№
|
M A V Z U L A R
|
so-at
|
1.
|
Kirish. “Kompyuter lingvistikasi” fanining tarkibiy qismlari, maqsadi va vazifalari, bu fanning o’zbek tilshunosligi uchun ahamiyati.
|
2
|
2.
|
Matematik mantiq asoslari. Mulohazalar algebrasi. Mantiqiy amallar va formulalar. Tilshunoslikda aksiomatik nazariya. Test topshiriqlari bajarish (1-10-savollar).
|
2
|
3.
|
O’zbek, rus va ingliz tillari grammatikasining qiyosiy tahlili va tillarni formal jihatdan qiyosiy nahlil qilish usullari. Dunyo miqyosidagi kompyuter lingvistikasiga oid yangi tadqiqotlar haqida. Test topshiriqlari bajarish (11-20-savollar).
|
2
|
4.
|
So’z turkumlarini formallashtirish. Ot, sifat, fe’l, olmosh, ravish va son so’z turkumlarini formallashtirish usullari. Lingvistik masalalarni matematik usullar bilan yechish yo’llari. Evropa va Rossiyadagi kompyuter lingvistikasiga oid tadqiqotlar.
|
2
|
5.
|
Gap bo’laklarini formallashtirish usullari. Ega, kesim, aniqlovchi, to’ldiruvchi va hol turlarini formallashtirish usullari. Kompyuterda lingvistik masalalarni matematik usullar bilan yechish muammolari. Turkologiya va o’zbek tilshunosligidagi kompyuter lingvistikasiga oid tadqiqotlar.
|
2
|
6.
|
So’z birikmalari va gap turlarini formallashtirish usullari. Eng kichik sodda gap va uning modeli (qolipi) haqida tushuncha (WRm). Test topshiriqlari bajarish (21-30-savollar).
|
2
|
7.
|
O’zbek tili grammatikasining formulalari, aksiomalari, teoremalari haqida mashqlar. Avtomatik tarjima yo’nalishining tarixi. Tarjimon dasturlar. Avtomatik tarjima yo’nalishining zamonaviy holati va istiqboli.
|
2
|
8.
|
O’zbek tili grammatikasining aksiomatik modeli haqida. Tabiiy tillarning kompyuter lug’atlari. Tub so’zlar lug’atlari haqida. Kompyuter leksikografiyasiga oid asosiy tushuncha va terminlar. Tabiiy tillarning kompyuter lug`atlari. O`zbek tilining tub so`zlar lug`atlarini kompyuterda yaratish muammolari.
|
2
|
9
|
Funksiyalar. Mulohazalar algebrasining qo’llanilishi. Aksiomatik usul haqida. Matematik statistikaning ma’lumotlar bazasini yaratish. Til o’rgatuvchi avtomatlar uchun nutqiy materiallarni tayorlash, o’quv dasturlarini yaratish. Test topshiriqlari bajarish (31-40-savollar).
|
2
|
10
|
Predikatlar va kvantorlar. Predikatlar algebrasining tili. Aksiomatik nazariya haqida tushuncha. Lingvistikaning formal nazariyasi. Avtomatik tahrir yo’nalishining vujudga kelishi va uning dunyo tilshunosligidagi rivoji. Avtomatik tahrir dasturlarini yaratish tamoyillari. Avtomatik tahrir uchun ma’lumotlar bazasini yaratish.
|
2
|
11
|
O’zbek tili grammatikasining aksiomatik nazariyasi. O’zbek tili grammatikasining simvollari va formulalari. Rus (ingliz) tilidagi gaplarni o’zbek tiliga tarjima qilish dasturining algoritmi. Rus (ingliz) tilidagi gaplarni o’zbek tiliga tarjima qilish dasturining ishlash tamoyili. Test topshiriqlari bajarish (41-50-savollar).
|
2
|
12
|
O’zbek tili grammatikasining keltirib chiqarish qoidalari. O’zbek tili grammatikasining teoremalari. Tilning axborot- kompyuter uslubi nazariyasi. O’zbek tilining axborot- kompyuter uslubini yaratish mezonlari.
|
2
|
13
|
Lingvistik masalalarni matematik va statistik usullar bilan yechish yo’llari. Axborot- kompyuter uslubida sinonimlar, frazeologizmlar va polisemantik so’zlarning mavqeyi. Test topshiriqlari bajarish (51-60-savollar).
|
2
|
14
|
Tillarni o’qitish va bilimlarni baholash algoritmlari. Matnlarni tahrir qilish algoritmlari. Tillarda fe’lning tuslanishini analiz va sintez qilish dasturi haqida tushuncha.
|
2
|
15
|
Mexanik, imlo va dialektal xatolar va ularni topish algoritmlari. Xatolarni tuzatish algoritmlari. Fe’lning tuslanishini analiz va sintez qilish dasturi. Fe’lning tuslanishini analiz qilish dasturlari. Fe’lning tuslanishini sintez qilish dasturlari.
|
2
|
16
|
O’zbek tilida fe’lning tuslanishi va ularni kompyuter yordamida analiz hamda sintez qilish dasturlari. Kompyuter lingvistikasining asosiy yo’nalishlari. Avtomatik tarjima muammolari haqida. Test topshiriqlari bajarish (61-70-savollar).
|
2
|
17
|
Tabiiy tillarning kompyuter lug’atlari. Tillarni o’qitish va bilimlarni baholash algoritmlari. Til o’rgatish jarayoni uchun ma’lumotlar bazasini yaratish tamoyillari haqida.
|
2
|
18
|
O’zbek lingvistik avtomati va uning asosiy mohiyati. Lingvistik kompyuter dasturlarini takomillashtirish yo’llari. Kompyuter tilshunosligining zamonaviy yo’nalishlari. Test topshiriqlari bajarish (71-90-savollar).
|
2
|
19
|
Lingvistik kompyuter dasturlarini takomillashtirish yo’llari. Kompyuter lingvistikasi fanining rivojlanish istiqbollari. O’zbek tilining axborot-kompyuter uslubini yaratish muammolari.
|
2
|
20
|
O’zbekcha matnlarni kompyuter yordamida tahrir qilish dasturi. Lingvistik kompyuter dasturlarini takomillashtirish yo’llari. Test topshiriqlari bajarish (91-102-savollar). O’tilgan mavzularni takrorlash va yakunlash.
|
2
|
|
J A M I: 40 soat
|
40
|
