Geog 1 (38-янги). p65

Insonning tabiatga ta’siri. Tabiatni muhofaza qilish. Afrika
tabiatini muhofaza qilish dolzarb masalaga aylangan. Materikda
o‘simlik va hayvonot olamini asrash maqsadida 392 ta milliy bog‘
va qo‘riqxonalar tashkil etilgan. Kongo Demokratik Respub-
likasining 15 % hududini milliy bog‘lar, botanika bog‘lari, tajriba
stansiyalari, Keniya davlatida 10 % maydonni milliy bog‘lar
egallaydi. Afrika tabiati inson tomonidan anchagina o‘zgartirib
yuborilgan.
Qo‘riqxonalarga ilmiy ish bilan shug‘ullanuvchilargina qo‘yi-
ladi. Milliy bog‘larga esa undan farqli o‘laroq, sayyohlar kirishi
mumkin, lekin ular belgilangan qoidalarga amal qilishlari shart.
Milliy bog‘ va qo‘riqxonalar Sharqiy va Janubiy Afrikada
ko‘p. Eng yiriklari — Serengeti, Masai-Mara, Bvandi, Kryugera,
Chobe, Etosha, Sentral-Kalaxari, Rungva va boshqalardir (13-
rasm).
Atama, tayanch tushuncha va nomlar
Tubjoy aholi, pigmeylar, afrikanerlar, Serengeti, Masai-
Mara, Bvandi, Kryugera, Chobe, Etosha, Sentral-Kala-
xari, Rungva.
Nazorat uchun savollar
1. Afrikada, asosan, qaysi irqqa mansub aholi yashaydi?
2. Materikda qanday qo‘riqxona va milliy bog‘lar bor?
Serengeti milliy bog‘idagi
Sentral-Kalaxaridagi sher
zebralar
13- rasm. Afrikadagi milliy bog‘lar.

---

62
Amaliy topshiriqlar
1. Yozuvsiz xaritaga Afrikaning milliy bog‘lari va qo‘riq-
xonalarini tushiring.
2. Afrika aholisi zich joylashgan hududlarni xaritadan ko‘-
rib tahlil qiling, sababini tushuntiring.
27- §. Atlantika okeani
Asosiy xususiyatlari. Barcha yarimsharlarda joylashgan,
Buyuk geografik kashfiyotlar shu okeandan boshlangan, qir-
g‘oqsiz dengizi bor, meridianal yo‘nalgan eng uzun o‘rta okean
tizmasi bor, eng yirik port-shaharlari bor, ichki dengizlari eng
ko‘p, eng sersuv va eng uzun daryolar shu okeanga quyiladi,
eng baland qalqish ham shu okeanda kuzatiladi, materiklar
dreyfi giðotezasiga asos bo‘lgan, dengiz transportida dunyoda
birinchi o‘rinda turadi.