Fuqarolik qonunchiligi. Tadbirkorlik / Majburiyat huquqi. Majburiyatlarning alohida turlari] 3-kichik bo‘lim

5-§. Shartnoma majburiyatlari
1189-modda. Shartnoma taraflarining kelishuviga ko‘ra huquqni tanlash
Shartnoma, agar qonunda boshqacha tartib nazarda tutilgan bo‘lmasa, taraflarning kelishuviga ko‘ra tanlangan mamlakat huquqi bilan tartibga solinadi.
Shartnoma taraflari qo‘llaniladigan huquqni umuman shartnoma uchun ham, uning alohida qismlari uchun ham tanlab olishlari mumkin.
Qo‘llaniladigan huquq taraflar tomonidan shartnoma tuzilayotganda ham, undan keyin ham istalgan vaqtda tanlanishi mumkin. Taraflar, shuningdek istalgan vaqtda shartnomaga nisbatan qo‘llaniladigan huquqni o‘zgartirish to‘g‘risida kelishib olishlari mumkin.
1190-modda. Taraflarning kelishuvi bo‘lmagan taqdirda shartnomaga nisbatan qo‘llaniladigan huquq
Qo‘llanilishi lozim bo‘lgan huquq to‘g‘risida shartnoma taraflarining kelishuvi bo‘lmagan taqdirda, bu shartnomaga nisbatan:
oldi-sotdi shartnomasida — sotuvchi;
hadya shartnomasida — hadya qiluvchi;
ijara (mulk ijarasi) shartnomasida — ijaraga beruvchi;
mol-mulkdan tekin foydalanish shartnomasida — ssuda beruvchi;
pudrat shartnomasida — pudratchi;
yo‘lovchi, bagaj va yuk tashish shartnomasida — tashuvchi;
transport ekspeditsiyasi shartnomasida — ekspeditor;
qarz shartnomasida yoki boshqa kredit shartnomasida — kreditor;
topshiriq shartnomasida — ishonchli vakil;
vositachilik shartnomasida — vositachi;
omonat saqlash shartnomasida — saqlovchi;
sug‘urta shartnomasida — sug‘urtalovchi;
kafillik shartnomasida — kafil;
garov to‘g‘risidagi shartnomada — garovga qo‘yuvchi;
alohida huquqlardan foydalanish to‘g‘risidagi litsenziya shartnomasida — litsenziar hisoblanuvchi taraf ta’sis etilgan, turar joyga ega bo‘lgan yoki asosiy faoliyat joyi bo‘lgan mamlakat huquqi qo‘llaniladi.
Qo‘llanilishi lozim bo‘lgan huquq to‘g‘risida shartnoma taraflarining kelishuvi bo‘lmagan taqdirda, ushbu modda birinchi qismining qoidalaridan qat’i nazar:
ko‘chmas mulk to‘g‘risidagi shartnomaga nisbatan — bu mulk turgan mamlakatning huquqi;
birgalikdagi faoliyat to‘g‘risidagi shartnomaga va qurilish pudrati shartnomasiga nisbatan — ana shunday faoliyat amalga oshirilayotgan yoki shartnomada nazarda tutilgan natijalar yaratilayotgan mamlakatning huquqi;
kimoshdi savdosida, tanlov bo‘yicha yoki birjada tuzilgan shartnomaga nisbatan — kimoshdi savdosi, tanlov o‘tkazilayotgan yoki birja joylashgan mamlakatning huquqi qo‘llaniladi.
Ushbu moddaning birinchi va ikkinchi qismlarida ko‘rsatib o‘tilmagan shartnomalarga nisbatan qo‘llanilishi lozim bo‘lgan huquq to‘g‘risida taraflarning kelishuvi bo‘lmagan taqdirda, bunday shartnomaning mazmuni uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘lgan ijroni amalga oshirayotgan taraf ta’sis etilgan, turar joyga ega bo‘lgan yoki asosiy faoliyat joyi bo‘lgan mamlakatning huquqi qo‘llaniladi. Shartnomaning mazmuni uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘lgan ijroni aniqlashning imkoniyati bo‘lmagan taqdirda, shartnoma eng uzviy bog‘langan mamlakatning huquqi qo‘llaniladi.