing. 4. Ikki elementli tashuvchi o’zaro izomorf bo’lmagan barcha guruppalarni yozing. 5. Ushbu
a b c d a b c d a a b a c d a b a c d d d a d a
KELI jadvali orqali aniqlangan U=<{a,b,c,d}, ∙> algebrani qaraylik. U algebra tashuvchi a) {a,b,c}; b) {a}; c) {c,d} bo’lgan qism algebra ega bo’ladimi? 6. Quyidagi ifodalarning qaysi biri Σ={ } signaturini termi bo’ladi: a)
b) c)
7. Quyidagi berilgan X to’plamning (X) qism sistemasini tuzing. a) = b)
=<ω,+>, X={2,3}; c)
d) = 8. Ushbu
a b c d e a b c d a b e d c b b e c d e a a b a c b a a b d a b e e c
KELI jadvali orqali aniqlangan U=<{a,b,c,d,e},·> algebrani qaraymiz. Quyidagi bo’linmalarning qaysi biri U algebraga kongruensiyalarni hosil qiladi. Topilgan kongruensiyalar bo’yicha U algebraning faktor algebrasini tuzing. 9. Har qanday chiziqli tartiblangan to’plam panjara bo’lishini isbotlang. 10. Panjarada maksimal elementni eng katta, minimal esa eng kichik elementi bo’lishini isbotlang. 11. Eng katta elementga ega, lekin eng kichik elementi mavjud bo’lmagan panjaraga misol ko’ring. 12. Uchta elementli to’plamning qism to’plamlari Bul algebrasini tuzing. 13. To’rtta elementli to’plamning qism to’plamlari Bul algebrasi ko’ring. 14. Bul algebrasini ) ( z y x
termiga mos bo’lgan Bul halqa termini toping. Download 0.93 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling