Фрикцион узатмалар

Tasmali uzatmalarning afzallik va kamchiliklari
Afzalliklari:

• xarakatni ancha katta masofalarga uzatish mumkinligi;
• katta aylanish tezliklarda ishlay olishi;

v) siltanishli, keskin o‘zgaruvchi va ortiqcha yuklanishlarga taʼsirsizliligi;
g) tuzilishi nisbatan soddaligi, narxi arzonligi, moylanmasdan, ravon va shovqinsiz ishlashi;
d) FIK yetarli darajada yuqoriligi (µ = 0,91 ... 0,96); tayyorlash, ishlatish va xizmat ko‘rsatish nisbatan yengilligi.

Kamchiliklari:

• uzatish nisbati ish davomida bir xil saqlanmasligi (tishli tasma bundan mustasno);
• zanjirli uzatmaga nisbatan kam quvvatni uzatishi va tasma umrboqiyligining pastligi (ishlash muddati 2000 soatgacha);

v) tasma tarangligini rostlab turish zarurligi;
g) tasmaning tashqi muxit (quyosh nuri, issiqlik, sovuqlik, suyuqlik va boshq.) taʼsiriga chidamsizligi;
d) vallar va ularning tayanchlariga tushadigan yuklanishlarning nisbatan kattaligi.

Tasmali uzatma geometriyasi va kinematikasi

Tasmali uzatmaning asosiy geometrik o‘lchamlari rasmda tasvirlangan,
bu yerda:
d1, d2 - yetaklovchi (kichik) va yetaklanuvchi (katta) shkivlar
diametri, mm;
1 - tasmaning yetaklovchi shkivni qamrash burchagi, grad.;
1 – yassi tasmali uzatmalar uchun 150° ≥ , ponasimon tasmalar
uchun esa 80° ≥ bo‘lishi kerak.
a - uzatmaning o‘qlararo masofasi, mm;
β - tarmoqlararo burchak, grad.
Kichik (yetaklovchi) shkiv diametri d1 uzatiladigan quvvat P yoki shkivdagi aylantiruvchi moment T1 qiymatiga bog‘liq belgilanadi:

i

i  n1 / n2  w1 / w2  D2 / D1(1  )
- uzatish nisbati
V1
1V2
V1
 V1 V2
Yuqoridagi formuladagi
sirpanish koeffitsiyenti,
tasmaning shkivlarda elastik sirpanishi natijasida yetaklovchi va yetaklanuvchi shkivlardagi bog‘lanish nuqtalarining aylana tezliklari orasidagi farqni ifodalaydi.
