Grea t teachers

OtabekTo’ychiyev

7-sinfKimyodarsligidagiamaliy

valabaratoriyamashg’ulotlari

“GREATTEACHERS”O’QUVMARKAZI

TELEGRAMMANZIL:@biochemicalmans

1-amaliymashg‘ulot.

Amaliymashg’ulotlar

OtabekTo’ychiyev

KIМУОXONASIDAGIJIHOZLARBILANISHLASHDAMEHNATXAVFSIZLIGIQOIDALARIBILANTANISHISH

Kimyodanamaliymashg‘ulotvalaboratoriyaishlarinio‘tkazishdaxalatkiyibolishlozim.Ishstolidaortiqcha narsalarbo‘lmasligivazarurbuyumlartozaholdabo‘lishikerak.Harbirmashg‘ulotharbiro‘quvchining maxsusdaftarigaquyidagitartibdaqaydqilibboriladi:

1.Mashg‘uloto‘tkazilgankun,soatvaishningtartibraqami.
2.Mashg‘ulotningmavzusi.
3.Mashg‘uloto‘tkazishdanmaqsad.
4.Ishnibajarishuchunzarurjihozlarvaasbobsxemasi.
5.Tajribabajarilishiningqisqachatavsifi.
6.Reaksiyatenglamalari.
7.Reaksiyalardavomidamoddalardakuzatilgano‘zgarishlar.
8.Yakimiyxulosalar.

Tajribalartugagach,foydalanilganmoddalamitopshirish,shishaidishvaasboblamitozalash,yuvish

valaborantgatopshirishlozim.Kimyodanlaboratoriyaishlarivaamaliymashg‘ulotlarolibborganda
e’tiborsizlikbilanishlashoqibatidako‘ngilsizhodisalarro‘yberishimumkin.Ularningkelibchiqishsabablari asosanme’yoridanortiqqizdirishnatijasidaidishdansuyuqlikningotilibchiqishi,natriymetaliga
namvasuvtegishi,moddalarbilannoto‘g‘rimunosabatdaehtiyotsizmuomalaqilishkabilarbilanbog‘liqdir.

Ko‘ngilsizhodisalarningoldiniolishuchunquyidagimehnatxavfsizligiqoidalarigarioyaqilinishikerak:

1.Ishbajarishtartibinipuxtao‘zlashtirmasdanvatajribao‘tkazishuchunasboblamingto‘g‘riyig‘ilganligiga ishonchhosilqilmasdantajribaniboshlamaslikkerak.

2.Moddalamibevositahidlash,ushlash,ta’minitotishmutlaqomumkinemas.

3.Tajribalamiilojiborichamo‘rilishkafdao‘tkazishkerak.
4.Tajribadavomidatermometrsinibqolsa,undagisimobnimaxsususullarbilantezdayig‘ishtiribolishva simobto‘kilganjoygaoltingugurtsepishkerak.

5.Natriymetalinikerosinichidasaqlashvaortibqolganbo‘lakchalarinispirtdaeritibbartarafetishlozim.

6.Yonuvchanvauchuvchanmoddalamitajribastolidaortiqchamiqdordasaqlamaslik,ularnielektrplitava ochiqalangamanbasidanuzoqdasaqlashkerak.

7.Qizdirishmaqsadidaimkonborichaustiberkisitkichasboblaridanfoydalanishlozim.

TELEGRAMMANZIL:@biochemicalmans

OtabekTo’ychiyev

8.Yong‘inchiqqantaqdirda,awalo,o‘tchiqishigasababbo‘lganmanbao‘chiriladi,so‘ngraqumsepiladiyoki yopqichyopiladi.Alanganingyoyilishxavfibo‘lsao‘to‘chirgichdanfoydalanishkerak.

9.Probirkavaboshqashishaidishlamiehtiyotlikbilanqizdirishvabundaularningog‘ziodamishlamayotgan tomongaqaratilganbo‘lishikerak.

10.Kislotavaishqorlareritmalariniqizdirishdahimoyavositalarinikiyibolish,maxsusko‘zoynaktaqibolish zarur.

11.Reaksiyaolibborilayotganvaqizdirilayotganidishlargaengashibqarashmumkinemas.
12.Kislotalamisuyultirishdakislotanioz-ozdanidishdevoribo‘ylabsuvgaquyishkerak.
13.Konsentrlangankislotavaishqorlamirezinapipetkabilano‘lchashmanetiladi.Ularnifaqattomizgich yordamidao‘lchabolishlozim.

14.Kislotalarsaqlanadiganidishlamito‘kilmaydiganvasachramaydiganqilibushlashkerak.

15.Portlovchiaralashmahosilqilishxavfibormoddalarbilanishlashdaalohidaehtiyotchoralariniko‘rish lozim.

16.Ehtiyotsizliknatijasidakiyim-kechaklarga,ko‘zga,terigazararvajarohatyetkazishmumkin.Shuning uchunnojo‘yaharakatlarqilmaslik,moddalarbilanhazillashmasliklozim.

17.Tajribalartugagach,gaz,elektrvasuvtarmoqlariniberkitish,asboblamio‘chirishkerak.
18.Ishjoymingdoimotozavaozodasaqlanishinita’minlashlozim.

2-amaliymashg‘ulot.

LABORATORIYASHTATIVI,SPIRTLAMPASIBILANISHLASHUSULLARI,ALANGANINGTUZILISHINI
O‘RGANISH

Laboratoriyashtativibilanishlash

1.Laboratoriyashtativiningtuzilishi(2-rasm).Shtativkimyoviytajribalaro‘tkazishdakerakbo‘ladigan

engmuhimasbob.Utaglikvao‘zakdaniboratbo‘lib,o‘zakkaqisqichlaryordamidaharxilhalqalar,

tutqichvaboshqaturlimoslamalarmahkamlanadi.Taglikdagimaxsusteshikkao‘zakburabkiritiladi.
0‘zakmaxsusteshikkaoxirigachakiritilganvamahkamlanganbo‘lishikerak.2-rasmdashtativuchun
mo‘ljallanganmoslamalardan5tasitasvirlangan.Bunda1-qumyokisuvhammomi,uturliqaynash
haroratidasuyuqliklamihaydash,turliharoratlardaboradiganreaksiyalamio‘tkazishuchun;2-halqali
tutqich,uturlihajmdagitubiyumaloqkolbalamivachinnikosalamitutibturishuchun;3-asbestto‘rli
taglik,utubiyassivakonussimonkolbalar,stakanlar,chinnikosachalardamoddalamiqizdirishuchun;
4-tutqich,uprobirkalar,sovitkichlamiqisibushlabturishuchun;5-ilgich,uturliyordamchirezina
shlangyokiboshqayordamchiqismlamiilibqo‘yishuchunmo‘ljallangan.Moslamalaro‘zakbo‘ylab
yuqorigavapastgaharakatqilishiyokiolibqo‘yilishi,maqsadgako‘raistaganchamiqdordao‘rnatilishi
mumkin.Mahkamlashyokibo‘shatishqisqichdagivintyordamidaamalgaoshiriladi.

TELEGRAMMANZIL:@biochemicalmans

OtabekTo’ychiyev

2.Shtativdanfoydalanish.Laboratoriyashtativibilanishlashdaquyidagilargaqat’iyrioyaqilishlozim: •Probirkavakolbalartutqichgamahkamlanadi.Bundaularqattiqqisilmaydi,sinibketishimumkin. •Stakanlarasbestto‘rlitaglikkaqo‘yiladi.Bustakantubinibirme’yordaqizdirishimkoniniberadi.