Foydalanilgan adabiyotlar

Oshkora inflyatsiya. Talab tomoniga qaragan makroikgisodiy tengsizlik

doimiy ravishda narxning ko’tarilib borishi bilan ifodalanadigan bo’lsa, buiday

inflyatsiya oshkora inflyatsiya dsb ataladi. Oshkora inflyatsiya bozor mexanizmini

buzmaydi: narx ba’zi bozorlarda ko’tarilishi bilan bir vaktda boshka bozorlarda

pasayib borishi mumkin. Buning asosiy sababi shundan iboratki, bozor

mexanizmlari o’z ta’sirini davom ettirib, milliy ikgisodiyotga baholar to’grisidagi

ma’lumotlarni oshkora etkazib turadi, investitsiyalarni ilgari surib, ishlab

chiqarishnipg kengayishi bilan taklifni rag’batlantirib boradi.

2. Yashirin inflyatsiya. Inflyatsiyaning ushbu turi shunday ko’rinishda

bo’ladiki, bunday holatda ba’zi bir iste’mol mahsulotlariga narx ma’muriy tarzda

davlat tomonidan o’rnatiladi va tartibga solib turiladi. Bundan asosiy maqsad,

davlat tomonidan ba’zi mahsulotlarga narxni «ijtimoiy past» darajada belgilaydi.

Yashirin inflyatsiya sharoitida narxning keskin o’sishi kuzatilmasligi mumkin.

Lekin milliy pul birligining qadrsizlanishi, mahsulotlar aholi pul mablaglariga

kerakli mahsulotlarni harid qilib bo’lmasligi holatlari paydo bo’ladi. Iktisodiyotda

yashirin inflyatsiya yuzaga chiqkanda mahsulotlarning narxi hamda aholini

daromadlarini o’sishi vaqtincha to’xtatiladi. Yashirin inflyatsiyani vujudga

kelishini asosiy sabablaridan biri bu narxlar ustidan ma’muriy nazorat

o’rnatishdir. Buning natijasida bozor mexanizmi deformatsiyalanadi. Uning

kaysi darajada va o’zgarganligi darajasi va davomiyligi davlat tomonidan olib

boriladigan siyosatga hamda tartibga solish shaklliga bevosita bogliq bo’ladi.

Ushbu inflyatsiyaning salbiy tomoni shundan iboratki, inflyatsiya davrida

ishsizlik darajasi oshadi, chunki ishlab chiqarish rivojlanmaydi.

Bosim ostidagi(yashirin) inflyatsiya

3. Inflyatsiya va ishsizlik o’rtasidagi bog’liklik. Fillips egri chizig’i

Iqtisodiyot o’z rivojlanishida potentsial darajaga yaqinlashgan shariotda yoki bandlilik darajasini oshirish yoxud inflyatsiya darajasini pasaytirish kabi muqobil variantlardan birini tanlashga majbur bo’linadi. Chunki qisqa muddatli davrda ishsizlik va inflyatsiya darajalari o’rtasida teskari bog’liqlik mavjud. Ishsizlikni pasaytirish ish joylarini yaratish uchun qo’shimcha mablag’lar ajratilishini anglatadi. Ayni paytda bu ish haqi miqdorining oshishiga ham olib keladi. Har ikkala holat ham narxlar darajasinining ko’tarilishiga olib keladi, ya’ni talab inflyatsiyasi ro’y beradi..

Ishsizlik va inflyatsiya ko’rsatkichlari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik ingliz iqtisodchisi A.V.Fillips tomonidan aniqlangan va Fillips egri chizig’i (4 -chizma) deb ataladi.

u Ishsizlik u