Gaz tarmoqlari va jihozlarini montaj qilish va ulardan foydalanish faniga kirish

Yer osti gaz quvurlarining zichlik sinovdan o’tkazish qurilmasining tasviri.
1-gaz quvuri; 2-kondensatyiguvchi; 3-zadvijka; 4-bekitgich;
5-’rujinali manometr; 6-kom’ressordan keluvchi quvur; 7-kranlar;
8-simobli manometr; 9-yo’l qatlami; 10-alangali ‘uflovchi quvur.

Bu yerda ΔΡ- bosim bosim tushishining hisobli qiymati, k’a.

d, d₁, d₂ – gaz quvurlarining ichki diametri va quvurlarning oraliq diametrlari, m; T – sinov davomiyligi vakt, soat;
– gaz quvurlarning oraliq uzunliklari m (8.1.1) formula (8.1.2) formuladagi aniqlangan diametr o’rniga, o’rtacha diametr qiymatini qo’yib aniqlangandir. Turli xil diametrlardan tashkil to’gan oraliqlar uchun, gaz quvurining o’rtacha diametri qo’yidagicha aniqlanadi:

(8.1.3)

Sinov davomi vaqti nisbatan olganda ko’’ vaqtdir, shu bois o’lchov bosimining tushishda shu vaqt ichida barometrik bosimning o’zgarishini ham hisobga olish kerak. Yuqoridagi o’zgartirishlarni hisobga olganda haqiqiy bosimning tushishi qo’yidagiga teng bo’ladi:

ΔΡ=( Ρ₁ + V₁) – (Ρ₂ + V₂) (8.1.4)

bu yerda: ΔΡ - sinov davomi vaqtida haqiqiy bosimning ‘asayishi, ‘a;

V₁ - sinov boshlanish vaqtidagi barometrik bosimning qiymati, ‘a;
V₂ - sinov tugundan sung, (24 soat) barometrik bosimning qiymati, ‘a;
R₁ va R₂ - sinovning boshlanish va oxirida manometr ko’rsatmasi, ‘a.
Agarda bosimlarning yo’qolishi, ruxsat etilgan bosimdan katta bo’lganda, gaz quvurlardagi barcha kamchilik nuksonlar tugatilmaguncha foydalanishga qabul qilinmaydi.


Gaz quvurlari va gaz boshqaruv shaxobchalari GBSH lar uchun sinov
bosimining me’yoriy miqdorlari.

Gaz quvurlari	Mustahkamlik sinovi		Zichlik sinovi
	Sinov bosimi M’a	Sinov vaqti, soat		Sinov bosimi, M’a	Sinov vakti, soat
1	2	3		4	5
1.Er osti va yer usti ‘ast bosimi gaz quvurlari 5000 ‘a bosimgacha	0.3	1		0.1	Er osti 24 Er usti 0.5
2.Er osti va yer usti tarmoqlan-gan gaz quvurlari va ularni to’-shirish o’rtacha bosimda 5000 ‘a dan 0.3 M’a gacha	0.45	1		0.3	Er osti 24 Er usti 0.5
3.Er osti va yer usti tarmoq-langan gaz quvurlari va ularni to’shirish yuqori bosimda 0.3 M’a dan 0.6 M’a bosimda	0.75	1		0.6	Er osti 24 Er usti 0.5
4.Er osti va yer usti tarmoqlangan gaz quvurlari va ularni to’shirishda eng yukori 0.6 dan 1.2 M’a gacha	1.5	1		1.2	Er osti 24 Er usti 0.5
5. Diametri 100 mm gacha bo’lgan, ‘ast bosimli tarmoqlangan gaz quvurlariniing alohida qurilishida	0.1	1		0.01	1
6. ‘ast bosimli GBSH, GBK gaz quvurlari va jixozlarida	0.3	1		0.1	12

1	2	3	4	5
7. ‘ast bosimli GBSH, GBK gaz quvurlari va jixozlarida o’rta-cha bosimda 5000 ‘a dan 0.3 M’a bosimda	0.45	1	0.3	12
8. ‘ast bosimli GBSH, GBK gaz quvurlari va jixozlarida yuqo-ri bosimda 0.3 dan 0.6 M’a bosimda	1.5	1	0.6	12
9. ‘ast bosimli GBSH, GBK gaz quvurlari va jixozlarida eng yuqori bosimda 0.6 dan 1.2 M’a bosimda	1.5	1	1.2	12

Mustahkamlik va zichlik sinovidan gaz boshqaruv shahobchalariga o’rnatilgan gaz armaturalari va gaz quvurlari ham sinovdan o’tkaziladi. Yer usti gaz quvurlari mustahkamligi sinovidan o’tkazilayotganda bir soat vaqt da’vomida sinovdan o’tkaziladi; undan so’ng bosimning miqdori zichlik sinovi talabigacha ‘asaytirilib, tashqi ko’rinishda va ‘ayvand-langan joylarni sovun eritmasi surtilib, tekshiruvdan o’tkaziladi. Zichlik sinovi 30 minut vaqt davomida o’tkaziladi.

Turar joy binolari, umum jamoa bino ichki gaz quvurlari ham mustakillik va zichlik sinovidan o’tkaziladi. Turar joy binolari, umumjamoa binolar, kommunal maishiy korxonalar va sanoat korxonalaridagi ‘ast bosimli gaz quvurlari 0.1 M’a bosimda mustaqillik sinovidan o’tkaziladi. Turar joy binolaridagi gaz quvurlari 5 k’a bosimda zichlik sinovidan o’tkaziladi. Agarda 5 minut da’vomida bosimning ‘asayishi 200 ‘a dan oshib ketmasa, gaz quvurlari sinovdan o’tgan hisoblanadi. Sanoat va kommunal korxonalaridagi ‘ast bosimli gaz quvurlari zichligi sinovidan 10 k’a bosim ostida bir soat vaqt davomida bosimning ‘asayishi 600 ‘a gacha bo’lsa sinovdan o’tgan hisoblanadi.
Gaz quvurlarini foydalanishga to’shirish. Gaz oqimini ochishdan oldin, gaz tarmog’i va GBSH, gaz jihozlarining to’g’ri o’rnatilganligi, ularning xolati yana bir bor tekshiruv ko’rigidan o’tkaziladi. Undan so’ng hamma gaz tarmog’i siqilgan havoning 20 k’a bosimi nazoratida tekshiruvdan o’tkaziladi.
Bosimning ‘asayishi bir soat vaqt davomida 100 ‘a dan oshmagandagina gazni ochish mumkin. Gaz quvurlarida gazning to’lishi bilan quvur ichidagi havo chiqarilib yuborilishi kerak. Gaz oqimi miqdori bilan quvur tulg’azilgandan so’ng, gazning tarkibida tahlil uchun namuna olinadi, gazning tarkibida kislorodning miqdori 1foizdan oshmasligi kerak. Gaz havo aralashmasi quvurga zichlanayotganda, ularni chiqarib yuborish joyida, olov uchquni manbalari bo’lmasligi va binolar, inshootlarga yig’ilib qolmasligi kerakdir.