G`aznachilik (ma`ruzalar matni)

6.3. G`aznachilikda yuridik majburiyatlarni ro`yhatga 
olish tartibi 
Budjet  tashkilotlari  va  budjet  mablag`lari  oluvchilar 
tomonidan  yuridik  majburiyatlarni  qabid  qilish,  ularni 
g`aznachilikda ro`yhatdan o`tkazish hamda hisobga olish ishlari 
O`zbekistoRespublikasi  Budjet  Kodeksi  bilan,  shuningdek, 
O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2007-raqam bilan 
ro`yhatdan  o`tkazilgan  "Davlat  budjeti  g’azna  ijrosi  qoidalari"
1
 
(16.09.2009.) bilan tartibga solinadi va amalga oshiriladi. 
Budjet  Kodeksida:  "Yuridik  majburiyatlar  -  budjet 
tashkilotlarida  va  budjet  mablag`lari  oluvchilarda  tuzilgan 
shartnomalar,  shuningdek,  tegishli  davlat  hokimiyati  va 
boshqaruvi  organlarining  qarorlari  asosida  yuzaga  keladigan 
majburiyatlar" deb belgilab qo`yilgan. 
Yuridik majburiyatlar budjet tasnifming turi boigan iqtisodiy 
tasnif  kodlari  bo`yicha  budjetdan  ajratiladigan  mablag`lar 
doirasida  budjet  tashkilotlari  va  budjet  mablag`lari  oluvchilar 
tomonidan  qabul  qilinadi  hamda  g`aznachilikbo`linmalari 
tomonidan ro`yhatdan oikaziladi. 
                                                
 

---

 
 

Budjet  tashkiloti  kontragentdan  tovarlar  sotib  olish  (ishlar 
bajarish,  xizmatlar ko`rsatish) to’g’risida ofertani  (taklifi) qabul 
qilganidan  so`ng,  shartnomani  akseptlaydi  (imzolaydi)  va 
g`aznachilikka ro`yhatdan o`tkazish uchun taqdim etadi. Yuridik 
majburiyat  vujudga  kelishi  uchun  bu  shartnomaning  Budjet 
tashkilotlari  va  budjet  mablag`lari  oluvchilarning  budjetdan 
ajratiiadigan 
mablag`lar 
bo`yicha 
tovarlarni 
(ishlarni, 
xizmatlarni)  yetkazib  beruvchilar  bilan  tuzgan  shartnomalari, 
shuning-dek, ularga kiritilgan o`zgartirish va qo`shimchaiar, ular 
g`aznachilik  bo`linmalarda  ro`yhatdan  o`tkazilganidan  keyin 
kuchga  kiradi.  Yuridik  majburiyatning  g`aznachilikva  uning 
hududiy  bo`linma-larida  majburiy  tarzda  ro`yhatga  olinishidan 
maqsad  -  shartnomalarning  to`g`ri  tuzilganligi,  ularning 
tasdiqlangan  smetalar  doirasida  tuzilganligi,  narxlar  to`g`ri 
belgilanganligini nazorat qilishdan iborat. Bu faoliyatning to`g`ri 
amalga  oshirilishi  g`aznachilik  faoliyatining  samaradorligini 
ko`rsatadi,  budjet  mablag`larining  maqsadli  sarflanishini 
ta`minlaydi,  budjetdan  mablag`  oluvchilar  va  ularga  mol 
yetkazib 
beruvchilarning 
shartnomaviy-huquqiy 
munosabatlarining  to`g`ri  yoiga  qo`yilishini  talab  etadi. 
Vazirliklar,  davlat  qo`mitalari  va  idoralari  o`zlari  uchun  belgi-
 
6.3-rasm. Budjetdan mablag` oluvchilar shartnomalarini ro
(
yxatdan o`kazish tartibi
3 

---

 
91 

langan  budjetdan  tashqari  jamg`armalari  mablag`lari  hisobidan 
ham tovar (ish, xizmat) yetkazib beruvchilar bilan shartnomalar 
tuzadi.  Budjet  Kodeksida  belgilanishicha,  budjetdan  tashqari 
jamg`armalar  mablag`lari  hisobidan  ijro  etilishi  lozim  bo`lgan 
yuridik  majburiyatlar  g’aznachilik  bo`linmalari  tomonidan 
vazirlik  va  idoralarning  daromadlar  va  xarajatlar  smetalarida 
nazarda tutilgan mablag`lar doirasida hisobga olish uchun qabul 
qilinadi.  "Davlat  budjeti  g’azna  ijrosi  qoidalari”ga  muvofiq, 
budjet  tizimining  tegishli  bo`g`inidan  (respublika  budjeti, 
viloyat,  tuman  va  shahar  budjetlaridan)  mablag`  oluvchilarning 
budjet  hisobidan  mah-sulot  yetkazib  beruvchilar  bilan  tuzgan 
shartnomalari,  shuningdek  kapital  qurilish  buyurtmachilarining 
shartnomalari  g`aznachilik  bo`linmalarida  majburiy  tartibda 
ro`yhatga  olinadi.  Budjet  tashkilotlari  va  budjetdan  mablag` 
oluvchilar  tomonidan  qabul  qilmadigan  yuridik  majburiyatlar 
hajmi  ular  xarajatlar  smetalarida  nazarda  tutilgan,  ajratilgan 
budjet mablag`lari bilan, kapital qo`yilmalar xarajatlari bo`yicha 
esa  -  har  bir  obyekt  bo`yicha  o`rnatilgan  tartibda  tasdiqlangan 
kapital  qo`yilmalar  bilan  chegaralanadi.  Budjetdan  mablag` 
oluvchilar  mahsulot  yetkazib  beruvchilar  bilan  vaqtinchalik 
smetada  nazarda  tutilgan  summalardan  oshmagan  summalarga 
shartnomalar  tuzadi.  Budjetdan  mablag`"  oluvchilarning  asosiy 
smetasi  ro`yhatga  olingandan  so`ng,  oldingi  qabul  qilingan 
yuridik  majburiyatlar  summasini  hisobga  olgan  holda,  oldingi 
shartnomalarga  qo`shimcha  kelishuvlar  tuzilishi  mumkin. 
Smetaning  I  va  II  guruh  xarajatlari  bo`yicha  yuridik 
majburiyatlar  ish  haqi  va  unga  tenglashtirilgan  xarajatlarni 
to`lash uchun naqd pul olishga so`rovnomalar asosida ro`yhatga 
olinadi.  Budjetdan  mablag`  oluvchilarning  budjet  mablag`lari 
hisobidan shartnomalari faqat xarajatlarni qoplashga manbaning 
mavjudligi  to’g’risidagi  tasdiqnoma  va  ushbu  maqsadlarga 
ajratilgan  budjet  mablag`lari  (limitlari)  mavjud  boigan  xarid 
hajmigagina  tuzilishi  mumkin.  Budjetdan  mablag`  oluvchilar 
bilan  mahsulot  yetkazib  beruvchilar  (pudratchilar)  o`rtasidagi 

---

 
 

shartnomalarning amal qilish muddati tegishli moliya yilining 31 
-dekabridan  kechikmagan  muddatga  tuzilishi  lozim,  bajarish 
muddati  bir  necha  yilni  tashkil  qilishi  mumkin  boigan  (kapital 
qo`yilmalarning  bir  necha  yilga  moijallanganligini  tasdiqlovchi 
manzilli ro`yhatlar asosida) kapital qo`yilmalar (kapital qurilish, 
rekonstruksiya)  bo`yicha  shartnomalar  bundan  mustasno. 
Manzilli ro`yhatlar asosida bir necha yil davom etadigan kapital 
qo`yilmalar 
bo`yicha 
yuridik 
majburiyatlar 
g’aznachilik 
bo`linmalari  tomonidan  qurilish  pudratchi  tashkilotiga  to`lab 
berilishi  nazarda  tutilgan  mablag`    1arning  joriy  moliya  yili 
uchun  to`g`ri  keladigan  qismi  doirasida,  tasdiqlangan  manzilli 
ro`yhat  asosida  "G
6
aznachilik"  dasturiy  majmuida  hisobga 
olinadi.  Shartnomaning  qolgan  summasi,  ulami  tegishli 
obyektlar  va  yillar  bo`yicha  manzilli  va  titul  ro`yhatlarda  aks 
ettinlishi sharti bilan keyingi yillarning yuridik majburiyatlarida 
hisobga 
olinadi. 
Tovar(ish, 
xizmat)lar 
uchun 
to`lovlar 
mablag`larning  bir  nechta  manbai  hisobidan  amalga  oshirilishi 
nazarda  tutilgan  hollarda,  shartnomalarda  ushbu  manbalar 
bo`yicha rekvizitlar va har bir manba hisobidan to`lanishi lozim 
bo`lgan  sumraalar  majburiy  tartibda  alohida  ko`rsatiladi. 
Budjetdan  mablag`  oluvchilar  tovar-moddiy  boyliklarni  sotib 
olishda  mahsulot  yetkazib  beruvchilardan  tegishli  faoliyat  turi 
uchun  litsenziya(ruxsatnoma)sinmg      notarial      tasdiqlangan   
nusxasini  va  tegishli  organlarda  davlat  ro`yhatiga  olinganligi 
to’g’risidagi 
hujjatlarni 
so`rab 
oladi. 
Ushbu 
hujjatlar 
g`aznachilik  bo`linmalariga  ro`yhatga  olish  uchun  taqdim 
etiladigan  shartnomalar  bilan  birga  taqdim  qilinadi.  Taqdim 
etilgan  shartnomalarda  yoki  ularga  ilovalarda  tovar(ish, 
xizmat)lar  miqdori,  narxi  va  umumiy  summasi  ko`rsatilgan 
tafsilotli  ro`yhati  aks  ettirilishi  lozim.  Budjetdan  mablag'