Fuqarolik protsessida taraflar reja

Protsessual-huquqiy mezonlarga ko‘ra, ishtirokchilik quyidagi uch turga ajratiladi:

• faol sherik ishtirokchilik — da'vogar tarafdan bir vaqtning o ‘zida bir necha shaxslaming ishtirokiga aytiladi;
• faol ho ‘Imagan ishtirokchilik — javobgar tomonida bir vaqtning o ‘zida bir necha shaxslarning ishtirokiga aytiladi;
• aralash sherik ishtirokchilik — bir vaqtning o ‘zida da’vogar va javobgar tarafda bir necha shaxslaming ishtirok etishiga aytiladi

Nizoli huquqiy munosabat subyektlari o‘rtasidagi moddiyhuquqiy aloqalar ulaming xarakteriga bng‘liq ravishda quyidagi ikki turga ajratiladi:

• majburiy sherik ishtirokchilik;
• nomajburiy sherik ishtirokchilik.

Ishga daxldor ho‘lmagan taraflar tushunchasi va ularni almashtirish tartibi

• Ba'zan ishni sudda ko‘rishga tayyorlash davomida yoki sudda ish ko‘rish jarayonida u yoki bu tomon yoki har ikki tomon ham nizoli huquqiy munosabatning subyekti emasligi aniqlanishi mumkin. Bunday holatda ushbu taraflar ishga daxldor bo‘lmagan shaxslar, deb topiladi.
• Sud arz qilingan talab uni ilgari surish huquqiga ega bolmagan shaxs tomonidan taqdim etilganligini yoki da'vogarning arizasi bo'yicha javob berishi lozim bo‘lmagan shaxsga nisbatan taqdim etilganligini aniqlasa, da'vogaming roziligi bilan dastlabki da'vogar yoki javobgar ishga daxldor da'vogar yoki javobgar bilan almashtirilishiga yo‘l qo'yishi mumkin (FPKning 42-moddasi).
• Ish holatlariga ko‘ra, qaysi shaxsga nisbatan aynan u nizoli huquqiy munosabatlaming subyekti deb topilgan bo‘lsa, ushbu shaxs daxldor bo‘lgan taraf deb ataladi. Shunday qilib, taraflarning ishga daxldor bo‘lish yoki bo'lmasligi haqidagi masala nizoli huquqiy munosabat subyektlarining tarkibiga bog‘liq boMadi.

Protsessual huquqiy vorislik tushunchasi, asoslari va protsessga kirishish tartibi

• Protsessual huquqiy vorislik deganda, nizoli yoki sud qarori bilan belgilangan huquqiy munosabatlardan taraflardan birining protsessdan chiqib ketishi sababli taraf yoki uchinchi shaxsni boshqa shaxs (huquqiy voris) bilan almashtirish tushuniladi.
• Protsessual m a'noda huquqning qabul qilinishi (huquqiy vorislik) — sudda da'vo predmeti boMgan moddiy huquqning qabul qilinishi munosabati bilan ro‘y beradi.
• Nizoli yoki sudning hal qiluv qarori bilan aniqlangan huquqiy munosabatdan taraflarning biri, uchinchi shaxs yoki ularning qonuniy vakili chiqib ketgan taqdirda (fuqaroning oMimi, yuridik shaxsning qayta tashkil etilishi, boshqa shaxs foydasiga talabdan voz kechish, qarzning boshqa shaxsga o'tkazilishi va h.k.) sud bu shaxslar ularning huquqiy vorislari bilan almashtirilishiga yo‘1 qo‘yadi (FPKning 43-moddasi).

Protsessual huquqning qabul qilinishi hollarida ishda ishtirok etish uchun yangi da'vogar yoki javobgar jalb etilishiga qadar fuqarolik ishining ko‘rilishi vaqtincha to‘xtatiladi. Protsessga kirayotgan huquqiy voris o‘z vorisligini asoslab berishi talab etiladi. Masalan, meros huquqi haqidagi guvohnoma, yuridik shaxsning qayta tashkil qilinganligi to‘g‘risidagi hujjat, qarzning boshqa shaxsga o‘tkazilganligi yoki boshqa shaxs foydasiga talabdan voz kechilganligi haqidagi hujjatlar taqdim etilishi lozim.
Huquqiy voris protsessga kirishguniga qadar amalga oshirilgan barcha harakatlar huquqiy vorisga o‘mini bo‘shatib bergan shaxsga qay darajada majburiy bo'lgan bo‘lsa, huquqiy vorisga ham shu darajada majburiydir (FPKning 42-moddasi, ikkinchi qismi).
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.