Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

Bosh byudjet, uning tarkibi va tuzish tartibi

Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarda byudjetlashtirish jarayoni bosh byudjetni tuzishdan boshlanadi. Uni tuzish quyidagi to’rtta asosiy bosqichga ajratiladi (14.1-chizma).

Bosh byudjet korxonaning rahbarlari uchun muhim bo’lib, rejalashtirilgan hisobot davrida ular oldida turgan maqsad va vazifalarni aniq belgilash hamda ishlab chiqarish dasturining bajarilishi, daromadlar va xarajatlarning shakllanish jarayoni, hisob-kitob va to’lovlar holatini doimiy ravishda kuzatib borishga imkon beradi.
Bosh byudjetni tuzish investitsiya qilingan mablag’lardan foydalanish samaradorligini ta’minlashda korxona mulkdorlari uchun ham zarur hisoblanadi.
Byudjetlarni tayyorlashda quyidagi smetalar tuziladi:
a) moddiy xarajatlar smetasi;
b) asosiy ishlab chiqarishda band bo’lgan xodimlarga mehnat haqi xarajatlari smetasi;
c) ishlab chiqarish xususiyatiga eta ustama xarajatlar smetasi;
d) ma’muriy-boshqaruv xarajatlari smetasi.



Ta’minot, ishlab chiqarish va sotish jarayonlari





Byudjetni tuzish bosqichlari

Korxona rahbariyati faoliyati





Qarorlar tayyorlash

Byudjetni ishlab chiqish:
- muammoning kun tartibiga qo’yilishi va dastlabki axborotlarni to’plash;
- iqtisodiy tahlil, hisob-kitob va ularning natijalarini umumlashtirish;
- loyihani baholash





Qarorlar qabul qilish





Qarorlarni amaliyotga joriy etish to’g’risida farmoishlar berish





Byudjetni tasdiqlash





Olingan natijalarni reja bilan taqqoslash

Byudjetni boshqarish





Byudjetni nazorat qilish