From function (n.) + -al (1), or from Medieval Latin functionalis

sun (n.)

Old English sunne "the sun," from Proto-Germanic *sunno (source also of Old Norse, Old Saxon, Old High German sunna, Middle Dutch sonne, Dutch zon, German Sonne, Gothic sunno "the sun"), from PIE *s(u)wen-, alternative form of root *sawel- "the sun."
Old English sunne was feminine (as generally in Germanic), and the fem. pronoun was used in English until 16c.; since then masc. has prevailed. The empire on which the sun never sets (1630) originally was the Spanish, later the British. To have one's place in the sun (1680s) is from Pascal's "Pensées"; the German imperial foreign policy sense (1897) is from a speech by von Bülow.

92. Din
93. Phone

phone (n.2)
"elementary sound of a spoken language, one of the primary elements of utterance," 1866, from Greek phōnē "sound, voice" (from PIE root *bha- (2) "to speak, tell, say").
Entries linking to phone
telephone (n.)
1835, "system for conveying words over distance by musical notes" (devised in 1828 by French composer Jean-François Sudré (1787-1862); each tone played over several octaves represented a letter of the alphabet), from French téléphone (c. 1830), from télé- "far" (see tele-) + phōnē "sound, voice," from PIE root *bha- (2) "to speak, tell, say." Sudré's system never proved practical. Also used of other apparatus early 19c., including "instrument similar to a foghorn for signaling from ship to ship" (1844). The electrical communication tool was first described in modern form by Philip Reis (1861); developed by Scottish-born inventor Alexander Graham Bell (1847-1922) and so called by him from 1876.
*bha- (2)
*bhā-; Proto-Indo-European root meaning "to speak, tell, say."

94. Vase

vase (n.)

late 14c., from Old French vas, vase "receptacle, container," from Latin vas (plural vasa) "container, vessel." American English preserves the original English pronunciation (Swift rhymes it with face, Byron with place and grace), while British English shifted mid-19c. to preference for a pronunciation that rhymes with bras.

95. Dara
96. Ad

97. Soz
98. Induston
99. Ay
Turkologiyada hunuzga qadar ay-oy so'zi "demoq" ma'nosidagi fe'l va Erning yo'ldoshi ma'nosidagi ot turkumiga xos so'z sifatida qayd qilinib izohlanib keladi. E.Sevortyan,A.Shcherbaklarda berilgan qadimgi turki so'zlar etimologik shakllari va ma'nolarida ham shundaydir. Ammo o'zbek va boshqa turki tillardagi atoqli otlar,toponim,narsa otlari va gidronimlar: Oygul, Oysuluv, Oysanam, Oynisa, Oynur, Oyxo'ja, Oybek, Oyxon, Oyjon, Oyparcha, Oyposhsha, Oydin; oydin, oybolta, oyboldoq; Ayaguz(ay+o'kuz), Aybulaq ,Ayto'g'is...tarkibidagi ay//oy ma'nosiga mutlaqo mos kelmasligi oqibatida bu kabi so'zlar etimologiyasi oqibatda g'ayri ilmiy qilib berilgan yoki etimologiyasi chetlab o'tilgan. Ay so'zi qadimgi turkida yuqorida keltirilgan ot va fe'l turkumi so'zlariga omonim sifatida mavjud bo'lganligi Ahmad Yassaviyning quyidagi misralaridagi so'z shakli va uning ma'nosi bilan tasdiqlanadi:
Ay ishqi yo'q bedardlar bilay desang elib ko'r;
Tabtusin ay Muhammad Mustafo,
Odam safidin burun, tutti dunyodin o'run.
Har ikki ay oy (Erning yo'ldoshi) so'zidan ham,aytmoq fe'lidan ham boshqa bir so'z ekanligi,ayni paytda ey undov so'zi ham emasligi matndan yaqqol ko'rinib va sezilib turadi. Ay//oy so'zi hozirgi o'zbek jonli va adabiy tilidagi "Oy borib omon qayt" tilak jumlasida birmuncha xira anglaniladi va jiddiy qaralsa, Yassaviy hikmatlaridagi ma'nodan ham o'zgacharoq ma'no ifoda etishi bilinadi.
O'zbek tilidagi bolalar nutqiga yoki bolalarga qaratilgan nutqqa xos bo'lgan oymoma so'zida hamda ona o'rnida qo'llanuvchi oyi, aya so'zlarida esa, bu so'z yana bir yangi ma'no qirralari bilan namoyon bo'ladi. Mana so'zlarga shakl jihatidan ancha yaqin bo'lgan oyim,oyimposhsha,oyimcha,oyimtilla; oyimsupurgi, oyimqovoq so'zlari tarkibidagi oyim ham turki oy//ay so'zi bilan uzviy bog'liqligi yaqqol ko'zga tashlanib turadi. Yana o'zbek tilida ayollar atoqli otlariga qo'shilib keladigan -ay//-oy borki, u ham asli bizning mavzumiz bo'lgan mustaqil ay bilan bog'liqdir.
Bulardan tashqari, E.V.Sevortyan M.Ryasyaenenning "Turki tillar tarixiy fonetikasiga doir materiallari"da ay ni aya -hurmat qilmoq ,hisoblashmoq ma'noli so'z bilan bog'lanishiga shubha bilan qarashi ham bizning mavzumizga doir so'z bilan bog'liqigini ham ta'kidlab o'tmoqchimanki,bu ham aslida Sevortyan shu ma'noga yaqin ma'noli ay so'zi borligini payqamaganligi oqibatidir.Ay turki o'zagi juda qadimdan mavjud bo'lganligining olimlar tomonidan qayd etilmaganligi oqibatida ushbu so'z ishtirokida yasalgan juda ko'p joy nomlari,suv nomlari va boshqa ma'noli so'zlar noto'g'ri talqin qilinib kelindi.Jumladan,Shimoliy Qozog'istondagi Ayteke ko'li nomidagi ay ungar tillari-xanti tilidagi ay-kichkina dan ,teke esa toxar tilidagi shu shaklga yaqin daryo ma'nosidagi so'zdan,deyiladiyu,ammo bir-biridan morfologik jihatidan mutlaqo uzoq bo'lgan hamda zamon va makon jihatidan bu ikki tilning so'zlari bir-biri bilan qo'shilib qadimdan turki tillar tarqalgan hududda qanday qilib yangi so'z yasagani ochiq qoldiriladi ("Proisxojdenie aborigenov Sibiri" Tomsk, 1969:V.N.Popova, Netyurkskie gidronim/ Pavlodarskoy oblasti",20-bet) yoki o'sha gidronimga aynan o'xshash Qozog'iston janubidagi ko'plab Aytek toponimlaridagi ay turki etnonim,tek esa kelib chiqish ma'nosidadir, deyiladi. (E.Koychubaev, Kratkiy tolkov/y slovar toponimov Kazaxstana", Alma-Ata,1974,20-bet).
Yuqorida keltirilgan tarkibida ay turki so'zi ishtirok etgan so'zlar tarkibidagi ay ning ma'nolarini birma -bir aniqlab chiqishga urinib ko'raylikki, undan keyin bu so'zning qadimgi va hozirgi turki tillardagi ma'nolari ravshanlashadi:
1) Oygul so'zidagi oy ning ma'nosi- toza ,pok buni o'zbeklarning o'zida uchraydigan va Oygulning sinonimi bo'la oladigan Tozagul ismi ham go'yo bu ma'noni tasdiqlagandek bo'ladi.
2) Oysuluv dagi oyning ma'nosida esa toza ma'nosi bilan birga tiniq ma'nosi ham mavjuddir.Xuddi shu ma'noni Aybulaq va Ayto'g'is gidronimlaridagi ay da ham ko'ramiz.
3) Oysanam, Oynisa ismlaridagi oyning chiroyli, go'zal ma'nolari go'yo yuzaga chiqib turadi.
4) Oldida oy kelgan o'zbek qo'shma antroponimlarining(ayollar ismlarining) aksariyatidagi oy ni so'zning keyiniga olib ham kishi oti yasash mumkin: Guloy, Suluvoy, Sanamoy, Nuroy,P oshshaoy kabi.
5) Oyxo'ja, Oyxon, Oybek atoqli otlaridagi oy ning ma'nosi esa ulug', katta dir. Bu jihatidan oy so'zi qora so'zining qadimgi ma'nolari(masalan, Qoraxon, Qoraboy, Qorabotir) bilan sinonimlik munosabatiga kira oladi.
6) Oyjon va Oydin atoqli otlaridagi oy ning ma'nosi nurli.yog'duli deb belgilash mumkin.Shu o'rinda oydin turdosh otidan Oydin atoqli oti yasalganini ta'kidlash bilan birga, bizningcha, bu so'z ham hozirgi shaklidan qat'iy nazar, Oy so'zi bilan to'g'ridan-to'g'ri bog'lanmasligini ko'rsatib o'tmoqchimiz.Hozirgi turk tilida bu so'z o'zbek tilidagi ziyoli bilan semantik bir xilligi (o'zb.ziyo arab tilidan olingan va ma'nosi nur) hamda tarkibi boshqa-boshqa tillardan bo'lishiga qaramay ayning shu o'rindagi ma'nosi nur ekanligini aniqlash uchun yordam beradi. Oydinning tarkibi esa, ay(i)+ tun lardan tashkil topib,ma'nosi yorug' tun dir. Buni turk va o'zbek tillaridagi ay aydin(bo'ldi) yoki turk shevalaridagi aying aydini birikmalari tasdiqlaydi. O'zbek shevalaridagi "ozib yozib men o'g'irlikka chiqqanimda oy oydin bo'libdi" matalida esa oydinning ma'nosi to'laligicha yorug'-nur dir O'zbek tilidagi oy yuzli birikmasidagi oy ham nurli ma'nosiga egaligi uchun ham uning kun yuzli degan sinonimi ham,ma'noni kuchaytiruvchi ekvivalenti ham yo'q bo'lsa kerak. Ushbu misollardagi birinchi oy Erning yo'ldoshi Oy ekanligiga ham e'tibor bering. Oydin so'zi Oyning nurini ifoda etishi juda ko'p turki tillarda E.Sevortyan ko'rsatganidek uning dastlabki ma'nosi emas ekan.Balki turki tillar tarixiy taraqqiyoti davomida bu so'z shaklan koinot jismi nomi bilan o'xshab qolishi natijasida ma'no metonimiyasiga uchragan.
7) O'zbek tilidagi oyi,aya va oymoma so'zlaridagi oy//ay ning ma'nosi va tarkibi alohida diqqatga sazovordir.Oyi va aya so'zlari har ikkisi ham bir o'zakdan yasalgan so'zlar bo'lib, qadimgi uyg'ur tilida ay/ so'zi mehribon ma'nosida,xuddi shunday hozirgi uyg'ur tilida ay dan yasalgan ay+a>ay +i - so'zi hurmat qilmoq va e'zozlamoq ma'nosida qo'llanishi qayd etilgan(E.V. Sevortyan,Etimologicheskiy slovar tyurkskix yaz/kov,M.1974,102-bet). Bu so'zning o'zagi hozirgi o'zbek tilidagi aya - fe'li bilan bog'lanadi. Bu fe'lning ehtiyot qilmoq ,asrab-avaylamoq, hatto ardoqlamoq ma'nolari borligi aya so'zining asosida mehribonlik ma'nosi yotishini tasdiqlab turadi.Tilimizdagi har ikki shakl - oyi va ayalarning katta yoshdagi begona ayollarga ham murojaatda hurmat ifoda etish uchun qo'llanishi ham uning etimologik ma'nosiga mos keladi. Ayni chog'da oyi so'zi uyg'ur tilidagi aylam,ayla yoshi ulug' ayollarga hurmat bilan murojaat (o'zbek tilidan boshqa barcha turki tillarda o'zbekcha o o'rnida a kelishini hisobga oling)ma'nosidagi so'z bilan ham bir o'zakdan bo'lishi mumkindir.Shuning bilan birga aylam shakli o'zbek tilidagi atoqli otlarga qo'shilidigan hamda hurmatli,muloyim ma'nolariga ega bo'lgan oyim so'zi bilan genetik bog'liqligi ham ko'zga tashlanadi.

100. Fan
101. Word