Guruh talabasi abdumurodov islombekning avtomobillar konstruksiyasi fanidan

---

JIZZAX POLITEXNIKA INSTITUTI 
TRANSPORT FAKULTETI 101-21 TVM 
GURUH TALABASI ABDUMURODOV 
ISLOMBEKNING AVTOMOBILLAR 
KONSTRUKSIYASI FANIDAN 
TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI
QABUL QILDI: XAZRATQULOV ABDUVOHID

---

DIZEL DVIGATELDA YONILG’I
UZATISH TIZIMI
REJA:
1.DIZEL DVIGATELI HAQIDA.
2.DIZELNING TA’MINOT TIZIMI.

---

Dizel dvigatel - bu energiya olish va uni chiqarish uchun dizel moyini yoqadigan dvigatel. 
Dizel dvigatellarning afzalliklari katta moment va yaxshi iqtisodiy ko'rsatkichlardir. Dizel
dvigatelning ishlash jarayoni benzinli dvigatel bilan juda ko'p o'xshashliklarga ega. Har bir
ishchi sikl, shuningdek, qabul qilish, siqish, ishlash va charchashning to'rt zarbasini oladi. 
Ammo, dizel dvigatellarda ishlatiladigan yoqilg'i dizel bo'lgani uchun, uning yopishqoqligi
benzinga qaraganda yuqori va uni bug'lanishi oson emas va o'z-o'zidan yonish harorati
benzinga qaraganda pastroq. Shuning uchun yonuvchi aralashmalarning hosil bo'lishi va
yonishi benzinli dvigatellardan farq qiladi. Asosiy farq shundaki, dizel dvigatelning
tsilindridagi aralashmani yoqish o'rniga siqish yoqiladi.

---

Dizel
yonilg'isi
benzindan
anchagina
yuqoriroq zichligi va
yog1 lash xususiyati bilan ajralib turadi.
Dizel yonilg‘isini o'z-o'zidan a la n g a la n
is h x u s u s iy a tin i b a h o la s h u c h u n
s e ta n s o n id a n
foydalaniladi. Setan soni deganda uning
alfa-m etilnaftalin bilan
aralashmasidagi
setanning
foizlardagi
ulushiga aytiladi, bunda ushbu
aralashm
a
shu
yonilgi
bilan
bir
alangalanish kechikishiga ega boiishi
kerak.

---

Dizelning ta ’minot tizimi tarkibiga quyidagilar kiradi: yonilg'i
baki, yonilg'i filtrlari, yuqori bosimli yonilg'i nasosi (YBYN),
truboprovodlar, forsunkalar, havo filtri va ishlatib bo'lingan gazlarni
chiqarish tizimi.Dizelni ishga tushirishni osonlashtirish uchun sovuq vaqtlarda ko’pincha
qizdirish shamlaridan foydalaniladi. Ular
uchqunli o 't oldirish sham laridan shu bilan farq qiladiki, ular
oddiy elektr qizdiruvchilardir va ishga tushirish jarayonida sovuq
havoni dvigatel silindriga uzatishdan avval uni qizdiradi.

---

Dizel ta’minot tizimining eng murakkab va
qimmat qurilmasi bo‘iib, yuqori bosimli
yonilg'i nasosi (YBYN) hisoblanadi. Dastlabki
statsionar dvigatellarni yaratishda Rudolf dizel
ishonchli tarzda o‘z -o‘zidan yonishi uchun
yonilg'i yuqori bosim ostidagi silindrga
uzatilishi kerakligini aniqladi. Uning
konstruksiyalarida buning uchun qudratli va
ulkan kompressordan foydalanilgan.

---

YBYN, nafaqat, yonilg'i bosimini yaratadi, balki dvigatel ish
tartibiga muvofiq tarzda uni tegishli silindrlar forsunkalari bo'yicha
taqsimlaydi ham.Forsunkalar YBYN bilan yuqori bosimli
truboprovodlar orqali bog'lanadi. Forsunkalar o'zlarining quyi
qismlari - purkagichlari bilan yonish kamerasiga chiqadilar.
Purkagichlar yonilg'ining mayda zarrachalarga sochilgan shaklda
yonish kamerasiga tushishi va oson alanga olishi uchun zarur bo'lgan
juda mayda tirqishlarga ega. 
Havo filtri dvigatelning kiritish truboprovodiga o'rnatiladi va
silindrga tushadigan havoni tozalaydi. Chiqarish tizimi truboprovodlar, 
glushitelga ega va ko'pincha katalitik neytralizatorlar hamda
ishlatib bo'lingan gazlardagi zararli moddalarni kamaytirish uchun
boshqa qurilmalar bilan jihozlanadi.