Fozila Sulaymonovaning 1997- yilda chop etilgan “Sharq va G’arb” asari muqovasi. Fozila Sulaymonova

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI Filologiya va tarix fakulteti O’zbek tili va adabiyoti ta’lim yo’nalishi 222- guruh talabasi Sotiboldiyeva Nilufar Ulug’bekovnaning Fozila Sulaymonovaning “Sharq va G’arb” asari haqida mulohazalar mavzusida tayyorlagan taqdimoti.

Fozila Sulaymonovaning 1997- yilda chop etilgan “Sharq va G’arb” asari muqovasi.

Fozila Sulaymonova

G’arb xalqlari , inson yaratilganidan to shu davrgacha xech qachon bir- biridan ajragan emas .Yevropa xalqlarining bobokolon- lari o’rta asrlarda xalqlarning buyuk siljishi jarayonida Sharqdan ketganligini esdan chiqarmasligimiz lozim.Kelgan xalqlar madaniyat jihatidan ozroq qoloq bo’lib dastlab borgan joylaridagi mahalliy dinga e’tiqod qilishadi. Bu jarayon natijasida Yevropa uzoq asrlar davomida o’ta qoloqlikni boshdan kechiradi. Sharq xalqlari, Movorunnahr xalqlari tarixida bunday qit’a miqyosidagi o’zgarishlar bo’lmagan.To’g’ri mintaqamizning geografik jarayoni ko’ch-manchi xalqlarning tez –tez bostirib kelishi taqaqqiyot jarayoninima’lum darajada sekinlashtirgan ammo asrlar davomida to’xtab qolgan emas.

Quyidagi video orqali Sharq va G’arb allomalari haqida ma’lumot olamiz.

Quyidagi video orqali Sharq va G’arb allomalari haqida ma’lumot olamiz.

Bu savol ko’pchilikni qiziqtiribgina qolmay, balki chuqur o’yga ham toldiradi. Yaqin o’tmishdagi rasmiy istiografiya “Islom dini aqidalariga” o’ta berilish natijasida kelib chiqadi deb javob bergan. Lekin, bu haqda mening shahsiy fikrim boshqacha: uzoq o’tmishdan buyon Sharq va G’arbni bog’lab turgan qit’alar aro karvon yo’li, xozir “Ipak yo’li” deb atalgan savdo yo’li faqatgina savdo yo’li bo’libgina qolmay xalqlar, mintaqalar o’rtasidagi adabiyot, ilm-fan , moddiy va ma’naviy xayotning bir mintaqadagi yutuq-nlarini bir mintaqadan ikkinchi mintaqaga istab- istamay tarqatish yo’li bo’lib xizmat qilgan. Ipak yo’lidan foydalanuvchilar mintaqadan faqatgina yo’l sifatida foydalanibgina qolmay, bu yerda mintaqalar orasidagi savdo va madaniy aloqalar o’rnatganlar. Deya ta’kidlaydi Fozila Sulaymonova.

O’ta asrlarda mintaqada yuksak darajada rivojlangan iqtisodiy,ijtimoiy, va madaniy xayot nima uchun shunday inqirozga uchradi?

Endi bu inqiroz haqida o’z shahsiy fikrimni bildirsam; Islom dini keng tarqala boshlagan o’sha o’rta asrlarda Sharq ma’daniyat, san’at , adabiyot va boshqa turli xil sohalarda G’arbdan oldinda bo’lgan.Bu haqda professor U.M.Uott shunday deydi: “Islomning G’arbiy Yevropaga ta’siri shu darajada kuchli bo’ldiki, bu G’arbliklar o’ylaganidan ancha yuqori edi”. Shu tufayli ba’zi qo’shtirnoq ichidagi kimsalar Sharqdagi yuksalish jarayonini va G’arb va Sharq xalqlari o’rtasidagi do’stona aloqalarni ko’ra olmasliklari natijasi etnik nizolarni keltirib chiqara boshlaydilar.Bu esa inqirozning eng muhim sabablaridan biri menimcha.

Fozila Sulaymonovaning “Sharq va G’arb”asaridagi asosiy mazmuni shundan iborat “Savodsiz bo’lgan va faqat endi yozuvchiga ega bo’lgan xalq”, “Yalang oyoq bo”lgan xalq”,”omi va ishonuvchan, sodda xalq” kabi isnodlarni rad etish va ajdodlarimizning umuminsoniy svilizatsiyasiga qo”shgan xissasi qanchalik katta ekanligini ko’rsatishdan iborat.

Sharq va G’arb xalqlarining XXI-asr adabiy aloqalari.
Sharq va G’arb xalqlari yozuvchilari o’rtasidagi o’zshahsliklar.

Mavzuni mustahkamlash uchun topshiriqlar :

Quyidagi 2 ta mavzudan o’zingiz istagan bitta mavzuda o’zingizning shahsiy fikringizni insho tarzida bayon qiling.

Iogann Volfgang Gyote o’zining “G’arbiy- Sharqiy” devonida quyidagi to’rtlikni aytgan edi: Agar sen qalban bilimdon bo’lsang Quyidagi fikrni anglagin: Bugun G’arb va Sharq Chambarchas bog’lanishgan...

Iogann Volfgang Gyote