Galvanik elementlarning xalq xo’jaligidagi ro’li

Galvanik elementlarning xalq xo’jaligidagi ro’li

1. Galvaninik va kimyoviy qoplamlar.

2 . Elektrolez. Gаlvanik elеmеntlаr. Stаndаrt

elеktrоd pоtеnsiаli

3. Galvanik elementlar

4. Xulosa

5. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

• Galvanik element hosil kilish uchun elektrolit eritmasiga ikki xil metall tushirilib, ularning uchlari tashki zanjir orqali bir-biriga ulanadi. Italiya olimi Volьt mis va rux plastinkalarini sulfat kislotasiga tushirib, ularni o‘zaro tutashtirganda elektr toki hosil bo‘lishini kuzatadi va bu element keyinchalik volьt elementi deb ataladi. Bunday galvanik elementda elektronlar tashqi zanjir orqali rux elektroddan mis elektrodga o‘tadi. ya’ni rux manfiy, mis musbat zaryadlanadi.

• Har qanday galvanik element ishlaganda uning E.Yu.K. kamayadi. Galьvanik elementlardagi elektronlarning harakati natijasida E.Yu.K.ning kamayishi galvanik elementning kutblanishi deyiladi. E.Yu.K. kamayish protsesi elektrodlar sirtining va elektrodlar oldidagi eletrolit konsetrasiyasining o‘zgarishi natijasidir.

• Suvdagi eritmalarda kuchlanishlar qatorida Al gacha bo‘lgan aktiv metallar ionlari kaytarilmaydi. Anodda elektrolit anionlaridan faqat kislorodsiz kislota qoldiklari: Cl-, Br-, J-, F , S2-, Sn- va xokazolar zaryadsizlanadi. Kislorodli kislota qoldiklari (NO-3, SO2-4, PO3-4, CO32-, CH3COO- va xokazo) o‘rniga suvning OH- ionlari zaryadsizlanadi. Masalan, osh tuzi eritmasi elektroliz qilinganida katodda vodorod, anodda xlor ajralib chiqadi.

• Galvanik usulda olinadigan qoplamalar asosan metallarni korroziyadan himoya
• qilish uchun qo’llaniladi.Galvanik qoplamalar himoyalash ta’siriga ko’ra anodli yoki
• katodli qoplamalar bo’lishi mumkin. Katodli galvanik qoplamalar asosiy
• qoplanadigan metllga nisbatan musbat potensialga, anodli esa manfiy potensialga ega
• bo’ladi.Masalan; Fe ga nisbatan Cu,Ni,Ag qoplamalar katodli, Zn,Cd, qoplamalari
• esa anodli hisoblanadi.
• Katodli qoplamalar shikastlanganda anodda asosiy metal korroziyasi
• boshlanadi,anodli qoplamalar o’zi yemirilib asosiy metallni korroziyadan saqlaydi.
• Galvanik qoplamalar xromlangan, nikellangan, ruxlangan, kadmiylangan,
• mislangan, oksidlangan va kombinasiyalashgan usullarda olingan qoplamalarga
• bo’linadi.
• Xromli qoplamalar yuqori kattalikga, korroziyabardoshlik, yemirilishga qarshi
• xususiyatlarga ega. Xromli qoplamalardan sutsimon usulda olingan korrozion mexanik shikastlanishlarning oldini olish uchun qo’llaniladi.
• Kadmiyli qoplamalar himoya-dekorativ xususiyatlarga ega, Crli va Znli
• qoplamalar birgalikda kombinasiyalashgan usullarda qo’llaniladi.

Bu ikkаlа yarim reaksiya ruхning eritmаgа tеgib turgаn qismidа bоrib,

• Bu ikkаlа yarim reaksiya ruхning eritmаgа tеgib turgаn qismidа bоrib,
• elеktrоnlаr ruх аtоmlаridаn mis iоnlаrigа o’tаdi. Bu yarim reaksiyalаrni аyrim
• idishlаrdа оlib bоrish v а elеktrоnlаrni tаshqi zаnjir orqali o’tkazish mumkin.
• Оksilаnish-qaytarilish reaksiyasini bundаy аmаlgа оshirish nаtijаsidа reaksiya
• enеrgiyasi elеktr enеrgiyagа аylаnаdi.
• Kimyoviy reaksiyalаr enеrgiyasini bеvоsitа elеktr enеrgiyasigа аylаntirish
• uchun хizm аt qiladigаn qurilmalаr gаlvanik elеmеntlаr yoki elеktr tоkining
• kimyoviy mаnbаlаri dеb аtаlаdi.
• Gаlvanik elеmеntlаrdа hosil bo’ladigаn kuchlаnish elеktr yurituvchi kuch
• (EYUK) dеb yuritilаdi. Оksidlаnish-qaytarilish reaksiyasi оksidlаnish vа
• qaytarilish yarim reaksiyalаrining yig’indisidir. Gаlvanik el еmеntdа yoki
• elеktrоlizdа sоdir bo’ladigаn har bir yarim reaksiya аyrim elеktrоdlаrdа bоrаdi.
• Shu sаbаbli yarim reaksiyalаrni elеktrоd jаrаyonlаri dеb ham аtаlаdi.
• Elеktr yurituvchi kuchni ham har bir yarim reaksiya uchun to’g’ri kеlаdigаn
• ikkitа kаttаlikni аyirmаsi dеb qаrаsh mumkin. Bu kаttаliklаr elеktrоd pоtеnsiаllаri
• dеb аtаlаdi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’ YXATI

• 1.L.Ibragimov,I.T.Mishienko,D.K/Cheloyansi.Intensifikasiya
• dobchi nefti”Nauka”2000 g
• 2.Gimatudi nov Sh.K.Nefteotdacha kollektorov 1970 g
• 3.XomchinkoG.P,Xomchinko I.G.Kimyo.Toshkent,2007y
• 4.Muftaqov A.G.Umumiy kimyo Toshkent,2004y
• 5.Teshaboev S,Nishonov M.Anorganik kimyo Toshkent 2000y
• 6.К.Ахмедов,А.Жалилов,А.Исмоилов.Умумий ва анорганик
• кимё. Т.: Укитувчи, 1988.
• 7.Н.Х. Максудов. Умумий химия. Т.: Укитувчи, 1972.
• 8.Х.Р. Рахимов. Анорганик химия. Т.: Укитувчи, 1984.
• 9. Саидносирова. Анорганик химия. Т.: Укитувчи, 1980.
• 10. К. Расулов, О. Йулдошев, Б. Кораболаев. Умумий ва
• анорганик кимё. Т.: Укитувчи, 1996.

XULOSA

• MEN BU MUSTAQIL ISHIMDA Galvanik elementlarning xalq xo’jaligidagi ro’li HAQIDA KO’PLAB MA’LUMOTLARGA EGA BO’LDIM. Har qanday galvanik element ishlaganda uning E.Yu.K. kamayadi. Galьvanik elementlardagi elektronlarning harakati natijasida E.Yu.K.ning kamayishi galvanik elementning kutblanishi deyiladi. E.Yu.K. kamayish protsesi elektrodlar sirtining va elektrodlar oldidagi eletrolit konsetrasiyasining o‘zgarishi natijasidir.