Guliston davlat universiteti Umumiy kimyo kafedrasi

Termiz davlat universiteti Kimyo yo’nalishi 2-kurs 421-guruh talabasi Mengboyev Sadibekning Falsafa fanidan tayyorlagan TAQTIMOTI

Qadimgi Sharq va G'arb falsafasi vujudga kelishiva rivojlanishiningumumiy qonuniyatlari.SCRIBD +Scribd bilSharq va G'arbda shakllangan falsafa insoniyatning ilm, fan, ma'naviy taraqqiyotining debochasi hisoblanadi. Ularning rivojlanishi, o'ziga xosligi va betakrorligidan qat'iy nazar, ayrim umumiy qonuniyatlarga ega. Birinchidan, falsafiy tafakkur Sharqda ham, G'arbda ham ijtimoiy ongning dastlabki shakli sifatidagi mifologiya negizida vujudga kelgan. Mifologiya inson o'zini atrof muhitdan ajratishga va hodisalarni tabiiy sabablarga muvofiq tushuntirishga qodir emasligi bilan tavsiflanadi
Kalonkali
Xromatografiya
Adsorbsiya, bo'linish, ion almashinuvi, chiqarib tashlash, yaqinlik va elektroforez kundalik hayotimizda yoki laboratoriyamizda keng qo'llaniladigan xromatografiya usullarining asosiy turlaridir. Xromatografiya texnikasi printsipi tasodifan bir tomchi siyoh qog'ozga to'satdan tushganda aniqlangan. Xromatografiya komponentlari statsionar faza va mobil faza kabi ikki fazaga taqsimlanadi. Statsionar faza ustun, plastinka yoki qog'oz, lekin xromatografiyada harakatlanuvchi faza suyuq yoki gazdir.
Xromatografiya tamoyillari Xromatografiya molekulalarning harakatchan va statsionar faza o'rtasida o'tkazilishi printsipiga asoslanadi. Bu biz ajratmoqchi bo'lgan aralashmada mavjud bo'lgan molekulalarning absorbsiyasi yoki bo'linishi tufayli yuzaga keladi. Alohida erigan molekulalarning ustun yoki yupqa qatlam orqali harakatlanish tezligi bir xil emas. Bu to'g'ridan-to'g'ri molekulalarning harakatchan faza va statsionar faza o'rtasida bo'linishi bilan bog'liq.
Xromatografiyaning nazariy asoslari
Xromatografiya usuli 1903-yilda rus botanigi M.S.Svet tomonidan tavsiya qilingan.
Har qanday xromatografik sistemada A modda molekulasi turg'un va harakatchan fazalar orasida dinamik muvozanatda bo'ladi.
Moddaning kolonka bo'ylab harakati natijasida diffuziya tufayli cho'qqilarning kengligi yemiriladi (yuviladi). Cho'qqilarning kengligi xromatografik sistemaning samaradorligi bilan belgilanadi. Xromatografik yo'l yemirilishining o'lchovi sifatida uzunlik o'lchamiga ega bo'lgan kattalik - nazariy tarelkaga ekvivalent balandlik (h) (NTEB) qabul qilingan:
Xromatografiyada statsionar faza Statsionar faza xromatografik texnikada ustun, plastinka yoki qog'oz bo'lishi mumkin. Bu qattiq faza yuzasida qoplangan qattiq faza yoki suyuq faza.
Statsionar fazaning tabiatiga qarab, laboratoriyada uchta xromatografik usul keng qo'llaniladi. Bu texnikalar Suyuq-qattiq singdirish yoki ustunli xromatografiya (LSC) Qog'oz xromatografiyasi (PC) Yupqa qatlamli xromatografiya (TLC)
Xromatografiyadagi mobil faza Har xil migratsiya tezligi tufayli turli komponentlar ajratilganda harakatlanuvchi faza (suyuqlik yoki gaz) statsionar fazadan o'tadi. Agar harakatlanuvchi faza suyuq bo'lsa, u suyuq xromatografiya (LC) deb ataladi. Agar mobil faza gaz bo'lsa, u gaz xromatografiyasi (GC) deb ataladi. Molekulalarning migratsiyasi ularning statsionar va harakatlanuvchi fazalarga yaqinligiga bog'liq. Shuning uchun statsionar fazaga kamroq biriktirilgan komponentlar mobil fazalarda tezroq harakat qiladi.
Adsorbsion xromatografiya Adsorbsion xromatografiya usuli erigan moddaning kolonka bilan o'ralgan statsionar fazaga so'rilishidagi farqdan foydalanishga asoslangan. Har xil yog 'kislotalarini adsorbsion texnika bilan osongina ajratish mumkin. Faol ko'mirda asil gazlarni ajratish gaz-qattiq adsorbsion xromatografiya yordamida amalga oshirilishi mumkin.
Bo'linish xromatografiyasi Bu xromatografiyaning eng katta texnikasi. LLPC, PC, TLC, GLC va RPPC kabi barcha texnikalar bo'linish texnikasiga tegishli edi. Suyuq-suyuqlik bo'linish xromatografiyasida ajratish namunalarning statsionar faza va harakatchan faza o'rtasida taqsimlanishiga ta'sir qiladi. Moddaning eritmasi aralashmaydigan erituvchi bilan chayqatiladi va erigan modda ikki faza o'rtasida taqsimlanadi. Muvozanatga erishilganda, bo'linish koeffitsienti (Kd) = A erituvchida erigan moddaning konsentratsiyasi/ B erituvchidagi erigan moddaning konsentratsiyasi.
Ion almashinadigan qatronlar usuli Ion almashinadigan qatronlar usuli turli ionlar va ustunga o'ralgan ion almashinadigan qatronlar o'rtasidagi almashinuv potentsialidagi farqlarga asoslangan. Lantanidlar va noyob tuproqlarni ajratish uchun sintetik kation almashtirgich ishlatilgan. Ion almashinuvi xromatografiyasi usuli aminokislotalar, oqsillar, DNK, RNK va boshqalar kabi organik molekulalarni ajratish uchun ham qo'llaniladi. U Angliyada Tomas va Vey tomonidan kashf etilgan. Tuproqdagi natriy va kaltsiyning natriy yoki kaltsiy aluminosilikat hosil bo'lishi bilan almashinuvi ion almashinuvi hodisalarini ko'rsatadi.
Cheklash texnikasi Cheklov xromatografiyasi yordamida ajratish texnikasi molekulalarning kattaligi yoki molekulyar geometriyasidan foydalanishga asoslangan. Hajmidagi farqga ko'ra, ba'zi zarralar tezroq harakat qiladi, boshqa zarralar esa jel bilan o'ralgan ustunda sekinroq harakat qiladi. Shuning uchun, jellar bilan o'ralgan ustunda differentsial migratsiya hosil qiladi. Cheklash texnikasi quyidagi toifalarga bo'lingan: Jel o'tkazuvchanligi yoki jel filtrlash texnikasi Ionlarni chiqarib tashlash va ionlarni kechiktirish texnikasi Noorganik molekulyar elaklar
Yaqinlik xromatografiyasi Biz fermentlar, gormonlar, antikorlar, DNK, RNK, oqsillar va aminokislotalarni tozalash uchun yaqinlik xromatografiyasidan foydalandik. U bispesifik adsorbsiya yoki bioaffinlik xromatografiyasi deb ham ataladi. Fermentlar, gormonlar, antikorlar, DNK, RNK, oqsillar va aminokislotalar kabi biomolekulalar bilan o'ziga xos ajraladigan kompleks hosil bo'lishi yaqinlik texnikasining asosidir. Biz biologik makromolekulalarni ajratish va tozalash uchun afinite texnikasidan foydalandik. Masalan, erimaydigan cho'ziluvchan moddalar, fermentlar, oqsillar va antibiotiklarni ajratish va tahlil qilish yaqinlik xromatografiyasi orqali amalga oshiriladi.

E’tiboringiz uchun raxmat !