Geometriya Vikipediya, ochiq ensiklopediya Geometriya

R - Radius, D - Diametr, O - Markaz,
C - Aylana
etilgan, lekkn bu isbotlarning barchasida mantiqiy nosozlik
uchraydi — Yevklid aksiomasiga teng kuchli boshka tasdikdan
(mas, uchburchak burchaklarining yigindisi 180° ga tengligidan)
foydalanib ketilgan. Bu sohadagi izlanishlar avval Yevklid G.sidan
parallellik aksiomasi soqit qilingan mutlaq G., so
ʻng parallellik
aksiomasi o
ʻrniga uning inkori aksioma qilib olingan noyevklid G.
(Lobachevskiy geometriyasi, 1826 y.) ixtiro qilinishiga olib keldi.
Yevklid G.si ham, noyevklid G. ham bir xil darajada ziddiyatdan
xoli ekanligini qatiy isbotlagan F. Kleyn gruppa tushunchasi
yordamida G. sohalarining tasnifini berdi (Erlangen dasturi). Unga
muvofiq har bir G. o
ʻzining geometrik almashtirishlar gruppasi
bilan ifodalanadi. Shakllarning bunday almashtirishlarda o
ʻzgarmay
qoladigan (invariant) xossalari tegishli G. Sohalarining o
ʻrganish
ob
ʼyekti boʻladi. Kleyn nuqtai nazaridan maxsus nisbiylik
nazariyasi Lorens gruppasiga mos keluvchi G.dir. Shakllarning
xossalarini o
ʻrganishda ularning koʻlamiga qarab G. yana ikki turga
bo
ʻlinadi: shakllarning kichik (mahalliy) sohalari xossalarini oʻrganuvchi sohalar geometriyasi va shakllarni
yaxlit ob
ʼyekt sifatida oʻrganuvchi toʻla (global) G. Hozirgi davrda G. matematikaning barcha sohalarida,
shakl va holatlarga doir tushunchalarni tasavvur qilishda qo
ʻllanilmoqda.
O
ʻzbekistonda ham G. tarixiga oid tadqiqotlar olib boriladi (G. P. Matviyevskaya, A. Ahmedov va b.)-
O
ʻzMU, SamDU matematiklari tomonidan G. rivojlantirilmoqda.
Abdulla A
ʼzamov.
[1]
Geometriya qo'yidagi bo'limlardan iborat:
Elementar geometriya — Planimetriya va Stereometriyani o'z ichiga oladi. Shuningdek,
nuqta, to'g'ri chiziq, yuza va fazodagi jismlarni o'rganadi.
Analitik geometriya — unda sodda geometrik obrazlar (nuqtalar, to'g'ri chiziqlar, tekisliklar,
egri chiziqlar va sirtlar) koordinatalar usuli asosida algebraik vositalar bilan o'rganiladi.
Differentsial geometriya — differentsial funktsiyalar bilan berilgan chiziq va yuzalarni,
ularning akslantirishlarini o'rganadi.
Topologiya — uzluksizlik haqidagi fan.
1990 yil
Geometriya resurslari (http://www.dmoz.org/World/Russian/Наука/Математика/Геометрия/)
Arxivlandi (https://web.archive.org/web/20170309084926/http://www.dmoz.org/World/Russia
n/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0/%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B
5%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0/%D0%93%D0%B5%D0%BE%
D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F/) 2017-03-09 Wayback Machine
saytida. (ruscha)
Fanlar haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.p
hp?title=Geometriya&action=edit) Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Havolalar

---

1. O
ʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Geometriya&oldid=2511160" dan olindi 
Bu sahifa oxirgi marta 24-Mart 2022, 07:40 da tahrir qilingan.
Matn Creative Commons Attribution-ShareAlike litsenziyasi bo
ʻyicha ommalashtirilmoqda, alohida holatlarda
qo
ʻshimcha shartlar amal qilishi mumkin (batafsil).
Manbalar