Guruh talabasi Abdiraxmonov Rasulbek 2023

911-20 guruh talabasi Shermetov Ulug’bek 2023

Mavzu: Tarmoq tahdidlarining zamonaviy shakllari va ulardan himoyalash usullari

Reja: 1.Tarmoq xavfsizligi. 2.Tarmoqqa qo’yiladigan tahdidlar. 3. Tahdidlardan himoyalanish usullari

Tarmoq tahdidlarini bartaraf etishning aniq usullarini muhokama qilishdan oldin, tarmoq xavfsizligining ahamiyatini tushunish muhimdir. Xavfsiz tarmoqqa ega bo'lish ma'lumotlarni himoya qilish va tizimlarga ruxsatsiz kirishni oldini olish uchun juda muhimdir. Bundan tashqari, xavfsiz tarmoqni saqlash muvofiqlik talablariga javob berish va brend obro'sini himoya qilishning bir qismi bo'lishi mumkin (Bailkoski, 2021). Tarmoq xavfsizligini e'tiborsiz qoldiradigan korxonalar ma'lumotlar buzilishiga ko'proq duch kelishadi, bu esa qimmatga tushishi va zarar etkazishi mumkin.

Biroq tarmoqqa noqonuniy kirish, axborotlardan foydalanish va o‘zgartirish, yo‘qotish kabi muammolardan himoya qilish dolzarb masala bo‘lib qoldi. Ish faoliyatini tarmoq bilan bog‘lagan korxona, tashkilotlar hamda davlat idoralari ma’lumot almashish uchun tarmoqqa bog‘lanishidan oldin tarmoq xavfsizligiga jiddiy e’tibor qaratilishi kerak. Tarmoq xavfsizligi uzatilayotgan, saqlanayotgan va qayta ishlanayotgan axborotni ishonchli tizimli tarzda ta’minlash maqsadida turli vositalar va usullarni qo‘llash, ko‘rish chora va tadbirlari amalga oshiriladi.

Tarmoq xavfsizligiga tahdidlarning ko‘p turlari bor, biroq ular bir necha toifalarga bo‘linadi: >>axborotni uzatish jarayonida hujum qilish orqali, eshitish va o‘zgartirish (Eavesdropping); >>xizmat ko‘rsatishdan voz kechish; (Denial-of-service) >>portlarni tekshirish (Port scanning).

Axborotni himoya qilish >> axborotning fizik butunligini ta’minlash, ya’ni axborot elementlarini to’siqlarga uchrashiga va yo’qolishiga yo’l qo’ymaslik; >> axborot butunligini saqlashda uning elementlarini almashtirishga (modifikasiyaga) yo’l qo’ymaslik; >> mos vakolatlarga ega bo’lmagan shaхslar yoki jarayonlar tomonidan taqiqlangan axborotni olinishiga yo’l qo’ymaslik; >>egalariga uzatilayotgan resurslar faqatgina tomonlar kelishgan shartlarga mos ravishda ishlatilishiga ishonch hosil qilinishi kerak.

Tarmoq xavfsizligi tahdidlaridan himoyalanish usullari

Barcha o'lchamdagi korxonalar tarmoq xavfsizligi tahdidlariga sezgir. Xakerlar va kiberjinoyatchilar har doim tarmoq zaifliklaridan foydalanishning yangi usullarini izlayotganligi sababli, biznes egalari o'z ma'lumotlari va infratuzilmasini himoya qilish choralarini ko'rishlari kerak. Biz tarmoq xavfsizligi tahdidlarining oldini olishning beshta usuli muhokama qilamiz.

Umumiy tarmoq xavfsizligi tahdidlari

Korxonalar o'z tarmoqlariga turli xil tahdidlarga duch kelishi mumkin. Tarmoq xavfsizligining eng yuqori xavflaridan ba'zilari:
1. Zararli dasturlar. 
2. Spyware
3. Fishing
4. Ransomware
5. Taqsimlangan rad etish (DDoS) hujumlari.

Zararli dastur.

Zararli dastur - bu viruslar, troyanlar va josuslarga qarshi dasturlarni o'z ichiga olgan keng qamrovli zararli dasturlarni tavsiflash uchun ishlatiladigan atama. Zararli dasturiy ta'minot foydalanuvchining xabarisiz tizimga o'rnatilishi mumkin, bu erda u zarar etkazishi yoki ma'lumotlarni o'g'irlashi mumkin.

Spyware

Spyware - bu foydalanuvchi haqida ma'lumot to'playdigan dastur. U maqsadli qaysi veb-saytlarga tashrif buyurishini kuzatishi va parollar va kredit karta raqamlari kabi nozik ma'lumotlarni to'plashi mumkin.

Fishing.

 Fishing hujumlari qabul qiluvchilardan maxfiy ma'lumotlarni olish uchun soxta elektron pochta yoki matnli xabarlarni yuborishni o'z ichiga oladi. Xabarlar bank yoki kredit karta kompaniyasi kabi qonuniy manbadan kelgandek tuyulishi mumkin, lekin aslida firibgarlar tomonidan yuboriladi.

Ransomware

Ransomware - bu to'lov amalga oshirilgunga qadar foydalanuvchilarni kompyuter yoki mobil qurilmadan blokirovka qiluvchi zararli dastur. Ransomware viruslarini olib tashlash qiyin bo'lishi mumkin va foydalanuvchi tizimidagi fayllarga zarar etkazishi yoki o'chirishi mumkin.

Taqsimlangan rad etish (DDoS) hujumlari.

 DDoS hujumi xavfsizlikka tahdidlarning eng xavfli turlaridan biridir (Mathew, 2021). Bu kiberhujumning bir turi bo'lib, unda bir nechta tizimlar nishonni trafik bilan to'ldiradi va uni qonuniy foydalanuvchilar uchun mavjud bo'lmaydi. DDoS hujumlari juda qimmat va undan himoyalanish qiyin bo'lishi mumkin.

Tarmoq buzilishining oqibatlari

Tarmoq xavfsizligini buzish korxonalar uchun jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin, jumladan:

• Ma'lumotlar yo'qolishi. Tarmoq xavfsizligi buzilishi mijoz ma'lumotlari yoki moliyaviy yozuvlar kabi nozik ma'lumotlarning yo'qolishiga olib kelishi mumkin.
• Obro'ga zarar etkazish. Buzilish, shuningdek, kompaniya obro'siga putur etkazishi va mijozlar va boshqa manfaatdor tomonlarning ishonchini qaytarishni qiyinlashtirishi mumkin.

• Daromadni yo'qotish. Ba'zi hollarda, tarmoq xavfsizligi buzilishi daromadning yo'qolishiga olib kelishi mumkin, chunki mijozlar o'z bizneslarini boshqa joyga olib boradilar.
• Ko'tarilgan xarajatlar. Buzilishlar, shuningdek, yangi xodimlarni yollash yoki xavfsizlik tizimlarini yangilash kabi xarajatlarning oshishiga olib kelishi mumkin.

E’tiboringiz uchun raxmat