Guliston davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

3-rasm. Non daraxti va uning mevalari
Qovun daraxti, papaya - papayadoshlarga mansub doimyashil mevali daraxt. Afrika va Janubiy - Sharqiy Osiyoda ko'p tarqalgan. Balandligi 4-7m. Barglari yirik panjasimon qirqilgan 5-7 bo'lakli, uzun badli, shox-shabbasiz, tanasining uchida g'uj-g'uj o'rnashgan barglari soyabonga o'xshab osilib turadi, gullari sarg'ish-oq ikki jinsli.Mevasi sariq tusda,og'irligi. 3-6kg , uzunligi 30 sm qovunga o'xshaydi (nomi shundan). Qovun daraxti tez o'sadi lekin uzoq yashamaydi, sovuqqa chidamsiz. Tropik mintaqada o'stiriladi,Mevasi istemol qilinadi undan papain fermenti olinadi. Urug'idan ko'paytiriladi.
Mevalari bir - biridan shakli va hajmi jihatidan katta farq qilishi mumkin. Pishgan mevaning qobig'i qizil-to'q sariq ranga ega bo'lib,tanasi qizil, qalin va shirin bo'ladi odatda mevalarini 5-7 kundan ortiq saqlab bo'lmaydi.
4-rasm. Papaya daraxti.

Banan (Musa)-banansimonlar oilasiga (Zingirberaceae ) mansub ko'p yillik tropik o'simlik. Vatani Afrika va Osiyoning tropik va suptropik zonalari hamda Malayya orxipelagi. Asosan, Lotin Amerikasi mamlakatlarida o'stiriladi. Bananning bo'yi 15 m gacha boradi, bargi yirik (uzinligi 4 m gacha, eni 90 sm

• Banan (Musa)-banansimonlar oilasiga (Zingirberaceae ) mansub ko'p yillik tropik o'simlik. Vatani Afrika va Osiyoning tropik va suptropik zonalari hamda Malayya orxipelagi. Asosan, Lotin Amerikasi mamlakatlarida o'stiriladi. Bananning bo'yi 15 m gacha boradi, bargi yirik (uzinligi 4 m gacha, eni 90 sm
• Bananning 40 ga yaqin turi bor . Guli qo'sh jinsli. Mevasi rezovor meva. Bir tup mevasida 300 tagacha mevasi bor (60 kg gacha). Bir mevasining uzunligi 15 sm gacha, diametri 3-4sm ga boradi.Sarg'ish, eti oqish shirin . Etining tarkibida 75-76% suv, 14-22% qand, 5-8% kraxmal, 1,5%gacha protein, 0,3-0,6% moy bor. Portinokarpiya usulida (otalanmasdan) meva hosil qiladi, shuning uchun urug'i puch. Banan mevasi ho'lligicha hamda quritilgan holda iste'mol qilinadi. Ko'pchilik turlarning mevasi yeyishga yaramaydi. Banan ildiz bachkilari yordamida ko'payadi. Ayrim turlaridan dengizchilikda qo'llaniladigan arqonlar, baliq ovlash to'rlari tayyorlashda ishlatiladingan tola (abaka) olinadi. Bananning xushmanzara daraxt sifatida ko'chalar, parklarda va uylarda o'stirilgan turlari ham bor.