Gen injeneriyasi va biotexnologiya

Transduksiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Transformatsiya hodisasini o'rganish, transduksiya— bakteriyafaglar yordamida bakteriya genlarini ko'chirib o'tkazish va rekombinatsiyalanish hodisasini ochishga turtki bo'ldi.
Transduksiya jarayoni 1952-yilda N. JInder va Z. Ledenberg tomonidan kashf etilgan. Bu kashfiyotga qadar bakteriya hujayrasiga fagning irsiy materiali (nuklein kislota) kirganda faglarning hujayrada ko'payishi oqibatida bakteriyaning hujayra qobig'i yorllib o'lishi, ya’ni lizis bo'lishi m a’Ium edi xolos. Bu jarayon faglarning litik reaksiyasi deb ataladi. Ammo, bakteriya hujayrasiga tushgan fag doim o ham shu hujayrani nobud qilavermaydi. Bunday holat hujayra ichiga kirgan fag DNK molekulasi bakteriya DNK molekulasi nukleotidlarining maxsus ketmaketligini topib birikishi natijasida sodir boiadi. Bakteriya irsiy molekulasi tarkibida nofaol — profag holatga o'tadi. Xromosomasida profag bo`lganda va erkin ko'paya oladigan bakteriyalarni lizogen bakteriyalar, jarayon esa lizogen reaksiyasi deb ataladi. Fag nobud bo'lgan hujayradan sog'lom hujayraga o'tayotganida nobud bo'lgan bakteriya xromosomasining biron bo'lagini o'zi bilan birga olib o'tkazishi mumkin. Bitta bakteriyalar hujayrasidan ikkinchisiga faglar orqali genlarning o'tishiga transduksiya deyiladi. Faglar orqali ikkinchi bakteriya hujayrasiga o'tgan genlar bu bakteriyaning irsiyatini o'zgartiradi.
Biotexnologiya - bu organizmlarda mavjud bo'lgan biologik tizimlardan foydalanish yoki tirik organizmlarning o'zlarini texnologik yutuqlarga erishish va bu texnologiyalarni turli sohalarga moslashtirish. Bularga qishloq xo'jaligidan tibbiyotgacha bo'lgan turli sohalarda qo'llaniladigan dasturlar kiradi. Bu nafaqat tirik hayotni o'z ichiga olgan sohalarni, balki organizmning biologik jihatlaridan olingan ma'lumotni qo'llash mumkin bo'lgan boshqa sohalarni ham o'z ichiga oladi.
Biotexnologiya, ayniqsa, kichik va kimyoviy asboblarni ishlab chiqishda juda muhim, chunki biotexnologiyaning ko'plab vositalari uyali darajada mavjud. Biotexnologiya haqida ko'proq ma'lumotga ega bo'lish uchun uning turlari, misollari va qo'llanmalari keltirilgan.
Manba: Canva
Biotexnologiya innovatsion tashkilotining ma'lumotlariga ko'ra,
"Biotexnologiya - bu biologiyaga asoslangan texnologiya - biotexnologiya bizning hayotimizni va sayyoramiz sog'lig'ini yaxshilashga yordam beradigan texnologiyalar va mahsulotlarni ishlab chiqish uchun uyali va biomolekulyar jarayonlarni ishlatadi. Biz foydali oziq -ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun 6000 yildan ko'proq vaqt davomida mikroorganizmlarning biologik jarayonlaridan foydalanganmiz. non va pishloq va sut mahsulotlarini saqlab qolish uchun ".