Fotoeffektni túsindiriw ushın jaqtılıqnıń kvant tábiyaatın esapqa alıw kerek bolıp shıqtı

Foton tezligi
Fotoeffektni túsindiriw ushın jaqtılıqnıń kvant tábiyaatın esapqa alıw kerek bolıp shıqtı
- tariyxıy izbe-izlikti azmaz buzǵan halda, biz foteffekti nızamı ushın energiya saqlanıwın (Eynshteyn teńlemesi) Plank gipotezasidan paydalanǵan nurlanıwdıń diskret tábiyaatı hám elektromagnit tolqınlardıń jutılıw haqqında. Táriyplewde fotoelektr effekti, jaqtılıq kvantınıń (foton) anıq belgileńen bolıwı júdá zárúr edi energiya
Ápiwayı mexanikadan xabarımız bar, "normal" bóleksheler tekǵana energiya emes, bálki impulsqa da iye. Bunnan tısqarı, impuls saqlanıp qalıwshı muǵdar. Soraw payda boladı - fotonniń tezligi barma?

Bul sorawǵa juwap kvantlıq emes bolıp shıǵadı. Málim bolıwısha, energiya uzatılǵanda mudamı impuls da uzatıladı, yaǵnıy energiya ótkeretuǵın hár qanday tolqın (jaqtılıq, dawıs) da impulsqa iye. Atap aytqanda, elektr energiyası teoriyası sonı kórsetedi, uzatıw waqtında energiya tegisliginiń tolqını menen tolqın impulsin uzatadı .

Planktıń radiaciyalıq processlerde energiyanıń diskret uzatılıwı haqqındaǵı gipotezasini kirgiziwde biz, sonday etip energiyanı impulsqa iye bolǵan fotonǵa belgilew kerek tegis tolqınnıń tarqalıw baǵdarı boyınsha.
Impulstıń tolqın menen uzatılıwı haqqındaǵı bayanat azmaz quramalı bolıp kóriniwi múmkin kóp tárepten mektepte yad bolıp qalǵan táriyp: " tolqın energiya tasıydı, biraq massanı emes ", bul mekteptiń impuls táriypine qarsı keledi. Biraq bul anıq mashqaladay bolıp kózge kórinedi: bul klassik ushın impuls táriypi elektromagnit maydan tolqını menen hesh qanday baylanısı joqtay.
Tolqın impulsiniń bar ekenligi tuwrısında sapalı dálil retinde, bunı seziw múmkin. Birdey keńislik shıǵarılǵan tolqın kompleksi (mısalı, impuls) radio tolqınlar emissiya baǵdarı boyınsha háreketleniwde dawam etedi. Yaǵnıy, bul tolqınnıń vector saqlannıw xarakteristikası hám mexanikada bul kosmostıń birdeyligi menen baylanıslı bolǵan xarakteristikası anıq impuls bolıp tabıladı hám aqır-aqıbetde, biz mudami tolqınlar arqalı impuls uzatılıwın real túrde ushıratamız: sebebi Nyutondıń 2-nızamına qaray kúsh , keyin shıǵıw hám jutılıw waqtında tolqınlar (olardıń energiyası hám impulsi qandayda bir denelerge ótkerilgende), basım boladı. Bul, atap aytqanda, dawıs basımı sebepli biz bunı esitemiz.
Fotonǵa salıstırǵanda joqarıdagilardı ulıwmalastırıp, tákirarlaymız: málim ayrıqshalıqlardan elektromagnit tolqınlar kvant tegislikti uzatqanda tómendegishe boladı ,energiyasınıń elektromagnit tolqını, bul impulstı uzatıwı shárt tolqınlardıń tarqalıwı baǵdarı boyınsha alıp júriwi kerek.