G. I. Ishmuradova, G. M. Mirzayeva
Download 0.59 Mb. Pdf ko'rish
|
materialshunoslik fanini oqitish texnologiyalari
|
2-variant. Mashg`ulot seminar formasida o’tkaziladi.
Taxminiy savollar: yangi materiallar yaratish zarurligi nimadan kelib chiqqan? Ishlab chiqarishda qanday ilg`or texnologiyalar joriy etilmoqda? Yaqin vaqtlar ichida yana qanday texnologiyalar joriy etiladi? Yangi texnologiyalarning vujudga kelishida nima yordam beradi? Yangi materiallarni yaratish bilan ilg`or texnologiyalarni ishlab chiqish o’zaro qay tarzda bog`liq? Tavsiya etilayotgan adabiyotlar: 1.Nosirov I., Materialshunoslik. T.:O’zbekiston 2001 y.,-352 b. 2.Samigov N. A. Samigova M.S. Qurilish materiallari va buyumlari. T. Mehnat» 2004 yil. O’qituvchi seminar jarayonida o’quvchilarni fikr- mulohazalarini yo’nalishga solib turadi, masalan, o’ta qattiq yangi material yaratildi, uni qanday ishlatish kerak?-singari qo’shimcha savollar bilan o’quvchilarni faollashtiradi. Nihoyat, mashg`ulotni yakunlab, yangi materiallarni yaratish va qo’llash zarurligi yangi konstruktsiyalar yasash vazifasidan kelib chiqishini, yangi materiallarga ishlov berish esa o’z navbatida yangi materiallarga ishlov berish va o’z navbatida yangi texnologik echimlarni talab 52
69 plastiklik egiluvchanlik va hakozo) ta’riflayotganda, talabalar “egiluvchanlik” va “plastiklik” tushunchalari bilan tanish ekanlik- larini esdan chiqarmaslik kerak, yangi materialni tushuntirishda ham shu bilimlardan foydalanish lozim. Po‘lat va cho‘yanni talabalarda ma’lum bo‘lgan boshqa materiallar bilan solishtirish kerak. Shunda talabalar ushbu metallar xalq xo‘jaligida uning qaysi sohalarida nima uchun keng qo‘llanilishini tushunib oladilar. Talabalarni po‘latning asosiy klassifikashiyasilari va markalari bilan tanishtirayotganda po‘latning xossalari undagi uglerodning va legirlovchi elementlarning miqdoriga bog‘liqligini aytish kerak. Uglerod metallga qattiqlik va egiluvchanlik berishi haqida gapiril- ganda o‘qituvchi buni aniq misollarda namoyish qiladi. Buning uchun oddiy po‘lat va uglerodli po‘lat namunalari kerak bo‘ladi. Talabalar bu namunani bolg‘a bilan urib ko‘rib, zarb kuchi bir xil bo‘lgani holda po‘lat yumshoq bo‘lgani uchun ko‘proq pachaqlanishiga ishonch hosil qilishadi. Keyin o‘qituvchi po‘lat tarkibiga ugleroddan tashqari, boshqa elementlar ham kirishini aytadi. O‘qituvchi talabalarga otashbardosh, asbobsozlik, tezkesar, legirlangan po‘latlar va boshqa markadagi ayrim po‘latlar bilan umumiy tarzda tanish- tiradi. Har xil markadagi po‘latlarni shartli belgilanishlari haqida gapirib beradi. Albatta po‘latni hamma markalari bilan tanish- tirishni iloji yo‘q. Biroq, politexnika ta’limi vazifasi nuqtai nazari- dan, po’lat markalarini belgilashda amal qilinadigan umumiy qoidalarni tushuntirish va bir nechta markadagi po‘latning tarkibini yozilishini va o`qilishini hamda lug’atdan qanday bilib olish mumkinligini ko‘rsatib berish zarur. Bizga ma`lumki, o‘quvchilar mehnat ta`limi darslarida cho‘yan va po‘latning mexanik xossalari bilan qisman tanishish- gan bo‘lib, qattiqlik, mo‘rtlik, eguluvchanlik, mustahkamlik, plastiklik to‘g‘risida tasavvurga egalar, po‘latning xossalari uning tarkibidagi uglerod miqdoriga bog‘liqligi ham ularga ma’lum. Shuning uchun ham Materialshunoslik fanini o`qitish jarayonida talabalarga uglerodli po‘latlarga termik ishlov berish tufayli larini mexanik va elektr xossalari, ishlatilish sohalari, mashinasoz- lik sohasida tutgan o’rni to’g`risidagi yangi bilimlarni osongina bilib olishlariga imkon beradi.
Download 0.59 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|