Futbol oʼyini qoidalari

Futbol uchun toʼp
Futbolda qanday toʼp oʼynaladi? Professional futbol toʼpi uchta asosiy qismdan iborat: naycha, yostiqcha va shinalar. Kamera odatda sintetik butil yoki tabiiy kauchuk lateksdan tayyorlanadi. Astar - bu shinalar va trubka orasidagi ichki qatlam. Astar toʼgʼridan-toʼgʼri toʼpning sifatiga taʼsir qiladi. U qanchalik qalin boʼlsa, toʼpning sifati shunchalik yaxshi boʼladi. Odatda astar polyester yoki presslangan paxtadan tayyorlanadi. Shina 32 ta sintetik suv oʼtkazmaydigan qismdan iborat boʼlib, ulardan 12 tasi beshburchak, 20 tasi olti burchakli.
Futbol toʼpi kattaligi:
atrofi – 68-70 sm;
vazni – 450 gr dan oshmasligi kerak.
Toʼpning futboldagi tezligi soatiga 200 km ga etadi.
Futbol formasi
Futbolchining sport forma toʼplamining majburiy elementlari:
mayka yoki yengli futbolka.
Shortigi. bir xil rangda boʼlishi kerak.

1.5-rasm

Himoya qalqoni. Toʼliq getri bilan qoplanishi va etarli darajada himoyani taʼminlashi kerak.

Butsilar.
Futbol darvozabonining formasi boshqa futbolchilar va hakamlardan farqli rangda boʼlishi kerak.
Oʼyinchilarga zargarlik buyumlari va soatlar kabi oʼzlari yoki boshqa oʼyinchilar uchun xavfli boʼlishi mumkin boʼlgan har qanday uskunani kiyish taqiqlanadi.



1.6-rasm


Futboldagi standart holat
Boshlangich zarba. Toʼp futbolda uchta holatda markazdan oʼynaladi: uchrashuv boshida, ikkinchi boʼlim boshida va gol urilgandan keyin. Oʼyinni boshlayotgan jamoaning barcha oʼyinchilari maydonning oʼz yarmida boʼlishlari va raqiblari toʼpdan kamida 9- metr uzoqlikda boʼlishlari kerak. Toʼp tepayotgan oʼyinchiga boshqa oʼyinchilardan oldin yana toʼpga tegishi taqiqlanadi.
Darvozabon tomonidan zarba. Toʼp darvoza chizigʼini tark etganidan keyin (darvoza yon tomonida yoki toʼsin ustidagi) darvozabon tomonidan oʼyinga kiritiladi.
Toʼpni yon tomondan tashlash (aut). Toʼp oʼyin maydonini tark etgandan soʼng, raqib oʼyinchisi tomonidan qoʼl yordamida amalga oshirildi. Uloqtirish paytida oʼyinchining ikkala oyogʼi ham erdan uzulmasligi lozim. Toʼp hakamning signalisiz oʼyinga kiritiladi.
Burchak zarbasi.
Toʼpni burchak sektoridan oʼyinga kiritilladi. Bu himoyalanayotgan jamoaning oʼyinchisi toʼpni oʼz darvoza chizigʼi ustidan tepibganida beriladigan jarima zarbasidir.
Erkin zarbalar va jarima zarbalari.
Toʼpni qasddan qoʼli bilan tegizganlik yoki raqiblarga qarshi qoʼpollik ishlatilganda jarima zarbasi beriladi.
Futbolda hakamlik
Hakamlar futbol maydonida belgilangan qoidalarga rioya qilinishini nazorat qilishadi. Har bir uchrashuv uchun bosh hakam va ikkita yordamchi tayinlanadi.



1.7-rasm

Hakamning vazifalariga quyidagilar kiradi:

oʼyin vaqti.
Maydonni talabga javob berish holati.
Toʼpning talablarga javob berishini taʼminlash.
Oʼyinchilarning himoya jihozlari bilan taʼminlanganligi.
Maydonda ruxsatsiz shaxslarning yoʼqligini taʼminlash.
Oʼyin jarayonida jarohat olgan futbolchilarning maydondan olib chiqichini taʼminlash.
Tegishli organlarga oʼyin hisobotini, shu jumladan oʼyinchilarga va yoki jamoa rasmiylariga nisbatan qoʼllanilgan barcha intizomiy choralar toʼgʼrisidagi maʼlumotlarni, shuningdek, oʼyin oldidan, oʼyin paytida yoki undan keyin sodir boʼlgan barcha boshqa hodisalarni taqdim etish.
Hakamning huquqlari:
har qanday qoidalar buzilishi, tashqi aralashuv, oʼyinchilarga shikast etkazish holatlarida oʼyinni toʼxtatish, vaqtincha toʼxtatib qoʼyish yoki tugatish;
oʼzini nooʼrin tutgan guruh rasmiylariga qarshi choralar koʼrinsh;
agar oʼyinchi, uning fikriga koʼra, faqat yengil jarohat olgan boʼlsa, oʼyinni davom ettirish;
qoidabuzarlik sodir etilgan jamoa bunday ustunlikdan foydalanganda (toʼp bilan qoldi) oʼyinni davom ettirish va agar jamoa taxmin qilingan ustunlikdan foydalanmasa, dastlabki qoidabuzarlik uchun jazolash;
bir vaqtning oʼzida bir nechta qoidabuzarliklarga yoʼl qoʼygan taqdirda, oʼyinchini qoidalarning yanada jiddiy buzilishi uchun jazolash;
yordamchi hakamlar va zaxira hakami tavsiyasiga binoan harakat qilish.
Musobaqalar
Musobaqalar boshqarma yoki federatsiya tomonidan tashkil etiladi, har bir musobaqa uchun oʼz nizomi tuziladi, unda odatda ishtirokchilar tarkibi, turnir sxemasi va gʼoliblarni aniqlash qoidalari koʼrsatilgan boʼlishi lozim.