Guruh (sirtqi)talabasi ishbayeva nafisa ona tili va o’qish savodxonligi va uni o’qitish metodikasi fanidan tayyorlagan taqdimoti


Download 152.19 Kb.
bet1/3
Sana17.06.2023
Hajmi152.19 Kb.
#1531010
  1   2   3
Bog'liq
FEL SO’Z TURKUMI HAQDA UMUMIY MA’LUMOT

22-13-GURUH (sirtqi)TALABASI ISHBAYEVA NAFISA ONA TILI VA O’QISH SAVODXONLIGI VA UNI O’QITISH METODIKASI FANIDAN TAYYORLAGAN TAQDIMOTI

Mavzu: FEL SO’Z TURKUMI HAQDA UMUMIY MA’LUMOT

Reja:

  • Fe’lning ma’no turlari
  • Fe’llarning tuslanishi.
  • Fe’llarda zamon ko`rsatkichi

Harakat va harakat bilan bog`liq holatni bildirib, nima qilmoq? nima bo`lmoq? so`roqlarini oluvchi so`z turkumi fe’l deyiladi.

Masalan: yugurmoq, sakramoq, suyunmoq, uxlamoq, qurimoq, ko`paymoq, tinchimoq va boshqalar.

Fe’l quyidagi grammatik ko`rsatkichlarga ega:

Fe’l quyidagi grammatik ko`rsatkichlarga ega:

  • Ma’no turlari bilan ifodaladi.
  • Zamon kategoriyasi mavjud.
  • Nisbat va mayl kategoriyasini ko`rsatadi.
  • Bo`lishli va bo`lishsiz shakllariga ega.
  • O`timli va o`timsiz bo`ladi.
  • To`liqsiz fe’l shakllari ham mavjud.

7. Vazifa shakllariga ega.

7. Vazifa shakllariga ega.

8. Yetakchi va ko`makchi shakllarida bo`ladi.

9. Yasaladi.

10. Sodda, murakkab tuziladi.

11. Sintaktik vazifa bajaradi.

12. Mustaqil so`z turkumlarining eng asosiysi sanaladi.

Fe’lning ma’no turlari.

Fe’lning ma’no turlari.

Fe’l dastlab ikkiga bo`linadi: harakat fe’llari va holat fe’llari.

Shaxs, jonivor, narsa va boshqa tushunchalarning harakati asosida yuzaga kelgan fe’llar harakat fe’llari deyiladi: kuldi, tishladi, ushladi, salomlashdi, siljidi.

Narsaning bir holatdan ikkinchi holatga o`tishidan yoki insonning his- tuyg`ulari asosida yuzaga kelgan fe’llar holat fe’llari deyiladi.

Masalan: suyundi, terladi, pishdi, o`yladi, yoqdi, uyg`ondi, his qildi.

Masalan: suyundi, terladi, pishdi, o`yladi, yoqdi, uyg`ondi, his qildi.

Bundan tashqari, ba’zi manbalarda fe’lning ma’no turlari bir necha guruhlarga bo`lingan:

  • Yumush fe’llari: pishirdi, supurdi, artdi.
  • Yurish fe’llari: ketdi, keldi, tashrif buyurdi.
  • Ko`rish fe’llari: qaradi, boqdi, nigoh tashladi.

Download 152.19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling