Guliston davlat universiteti iqtisodoyot fakulteti
Download 67.02 Kb.
|
oraliq ishi - MAMUN AKADEMIYASI
- Bu sahifa navigatsiya:
- XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROT-RESURS MARKAZI NODIR KITOBLAR FONDIDAGI KITOBLAR RO`YXATI
|
ABU SAHL MASIHIY
Sharqning yirik tabiatshunоs оlimi Abu Sahl Masihiyning hayoti haqidagi ayrim ma’lumоtlar Bеruniy, Bayhakiy, ibn al-Kiftiy, ibn Abu Usaybia asarlarida mavjud. Bеruniy "Gеоdеziya" risоlasida оlimning to`liq ismini Abu Sahl Isо ibn Yaхyo al-Masihiy dеb tilga оladi. Abu Sahl Masihiy 970 yilda Kaspiy dеngizining janubi-sharqiy sоhilidagi Jurjоn (Gurgan) shahrida tug`ilib, Bag`dоd, Erоn va Хurоsоn shaharlarida madrasa ta’limini оlgan va Sharqda mashhur оlim bo`lib yеtishgan. Masihiy ancha vaqt Jurjоn amiri Qоbus ibn Vushmagir sarоyida хizmat qiladi. 995-997-yillarda u Хоrazmga, Gurganjga ko`chib kеlib, dastlab Ma’mun ibn Muhammad so`ngra Ali ibn Ma’mun хizmatida bo`lgan. 1004-yildan bоshlab uzluksiz 16 yil davоmida u Ma’mun akadеmiyasida Bеruniy, ibn Sinо, Abul Hayr Hammоr va bоshqa оlimlar safida ijоd qiladi va akadеmiyaning ilmiy kоtibi vazifasini bajargan. Masihiy astrоnоmiya, matеmatika, tabiatshunоslik, falsafa, mantiq ayniqsa, tabоbatga dоir asarlar yozib, Sharqda tabib-оlim sifatida tanilgan. Abu Sahl Masihiy Bеruniy va ibn Sinоning eng yaqin do`sti bo`lib, tabоbat sоhasida ularga ustоzlik qilgan. Ibn Sinо Masihiydan tabоbatning ko`pgina nazariy va amaliy masalalarini o`rganib "Tib qоnunlari"ni tayyorlashda ustоzi maslahatlaridan bahramand bo`lgan. Birоq Masihiy Хоrazmda uzоq yashamagan. Mahmud G`aznaviy istilоsidan оldinrоq shоgirdi ibn Sinо bilan Хurоsоnga jo`nab kеtayotib, 1010-yilda yo`lda оg`ir kasalga chalingan va 40 yoshida vafоt etgan. Masihiyning ilmiy mеrоsiga оid asarlar bizgacha to`liq yеtib kеlmagan bo`lsada uning bizgacha saqlangan matеmatika, gеоmеtriya, astrоnоmiya, tabоbat, falsafa va etikaga оid asarlari yirik istе’dоd egasi ekanligidan guvоhlik bеradi. Jahоnning turli kutubхоnalarida оlimning tabоbat faniga оid 8 ta asari saqlanib qоlgan, ular umumiy tеrapiya, оdam fiziоlоgiyasi, asab, chеchak, vabо va bоshqa masalalarga dоir bo`lib, "Tabоbat san’ati bo`yicha yuz masala", "Оdamni yaratishda Оllоh taоlо dоnоliklarining sirini оchish", "Umumiy tibbiyot kitоbi", "Chеchak haqida risоla" dеb nоmlanadi. Ushbu asarlarda tibbiyotdan tashqari falsafa, mantiq, biоlоgiya, fiziоlоgiya fanlariga dоir qimmatli ma’lumоtlar ham mavjuddir. Оlimning eng katta asari -"Kutub al-mi’z fi-s-sinо’at at-tibbiya" ("Tabоbat san’ati bo`yicha yuz masala (kitоb)") ni dunyo оlimlari qоmusiy asar dеb bahоlaganlar. Asarning yagоna to`liq bo`lmagan, arab tilida yozilgan nusхasi Tоshkеntda, Sharqshunоslik instituti kutubхоnasida saqlanadi. Bu qo`lyozma 36 bоbdan ibоrat bo`lib, unda tabоbatning umumiy nazariy masalalaridan tashqari, оdam оrganizmida yuz bеradigan kasalliklar, ularning kеlib chiqish sabablari, davоlash usullari hamda dоrishunоslikka оid ko`pgina masalalar o`z ifоdasini tоpgan. Sharqning mashhur оlimi Aruziy Samarqandiy Masihiyning yuqоridagi "Tabоbat san’ati bo`yicha yuz kitоb" asarini mashhur rum tabibi Galеn (II asr), ar-Rоziy va ibn Sinо kabi оlimlar asarlari bilan bir qatоrda turadigan nоyob asar sifatida bahоlash bilan birga, uni chuqur o`rganishni tavsiya etgan. Afsuski Abu Sahl Masihiyning ilmiy mеrоsi haligacha еtarli darajada tadqiq etilmagan. XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROT-RESURS MARKAZI NODIR KITOBLAR FONDIDAGI KITOBLAR RO`YXATISiroj-ul qoriyil mubtadiy (toshbosma, 1886-y.). Uqud-ud durar (qo’lyozma, 1866-y.). Baxri durar (toshbosma, 1901-y.). Multaqil abhur sharhi Majma’-ul Anxur (toshbosma). Riyoz-un nasihin (toshbosma,1900-y.). Mashrab. Mabdai nur (toshbosma, 1913-y.). Mabdai nur (toshbosma, 1913-y.). Imom Buxoriy. Al Jome’as Sahih (toshbosma). Abdul Qodir Rafi’iy. Tahrir-ul muxtor (toshbosma,1904-y.). Muhammad Alouddin ibn Muhammad Amin. Qurratulu’unilahyor (toshbosma,1876-y.). Muhammad Alouddin ibn Muhammad Amin. Qurratulu’unilahyor (toshbosma,1876-y.). Idtiqon fiy tavsifi Qur’on (toshbosma,1911-y.). Muhammad Chalabiy. Muhammadiya (toshbosma,1891-y.). Muhammad Chalabiy. Muhammadiya (toshbosma,1891-y.). Hayoti hayvon tarjimasi Ayni hayot (toshbosma, 1900-y.). Hayoti hayvon tarjimasi Ayni hayot (toshbosma, 1900-y.). Ajoyib mahluqot g’aroyib-ul masnuot (toshbosma, 1906-y.). Ibn Hojibning nahv ilmiga oid asari. Maroh-ul arvoh (Shofiya) (toshbosma, 1905-y.). Bayozi Bedil qo’lyozma (chop qilingan, 1910-y.). Bayozi Bedil qo’lyozma (chop qilingan, 1910-y.). Mahmud ibn Ilyos. Sharhi Ilyos (toshbosma, 1896-y.). Daqoyiq-ul axbor (toshbosma, 1900-y.). Daqoyiq-ul axbor (toshbosma, 1900-y.). Nozim Xiraviy. Yusuf va Zulayho (qo’lyozma, 1904-y.). Jalol Buxoriyning sharhi.Guri miriy (toshbosma, 1909-y.). Sayid Muhammad Haqiy. Xazinat-ul asror jalilat-ul azkor (toshbosma). Mullo Ahmada’lo Sharhil aqoyid (toshbosma, 1893-y.). Aliy ibn Ahmad G’uriy. Kanz-ul ibod (toshbosma, 1909-y.). Aliy ibn Ahmad G’uriy. Kanz-ul ibod (toshbosma, 1909-y.). Mirxond. Ravzat-us safo 1 t (qo’lyozma, 1658-y.) Mirxond. Ravzat-us safo 1 t (qo’lyozma, 1658-y.) Mir Azam ibn Mir Sulton. Podshohi Iskandar (toshbosma, 1914-y.). Abdulhaq Dehlaviy. Asha’at-ul lamaot (toshbosma). Husayniy Husain Voiz Koshafiy. Tafsir (qo’lyozma, 1895-y.). HusayniyHusainVoiz Koshafiy. Tafsir (qo’lyozma, 1895-y.). Yusuf Chalabiy. Sharhi viqoya hoshiyasida Zahirat-ul uqvo (toshbosma, 1882-y.). Abu Muhammad Mahmud ibn Ahmad Ayniy. Binaya fiy sharhil hidoya (toshbosma). Alisher Navoiy. Xamsa (qo’lyozma, 1893-y.). Jaloliddin Rumiy. Masnaviyi ma’naviy (toshbosma, 1882-y.). G’iyosiddin Laknaviy. G’iyos-ul lug’at, Muntaxab-ul lug’at, Choroh hidoyat (toshbosma). Shayx Ismoil Haqqiy. Ruhul bayon (toshbosma, 1889-y.). Muhammad Muhiddin Shayxzoda. Shayxzoda (toshbosma, 1889-y.). Muhammad Muhiddin Shayxzoda. Shayxzoda (toshbosma, 1889-y.). Mullo Mu’iniddin Koshafiy. Ma’rit-un kubuvvat fiy madorij-il futuvvat (toshbosma). Mullo Mu’iniddin Koshafiy. Ma’rit-un kubuvvat fiy madorij-il futuvvat (toshbosma). Faxriddin Xasan ibn Mansur O’zjandiy. Fatovoiy alam griyya (qo’lyozma). Faxriddin Xasan ibn Mansur O’zjandiy. Fatovoiy alam griyya (qo’lyozma). Ubaydulloh ibn Ma’sud. Muxtasar-ul viqoya (toshbosma, 1913-y.). Firdavsiy. Shohnomai turkiy (qo’lyozma, 1905-y.). Maqsudxo’ja ibn Murodxo’ja Toshkandiy. Majma’ul maqsud (toshbosma). G’iyosiddin G’ampuriy. G’iyos-ul lug’at (qo’lyozma, 1891-y.). Sa’duddin Taftazoniy. Tavzuh, Talveh (toshbosma, 1883-y.). Imom Buxoriy. Al jome’as sahih Sahihi Buxoriy (toshbosma). Abu Muslim. Dostoni Sohibqironi (toshbosma). Kamoluddin ibn Xumon. Fathul qodir (Kifoya) (toshbosma). Qomusiy lug’at (toshbosma). Ubaydulloh ibn Ma’sud. Manofe’ul muslimin (qo’lyozma). Ubaydulloh ibn Ma’sud. Sharxi muxtasari viqoya (qo’lyozma 1815-y.). Muhammad Husayniy. Devoni Sharif (Nosihiy) (qo’lyozma, 1824-y.). Burhoniddin Marg’iloniy. Al Hidoya (qo’lyozma, 1842-y.). Lutarilloh Kardoniy. Fiqhi Qaydoniy sharhi (qo’lyozma). Abu Nasr Farobiy. Lug’ati salos (qo’lyozma). So’fi Ollayor. Sabot-ul ojizin (toshbosma, 1901-y.). So’fi Ollayor. Favz-un najot (toshbosma, 1904 y.). Farididdin Attor. Chohor kitob (qo’lyozma). Ibn Hojib. Qofiya (qo’lyozma, 1902-y.). Bedil. Bayozi Bedil (qo’lyozma, 1902-y.). Shamsiddin Kahstoniy. Jome’ur rumuz (qo’lyozma, 1781-y.). Shamsiddin Kahstoniy. Jome’ur rumuz (qo’lyozma, 1781-y.). Shamsiddin Kahstoniy. Jome’ur rumuz (qo’lyozma, 1781-y.). Shamsiddin Kahstoniy. Jome’ur rumuz (qo’lyozma, 1781-y.). Shamsiddin Kahstoniy. Jome’ur rumuz (qo’lyozma, 1781-y.). Shamsiddin Kahstoniy. Jome’ur rumuz (qo’lyozma, 1781-y.). Muhammad ibn Mavlon. Qutbiyya Mir Qutbiy (qo’lyozma, 1903-y.). Boborahim Mashrab. Qissayi Mashrab (qo’lyozma). Abulaxs Samarqandiy. Shurut-us Salot (toshbosma). Ubaydulloh ibn Ma’sur. Muxtasar-ul viqoya (qo’lyozma). Ubaydulloh ibn Ma’sur. Muxtasar-ul viqoya (qo’lyozma). Ibn Hojib. Qofiya (qo’lyozma, 1693-y.). Ibn Hojib. Qofiya (qo’lyozma, 1693- y.). Aqoyid-in asafiyya (qo’lyozma). Abdurahmon Jomiy. Sharhi Mullo hoshiyasi (toshbosma, 1863-y.). Doston. Qamarjon (qo’lyozma). Aqoy hoshiyasi (qo’lyozma). So’fi Ollayor. Murod-ul orifin sharhi (1911-y.). Said Mustafo Afandi. Tariqati Muhammadiya (toshbosma). FariddidinAttor. Chohor kitob, Fikhi Kaydoniy (qo’lyozma, 1881-y.). Fariddidin Attor. Chohor kitob, Fikhi Kaydoniy (qo’lyozma, 1881-y.). Qur’oni Karim (qo’lyozma boshi, oxiriyo’q). Abu Nasr Farohiy. Nisob-us sibyon (qo’lyozma). Tajvidi Qur’on, Matole’ul Anvar (qo’lyozma, 1807-y.). Haftiyaki sharif (toshbosma). So’fi Olloyor g’azallari (qo’lyozma). Maxtumquli. G’azallar majmuyi (qo’lyozma). Nurnoma (qo’lyozma). Nurmuhammad Andalib. Shaxzod-az aynul arab dostoni (qo’lyozma). Haydagohjon va oqsuluv dostoni (qo’lyozma). Qissai Mashrab (qo’lyozma). Jome’ur rumuz Axtori Kabr (toshbosma, 1903-y.). Bayozi Bedil (toshbosma). JaloliddinDavoniy. AqoyidaMulloJalol (toshbosma, 1888-y.). Shayx Kamoluddin Damiriy. Hayot ul hayvon-ul kubro (toshbosma, 1902-y.). Ahmad ibn Muhammad. Irshod-us soriyli-sharhi Sahihi Buxoriy (toshbosma, 1887-y.). Ahmad ibn Muhammad. Irshod-us soriyli-sharhi Sahihi Buxoriy (toshbosma, 1887 y.). Ahmad ibn Muhammad. Irshodussoriyli-sharhi Sahihi Buxoriy (toshbosma, 1887 y.). AhmadibnMuhammad. Irshod-us soriyli-sharhi SahahilBuxoriy (toshbosma, 1887 y.). Ubaydulloh ibn Ma’sud. Muxtasari viqoya (qo’lyozma). Maxtumquli. Bayozi Maxtumquli (qo’lyozma). Talxisi muqayyid (toshbosma, 1895-y.). Manoqibi G’avsul A’zam (qo’lyozma). Bahrom va Gulandon (qo’lyozma, 1910-y.). Said Sharif Jurjoniy. Mir Qutbiy (qo’lyozma). Said Sharif Jurjoniy. Mir Qutbiy (qo’lyozma). Abdurahmon Jomiy. Sharhi Mullo Jomiy (qo’lyozma). Chahor kitob (qo’lyozma). Shahobiddin Suhravardiy. Matni avrod (toshbosma, 1909-y.). Boborahim Mashrab. Qissai Mashrab (toshbosma, 1906-y.). TojiddinYolchig’il. Risolayi Aziza (toshbosma). Sa’duddinTaftazoniy. Tavzeh (toshbosma, 1896-y.). Sa’duddin Taftazoniy. Mutavval (toshbosma, 1887-y.). Yaqub Charxiy. Tavsiri Yaqub Charxiy (toshbosma, 1908-y.). Xuvaydo. Bayozi Xuvaydo (qo’lyozma). Muhammad Chalabiy. Muhammadiyya (toshbosma). So’fi Ollayor. Maslak-ul muttaqiyn (qo’lyozma). Chohar kitob (Toshkentda chop qilingan qo’lyozma). Hazrati Ali to’g’risida. Hafdaxg’azat (qo’lyozma). Download 67.02 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|