Galogenlar

Cl₂O + H₂O = 2HClO
Cl₂O + 2NaOH = 2NaClO + H₂O
HClO- kuchli oksidlovchi, ammo kuchsiz kislotadir. Suvli eritmalarida barqaror bo’lib, uzoq vaqt saqlansa parchalanib ketadi. Gipoxlorit kislota va uning tuzlari qizdirilganda xlorat kislota va uning tuzlari hosil bo’ladi:

Xlor (IV)- oksidi sabzi rangli, o’tkir hidli beqaror, portlovchi gazdir. Xloratlarga qaytaruvchilar ta'sir ettirib olinadi:
2KClO₃+SO₂+H₂SO₄ =2ClO₂+2KHSO₄.
ClO₂ ga to’g’ri keladigan kislota olinmagan, lekin u suv bilan birikib, xlorit- HClO₂ va xlorat- HClO₃ kislotalarni hosil qiladi:
2СlO2 + H₂O = HClO₂ + HClO₃
Xlorit va xlorat kislotalar suvli eritmalarida mavjud bo’ladi. Xlor (IV)- oksidi ishqorlar bilan reaksiyaga kirishib, xlorit va xlorat kislota tuzlarini hosil qiladi:
2ClO₂ +2KOH = KClO₂ + KClO₃+ H₂O
Xlorat kislota va uning tuzlari qizdirilganda parchalanib perxloratlarni hosil qiladi:

Xlor (VI)- oksidi Cl₂O₆ havoda tutaydigan to’q qizil suyuqlik, yonuvchi moddalarga tegsa darhol portlaydi. Xlor (IV)- oksidini ozon yordamida oksidlab olinadi:
2СlO2 +2O3 =Cl2O6 +2O2
Cl₂O₆ ga muvofiq kislota olinmagan, ammo u suv bilan birikib xlorat va perxlorat kislotalarni hosil qiladi:

Сl2O₆ +H₂O= HClO₃ +HClO₄

Xlor (VII)- oksidi rangsiz moysimon suyuqlik bo’lib, xlorning boshqa oksidlariga qaraganda beqaroroqdir. Xlorat kislotani fosfor oksidi yordamida suvsizlantirib olinadi:
4HClO₄ + P₄O₁₀ = 2Cl₂O₇ +4HPO₃
Xlor (VII)- oksidi suv bilan reaksiyaga kirishib, perxlorat kislotani hosil qiladi:
Cl₂O₇ + H₂O = 2HClO₄
Perxlorat kislotasi suvli eritmalarida eng kuchli kislota hisoblanadi. Xlorni kislorodli kislotalarining oksidlanish darajasi ortishi bilan barqarorligi ortib boradi, lekin oksidlovchilik xossalari kamayib boradi.
HClO → HClO₂ → HClO₃ → HClO₄

4. Brom va Iod

Brom to’q qizg’ish-qora tusli suyuqlik, bug’lari o’tkir hidli to’q sarg’ish rangli, bog’uvchi gaz. Bromning elektronga moyilligi xlornikidan kichik.
Iod-qoramtir binafsha rangli, metallsimon yaltiroq modda. Qizdirilganda u to’g’ridan-to’g’ri bug’lanadi. Bug’ holatida iod ikki atomli molekuladan iborat. Iod suvda yomon eriydi, CS₂, CCl₄ larga o’hshash qutblanmagan erituvchilarda yahshi erib, binafsha rangli eritmalar hosil qiladi. Iod oddiy sharoitda ftor bilan, qizdirilganda vodorod, kremniy, oltingugurt va boshqa ko’pgina metallmaslar bilan reaksiyaga kirishadi. Iodning oksidlovchi hossasi xlor va bromnikiga qaraganda kuchsizroq namoyon bo’ladi:
Br₂ + SO₂ + 2H₂O→2HBr + H₂SO₄
H₂S + J₂ →2HJ + S
Bromning Br₂O, BrO₂, BrO₃ va Br₂O₇ tarkibli kislorodli birikmalari ma’lum. Bromning gipobromit HBrO va bromat HBrO₃ kislotalari mavjud. Gipobromit kislota bromni simob (II) oksid ishtirokida suvda eritib olinadi.Gipobromit kislota gipobromitlari termik beqaror bo’lgani uchun qizdirilganda disproportsiyalanadi:
3KBrO → 2KBr +KBrO₃
Bromat kislota bariy bromatga suyiltirilgan sulfat kislota ta’sir ettirib olinadi: Ba(BrO₃ )₂ + H₂SO₄→ BaSO₄ +2HBrO₃
Bundan tashqari bromli suvga xlor ta’sir ettirib ham bromat kislota olish mumkin. Br₂ + 6H₂O + 5Cl₂ → 2HBrO₃ + 10HCl
Bromatlar bromitlarni termik parchalab yoki xloratlarga bromidlar ta’sir ettirib olinadi: KClO₃ + KBr → KBrO₃ + KCl
Texnikada bromatlar KBr va NaBr eritmalarini elektroliz qilib olinadi.
Iodning J₂O va J₂O₅ tarkibli kislorodli birikmalari ma’lum. J₂O₅ oq rangli kristall modda bo’lib suv bilan shiddatli reaksiyaga kirishadi:
J₂O₅ + H₂O → 2HJO₃
J₂O₅- kuchli oksidlovchi bo’lgani uchun H₂S, HCl va CO lar bilan reaksiyaga kirishadi:
5H₂S + J₂O₅ →J₂ + 5S + 5H₂O
5CO + J₂O₅ →J₂ +5CO₂
Iodning gipoiodit HJO, iodat HJO₃ va periodat HJO₄ tarkibli kislorodli kislotalari bor. Agar iodga ishqor ta’sir ettirilsa, avval gipoioditlar, so’ng ular iodatlarga va iodidlarga parchalanadi:
J₂ + 2KOH→ KJ +KJO + H₂O
3KJO → 2KJ +KJO₃ Iodat kislotani iodga nitrat kislota yoki xlorli suv ta’sir ettirib hosil qilinadi:
3J₂ + 10HNO₃→ 6HJO₃ + 10NO + 2H₂O
J₂ +5Cl₂ + 6H₂O→ 2HJO₃ +10HCl Galogenlar bir birlari bilan birikib, asosan birlamchi va uchlamchi birikmalar hosil qiladi. Bulardan BrCl, JCl, JCl₃, JBr lardan boshqa barcha birikmalar ftor galogenlardir.