Geologik hodisalar, ulardan muhofazalanish chora

Ko‘chkini oldini olishning bilvosita va bevosita usullari mavjud: 
Ko‘chkini oldini olishning bilvosita usullariga quyidagilarni kiritish mumkin: 
-qiya sathlarda qurilish va u bilan bog‘liq bo‘lgan qazish ishlarini olib 
bormaslik; 
-yonbag‘irliklar ostida yemirilgan tog‘ jinslarini to‘planishiga yo‘l 
qo‘ymaslik; 
-ko‘chki xavfi mavjud bo‘lgan joylarga yaqin joylashgan yo‘llarda temir 
yo‘l poyezdlari va avtotransportlar harakatini belgilangan tezlikdan oshirmaslik; 
-yonbag‘irliklarda serildiz daraxtlar turini ko‘paytirish; 
-yonbag‘irliklarda sug‘orish va shudgorlash ishlarini olib borilishiga yo‘l 
qo‘ymaslik. 
Ko‘chki harakati va ta’sirini bartaraf etishning bevosita usullari 
quyidagilardan iborat: 
-ko‘chki harakati tezligining sekinlashtirish yoki to‘xtatishga qaratilgan 
tadbirlarni ishlab chiqish; 
-suv oqimini tartibga soluvchi va boshqaruvchi qurilmalar qurish; 
-daryo va suv havzalari qirg‘oqlarining yuvilib ketishini oldini oluvchi 
tusiqlar qurish; 
-yer osti suvlari sathini pasaytirish; 
-tog‘ jinslarini surilib ketishidan saqlovchi tirgak devorlar qurish; 
-ko‘chib tushishi mumkin bo‘lgan tog‘ jinslarining fizik-mexanik 
hususiyatlarini sun’iy usulda yaxshilash. Ularning namligini oshib ketishiga yo‘l 
qo‘ymaslik. 
Ko‘chkilarning shunchalik halokatli xususiyatga ega ekanligini inobatga olib 
1958 yilda O‘zbekistonda ularni maxsus kuzatadigan muhandis-geologik Davlat 
kuzatuv xizmati tashkil etilgan. 

---

Hozirgi vaqtda Davlat kuzatuv xizmati vatanimiz hududi bo‘yicha 7 ta 
hududiy kuzatuv stansiyasiga va 21 ta postlarga ega. Ularning kuzatuv 
maydonlarida 8 mingdan ortiq xo‘jalik obyekti, 144 ta sog‘lomlashtirish majmuasi, 
170 ta avtoyo‘l maydoni, 20 dan ortik tog‘-kon sanoati va gidrotexnika inshootlari 
mavjud. Davlat kuzatuv xizmati Favqulodda vaziyatlar vazirligi xodimlari bilan 
tunu-kun xizmat vazifasini ado etmoqda. Ko‘chkilarni o‘rganishdagi birinchi 
muammo ularning ro‘y berish vaqtining mavhumligidadir. Chunki ko‘chki 
bexosdan rivojlanadigan xavfli geologik jarayonlar sirasiga kiradi. Ko‘chki 
balosidan saqlanishning eng ishonchli usuli, bu aholini o‘z vaqtida ogoh etish va 
xavfsiz joylarga ko‘chirishdir.