GLONASSni orbital guruhlash. GLONASS orbital guruhlashini joylashtirish 1982 yil 4 oktyabrida “Kosmos 1413” SRNS birinchi yo‘ldoshini uchirishdan boshlangan edi. RF Prezidentining farmoniga asosan,GLONASSdan rasman foydalanish, 1993 yilning 24 sentyabridan yo‘ldoshlar turkumlari oraliqlari bilan, tizimni shtatli ekspluatatsiyasi esa, 1995 yilning oxirida, orbital guruhlash 24 ta yo‘ldoshni birlashtirgandan keyin boshlangan edi. 2003 yilning boshida 91 ta navigasiya kosmik apparatlari (NKA) ishga tushirilgan
GPS o’lchashlarni qaysi uslublarga bo’lish mumkin?
GPS o‘lchash usullarini statik va kinematiklarga bo‘lish mumkin. Statik o‘lchashlarda, seansda qatnashuvchi priyomniklar punktlarda harakatsiz holatda bo‘ladi. Kuzatishlarning davomiyligi, 5 minutdan (tez statika) bir necha soatlar va hatto sutkalargacha, talab etilgan aniqlikga va priyomniklar orasidagi masofalarga bog‘liq ravishda bo‘lishi mumkin. Kinematik o‘lchashlarda, priyomniklardan biri
doimo, tayanch punktda joylashadi, ikkinchi priyomnik (mobil) esa, harakatda bo‘ladi. Kinematik kuzatishlar aniqligi, statikaga qaraganda bir muncha past.
|
Yo’ldoshli texnologiyalarda o’lchashlar qaysi uslublarda olib boriladi
|
SRNSni geodeziyada intensiv qo’llash qaysi sabablarga asoslanadi?
SRNSning geodeziyaga intensiv kiritilishi, bir qator zamonaviy imkoniyatlardan kelib chiqqan. Ularning asosiylari quyidagilar:
-aniqlikning keng diapazoni – amalda har qanday masofalarga metr birligidan subsantimetrlargacha. Atmosferaning ta’siri baland nishonlarni kuzatishlarni zaiflashtiradi. Bunday aniqlikgagi yutuq 1-2 tartibga yetadi;
-geodezik to‘rlarni qurishda, punktlar orasidagi to‘g‘ri ko‘rish bog‘liqligiga ehtiyoj bo‘lmaydi. Shuning uchun, tepaliklarda joy tanlab, baland belgilar-signallarni qurish kerak bo‘lmaydi. Geodezik belgilarning qurilishi, ish narxining 80% igacha tashkil qilardi. Yangi belgilar, borish qulay bo‘lgan joylarga o‘rnatiladi;
-yo‘ldoshli texnologiyalarda ishlab chiqarish, an’anaviy texnologiyalarga qaraganda 10-15 marta yuqoridir;
-kinematik o‘lchashlarni, ya’ni harakatdagi o‘lchashlarni bajarish, ayniqsa, dengiz geodeziyasi va aerofotoplan olishlarda bunday usullarni qo‘llanilishi juda muhim o‘rin tutadi. Shu bilan birgalikda, yer usti asoslarini yaratish va opoznaklarni bog‘lashni olib borish shart emas;
-uzluksiz kuzatishlarni, masalan, deformasiyalar monitoringi uchun haqiqiy vaqt rejimida, ta’minlash;
-bir vaqtning o‘zida uchta koordinata aniqlanishi mumkin. An’anaviy geodezik to‘rlarni planli va balandliklarga bo‘linishi natijasida, triangulyasiya punktlarida qo‘pol balandlik otmetkalari paydo bo‘ladi, reperlarda esa planli koordinatalar bo‘lmaydi;
-yuqori darajadagi avtomatlashtirishning sharofati bilan, tez qayta ishlashlar va sub’ektiv xatolarning kamayishi ta’minlanadi;
-ob–havo ta’siridan to‘lig‘icha mustaqildir
|
Glonass/GPS termenlari nima uchun qo’llaniladi?
GLONNASS/GPS texnologiyasi atamalari yo‘ldoshli radionavigasiya tizimlari SRNS -GPS amerika va GLONASS rossiya tizimlaridan foydalanib,
koordinatalarni aniqlash usullari uchun qo‘llaniladi. SRNSning har qaysisi to‘liq joylashtirishlarda 24 ta yo‘ldoshlardan iborat bo‘lib, orbitada, taxminan, 20000 km balandlikda aylanadi. Yo‘ldoshlar joylashgan o‘rni va aniq vaqt hamda masofani o‘lchash imkonini beruvchi, dalnomer kodlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni signallar yordamida to‘xtovsiz ravishda uzatadi
va tizimlaridan bir vaqtda, ko‘plab foydalanuvchilarning foydalanishiga ruxsat beriladigan, so‘rash imkoniyatlari cheklangan yo‘ldoshli tizimlar hisoblanadi.
|
125
Do'stlaringiz bilan baham: |
