Гоҳо раҳм-шафқатни ҳам меъёридан ошириб юборамиз

Турсуной Содиқованинг “МУРАББИЙ КИМ?..”
(эсселар) Тошкент-2006 й. 25 бет
Гоҳо раҳм-шафқатни ҳам меъёридан ошириб юборамиз. Қайсидир ўқитувчининг касбига бутунлай номуносиб эканлигини ҳамма кўриб турса ҳам, ундан фақат зиён етиб турса ҳам дарҳол баҳридан ўтолмаймиз: болалик деймиз, ё аёл деймиз, бева деймиз, ё... фалончига қарашли деймиз ва ҳакозо. Унинг уч ё тўрт боласига қайғурамиз аммо юзлаб халқ фарзандларининг билими, тарбияси, тақдирини қўзичоқни бўрига топширгандай уларнинг қўлига топширамиз! Сўнгра лоқайд дунёқараши тор, чаласавод одамлар қаердан келди деб, фиғон чекиб юрамиз! Хўш, қачонгача шундай қиламиз?! Энг инжиқлик билан мутахассис танланадиган жой мактаб бўлиши керак. Чунки бу даргоҳда жамиятнинг сифат масаласи ҳал қилинади.

Турсуной Содиқованинг “МУРАББИЙ КИМ?..”
(эсселар) Тошкент-2006 й. 26 бет

Бир муаллима бор эди. Ўзи чиройли-ю аҳлоқи хунук эди. Энг даҳшатлиси шуки, у эзгулик фани - адабиётдан дарс берарди. Қилмишларини эшитиб, унинг кўзига сиз уялиб қаролмаслигингиз мумкин, аммо унда на андиша, на ҳаё бўлсин, гўё енгилтаклик унга унвон қилиб берилгандай, қоматини ғоз тутиб, бир гапириб, ўн кулиб юрарди. Мактаб раҳбарлари ҳам унга ботиниб гапиролмасдилар. Сабаби, эри нуфузли идорада ишларди. Бу муаллиманинг дарс беролмаслигига бир сари, аммо унинг ақли расолигига ҳали-ҳануз гумоним бор: агар ўқувчи айб иш қилса, қирқ беш дақиқа давомида стулни боши узра кўтариб туришга мажбур қилар экан! У бола ўн ёш, ўн бир ёш! Аёлнинг, онанинг ҳам дийдаси шундай қаттиқ бўладими? Мактабда бундай одамларнинг оралаб юриши масжидни нопок тутишдай гап-ку!

Турсуной Содиқованинг “МУРАББИЙ КИМ?..”
(эсселар) Тошкент-2006 й. 27 бет
Яна бир тоифа муаллимлар бор. Бундайларни мактаб раҳбарлари мақтайдилар, ҳатто ибрат қилиб кўрсатадилар. Чунки уларнинг дарсларида давомат жойида, ўқувчилар жон ҳовучлаб бўлса-да, шу ўқитувчининг топшириқларини бажарадилар. Нафсиламрини айтганда, ўқитувчи фанини билади. Аммо болалар ҳар гал унга рўбарў келганларида бир қалқиб оладилар. У кирса, синфга илон киргандай бўлади. Аълочи-ю иккичи юрагини чангаллаб, кичрайиб ўтиради. Чунки бу зот хоҳлаган пайтида ўқувчининг бошида ҳақорат тошини синдираверади. Жавобда сал адашдингми ё ёнбошингга сал қараб қўйдингми, тамом! Дарс тайёрламасанг-ку, тугадим деявер! Ҳаё, андиша йўқ. Отилаётган маломат тошидан вужудингга ўт кетади, ер ёрилса, кириб кетсам, дейсан. Муаллим эса синфдан мағрур ва масрур чиқади. Болаларнинг уни кўрганда зир титрашлари, саросимага тушишларидан завқ олади. “Мана қаттиқ турганим учун, болалар фанимни ёд оляптилар” дея ғурурланиб ҳам қўяди.
Аслида бу муаллимни жазолаш керак! Чунки у мурғак инсоннинг юрагини дарз кеткизяпти, асабларини қақшатяпти. Келажакка ҳуркак мусичалар эмас, руҳияти бутун, соғлом кишилар керак!