Geog 1 (38-янги). p65

Atama, tayanch tushuncha va nomlar
Savannali Sudan, Afrika o‘lkalari, Afrika yer yorig‘i, Atlas,
Madagaskar, milliy bog‘.
Nazorat uchun savollar
1. Afrikada qancha tabiiy geografik o‘lkalar ajratilgan?
2. O‘lkalar qaysi xususiyatlari bilan bir-biridan farq qiladi?
3. Antropogen landshaftlar, asosiy milliy bog‘lar qayerlar-
da ko‘p?

---

60
Amaliy topshiriqlar
1. Tabiiy geografik o‘lkalarni tabiiy xaritadan ko‘rsating.
2. Milliy bog‘lar va qo‘riqxonalarni yozuvsiz xaritada aks
ettiring.
26- §. Materik aholisi va uning
tabiatga ta’siri
Afrika aholisi 1 mlrd 203 mln (2016- yil, 1- iyul), siyosiy
xaritasida 50 dan ortiq mamlakat bor. Materik shimolida
arablar bilan berberlar (yevropoid irqiga mansub) yashaydi.
Afrikaning qolgan qismida, asosan, negroid irqiga tegishli
aholi (bantu, gottentot, pigmey, bur va b.) yashaydi.
Afrikada, asosan, tubjoy aholi, ya’ni shu joyning doimiy
aholisi yashaydi.
Afrikaning eng bo‘ydor xalqlari materikning shimoliy qis-
midagi savannalarida yashaydi (tutslar, ximlar va b.). Ular
bo‘yining uzunligi 180 — 200 sm. Ekvatorial o‘rmonlarda esa —
pigmeylar, past bo‘yli (150 sm dan kam) odamlar yashashadi.
Afrikaning janubidagi chala cho‘l va cho‘llarda bushmenlar
hamda gottentotlar yashaydi.
Madagaskar orolida, asosan, mongoloid va negroid irqlar-
ning aralashishidan kelib chiqqan malagasiylar yashaydi.
Afrikada Yevropadan ko‘chib kelgan aholi, asosan, iqlim
sharoiti yaxshi yerlarda yashaydi. Ular materik aholisiga nisba-
tan juda ozchilikni tashkil qiladi. Materikning shimolida, O‘rta
dengiz sohillarida fransuzlar, janubida esa inglizlar, afrikanerlar
(niderland avlodlari) va boshqalar yashaydi.
Afrika aholisi juda notekis joylashgan. Aholining joylashishi-
ga birinchi navbatda tabiiy sharoit ta’sir etgan bo‘lsa, keyingi
navbatda tarixiy sabablar ta’sir ko‘rsatgan. O‘rta dengiz so-
hillari, Gvineya qo‘ltig‘i va materikning janubi-sharqiy sohil-
larida aholi zich joylashgan.

---

61