G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I
–rasm. Muhofazalovchi seliklar (ustunlar) qurish
Download 6.42 Mb. Pdf ko'rish
|
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
- Bu sahifa navigatsiya:
- 16.4 –rasm. Qatlam yotiqligi burchagi yotishi
|
16.3 –rasm. Muhofazalovchi seliklar (ustunlar) qurish
Yotiqlikka ko‘ndalang qirqimlarda qatlamni tiklanish tomonidan selik chegaralari ustki qatlamda - burchak, mezozoyda - M burchak, asos jinslarda - burchak bilan aniqlanadi. Qulash tomondan ustki qatlamda - burchak, mezozoy qatlamda - M , va asos jinslarda - . Qatlam yotiqligi bo‘yicha qirqimlarda selik chegaralari ustki qatlamda - , mezozoy qatlamlarda - M va asos jinslarida Г H - chuqurlikkacha burchaklar bilan aniqlanadi. Г H - chuqurlikdan pastida gorizontga 90 burchak ostida chiziqlar bilan selik chegaralari aniqlanadi. Chuqurlik Г H - quyidagicha aniqlanadi: H tg tg tg tg H Г * + − = (16.1) bu yerda - qatlamni tiklanish tomonidan siljish burchagi; H - selikni pastki chegarasidan asos jinslarini mezozoy qatlami bilan kontaktgacha bo‘lgan masofa. 286 Qiyaligi katta qatlamlarda obektlarni himoyalash uchun selikning tepa chegarasi yotiqligiga ko‘ndalang qirqimlarda ustki qatlamda - , asos jinslarida burchaklari bilan, pastki chegara havfsiz qazish chuqurligi bilan aniqlanadi. Qatlam yotiqligi bo‘yicha selik chegaralari ustki qatlamda burchak bilan va asos jinslarida 90 burchak bilan aniqlanadi (16.4 -rasm). 16.4 –rasm. Qatlam yotiqligi burchagi yotishi Jinslarning siljishi ro‘y berishi mumkin bo‘lgan qo‘shqatlamli konlarda tikka stvollarni va muhim obektlarni himoyalash uchun yer yuzasidan qo‘shimcha selik – tayanchlar qo‘riqlovchi obektning qatlamni yotish tamonidan quriladi. Selik – tayanch chegaralari qatlam yotish tamonidan 3 n H H S у = chuqurlikda joylashtiriladi. Bu yerda S H - qatlam og‘ish burchagi, ustki qatlam qalinligi va mezozoy qatlam qalinligiga bog‘liq chuqurlik. ( =15 va m h h m 20 5 = + , 287 m H S 50 30 = , = 45 da m H S 200 110 = va = 60 da m H S 285 155 = ); n - qazilayotgan qatlam soni. Qatlam yotiqligi bo‘yicha selik – tayanch o‘lchami у H - chuqurlikda muhofazalovchi selik o‘lchami EB ga teng olinadi. Yotiqlik bo‘yicha selik – tayanch o‘lchami AB yotiqlik bo‘yicha muhofazalanayotgan maydon o‘lchamiga teng olinadi. Plandagi havfli siljish zona chegaralari shakli shuni ko‘rsatadiki muldaning asosiy kesimlarida siljish burchaklari burchagi va berma chegaralari o‘rtasida quyidagicha bog‘liqlik bor; 2 2 2 2 sin cos ctg ctg ctg + = (16.2) 2 2 2 2 sin cos ctg ctg ctg + = ; (16.3) Qatlam yotiqligiga nisbatan diogonal joylashgan cho‘ziq ob’yektlarni muhofaza qilish uchun seliklarni qurishda vertikal kesmalar usulidan foydalanilib ular berma chiziqlariga perpendikulyar va ob’yektni harakterli joylaridan o‘tkaziladi. Bu kesmalarda va burchaklari qiymati yuqoridagi formula yordamida aniqlanadi yoki “ob’yeklarni muhofazalash qoidalari” yo‘riqnomasidagi nomogrammadan olinadi. Temir yo‘lni qo‘riqlash uchun seliklarni qurishda I-I, 0- II, 0-III, 0-IV va V-V kesmalardan foydalaniladi. Har bir kesmada qatlamni tiklanish va yotish tomonlarida va burchaklari ostida selik chegaralari aniqlanib gorizontal o‘lchami planga qo‘yiladi. Planda topilgan nuqtalar 1-2-3-4-5- 1 2 3 4 5 − − − − − larni o‘zaro tutashtirib selik konturini aniqlanadi (16.5-расм) Ayrim hollarda vertikal kesmalar usuli o‘rniga perpendikulyarlar usulidan foydalaniladi. Bu usulda planda selik o‘lchamlari analitik usulda topiladi. Bermaga perpendikulyar uzunligi quyidagicha aniqlanadi: a) qatlamni tiklanish tomonida tg ctg ctg h H hctg q в cos 1 ) ( + + + = (16.4) b) qatlamni yotish tomonida 288 tg ctg ctg h H hctg n cos 1 ) ( − − + = (16.5) Download 6.42 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|