Fotorammetriya

1- Shakl.Bir marshrutli aerofotosyomka 

---

4 
aerofotoapparatlarning soniga bog’liq holda belgilab berilishi mumkin. 
Aerofotosuratlarning soni va joylashishi bo’yicha yakka kadrli,marshrutli va ko’p 
marshrutli aerofotosyomka turlariga ajraladi. 
Yakka kadrli aerofotosyomkada joy bir-biriga bog’lanmagan,alohida- alohida suratlar 
tarzida olinadi. Kuzatuvlar bu aerofotosyomka suratlar orqali,stereoskopik kuzatuvlar 
zaruriyati bo’lmaganda amalga oshiriladi. 
Marshrutli aerofotosyomkada joy uchish yo’nalishi bo’yicha suratga olinadi.Suratga 
olinyotgan obyektning turiga qarab aerofotosyomka marshruti yo’nalishi to’g’ri,siniq yoki 
chiziq (masalan,daryolarni syomka qilishda) shaklida bo’lishi mumkin. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2 - shakl.Bitta marshrutli aerofotosyomka va suratga olish bazisi. 

---

5 
Bitta marshrutli aerofotosyomkada ketma-ket olingan suratlar bir-birini bo’ylamasiga qoplab 
boradi. Ushbu qoplanish miqdori quyidagi ifoda yordamida topiladi. 
𝑃𝑥 
x 
% = 
𝘐𝑥 
100 = %. 
Bu yerda l
x 
- 
uchish yo’nalishi bo’yicha aerosuratning o’lchami; 
P
X 
– shu yo’nalish bo’yicha suratning qoplangan qismi o’lchami. 
Odatda bo’ylama qoplashing 60 % dan 80 % gacha bo’ladi,bo’ylama qoplanishning eng kichik 
qiymati 56 % ni,eng katta qiymati 85 % ni tashkil qiladi. Ketma – ket olingan 2 ta surat 
markaziy nuqtalari orasidagi masofa suratga olish bazisi deyiladi. 
Ko’p marshrut yordamida suratga olish imkoni bolmagan obyektlar bir necha parallel 
marshrutlar,ya’ni ko’p marshrutli aerofotosyomka yordamida amalga oshiriladi. 
Ko’p marshrut aerofotosyomkada bir marshrutli suratlar ikkinchi marshrutdagi suratlar bilan 
ko’ndalanggiga qoplanadi.Suratlarning ko’ndalang qoplanishi joydagi nuqtalarning suratga 
olish uchastkasining o’rtacha tekisligi o’rtasidagi nisbiy balandlik (h) va suratga olish 
balandligi (H) ga bog’liq holda aerofotosyomka oldidan 1:25 000 masshtab uchun (1.4),1:10 
000 va undan yirik masshtab uchun esa (1.5) formula yordamida topilgan qiymat bilan belgilab 
beriladi. 
Q
y
=
30+70(h/H); 
(1.4) 
Q
y
=
40+60(h/H). 
(1.5) 
Bu yerda: q
y – 
aerosuratning ko’ndalang qoplanish qiymati; 
H – suratga olish balandligi; h-joyning o’rtacha nisbiy balandligi. 
Bo’ylama va ko’ndalang qoplanishlar orqali suratning ishchi maydoni chegarasi 
aniqlanadi. Ikkinchi marta bo’ylama va ko’ndalang qoplanishlar o’rtasida o’tuvchi chiziq 
bilan chegaralangan maydon suratning ishchi maydoni deyiladi. Ishchi maydon chegarasi 
abssissa o’qi bo’yicha (1.6),ordinata o’qi bo’yicha esa (1.7) formula yordamida topiladi. 
b
x 
= l (100-q
x
)/100; 
b
y 
= l (100-q
y
)/100;