Guruh talabasi Aktamov Ilhombek Nazorat savollari
А5/1 ma’lumotlarni shifrlash algoritmi
Download 0.58 Mb. Pdf ko'rish
|
Aktamov20Ilhombek20kiber
|
3.
А5/1 ma’lumotlarni shifrlash algoritmi А5/1 ma’lumotlarni shifrlash algoritmi A5/1 shifrlash algoritmida dastlabki kalitning uzunligi 64 bitni tashkil etib, u quyidagi uchta registorga qiymat qilib beriladi 5. Almashtirish shifrlash usuli, bo‘yicha boshlang‘ich matn belgilari foydalanilayotgan yoki boshqa bir alfavitli belgilarga almashtiriladi. Almashtirish (o‘rniga qo‘yish) usullarining mohiyati bir alfavitda yozilgan boshlang‘ich axborotning belgilarini ma’lum bir qoida bo‘yicha boshqa alfavitdagi belgilar bilan almashtirishdadir. To‘g‘ridan-to‘g‘ri almashtirish usuli eng oddiy hisoblanadi. Boshlang‘ich axborot yoziladigan boshlang‘ich Ao alfavitning Soi belgilari mos ravishda shifrlovchi A1 alfavitning S1i belgilariga to‘g‘ri keltiriladi. Oddiy holatda ikkala alfavit ham bir belgilar to‘plamidan tashkil topishlari mumkin. Masalan, ikkala alfavit ham rus alfaviti harflarini o‘z ichiga olishi mumkin. Gamilton marshrutlari asosida shifrlash tizimi. Qayta joylashtirish usullarini mohiyatini boshlang‘ich matnni ma’lum bir uzunlikdagi bloklarga bo‘lib chiqish va keyinchalik aniq algoritm bo‘yicha har bir blok ichida belgilarni qayta joylashtirishni tashril etadi. Qayta joylashtirishlar boshlang‘ich axborotni yozish yo‘llarini va shifrlangan axborotni o‘qish yo‘llaridan, geometrik shakl chegaralarida, farqlari hisobiga olinadilar. Oddiy qayta joylashtirish misol tariqasida boshlang‘ich ma’lumotni blokini matritsa qatorlari bo‘yicha yozish, ustunlari bo‘yicha o‘qishni keltirish mumkin. Qayta joylashtirishlar yana Gamilton marshrutlarini ishlatishga asoslangan usulda ham ishlatiladi. Bu usul quyidagi qadamlarni bajarish yo‘li bilan amalga oshadi. 1- qadam. Boshlang‘ich axborot bloklarga bo‘lib chiqiladi. Agar shifrlanadigan axborotning uzunligi blokning uzunligiga karrali bo‘lmasa, unda oxirgi blokning bo‘sh joylariga maxsus xizmat belgi - to‘ldiruvchilar (masalan, *) joylashtiriladi DES ma’lumotlarni shifrlashni Amerikancha standarti. DES algoritmining asosiy ishlash tartibi. Kriptotahlil qilishga sarflanadigan vaqt va vosita kalit uzunligiga va shifrlash algoritmining murakkabligiga bog‘liq bo‘ladi. Keng ishlatiladigan shifrlash algoritmini maxfiy saqlashni deyarli imkoni yo‘qdir, shuning uchun algoritm yopiq kuchsiz joylarga ega bo‘lmasligi kerak. Axborotni ishonchli yashirish uchun kalit uzunligi 90 bitdan kam bo‘lmasligi kerak (masalan, 1978 yildan buyon AQSH da davlat standarti sifatida DES (DATA Encrypting Standard) shifri ishlatiladi, algoritm ochiq nashr da e’lon qilingan. 30 mln $ turadigan super EHM ni ishlatgan holda 56 bitli kalit 453 kunda topilishi mumkin, qo‘shimcha 300000 $ ni sarflasa - 19 kunda, agar maxsus chipni ishlab chiqsa - harajatlar 300 mln. $ bo‘lganda 12 sekundni tashkil etadi). Zamonaviy shifrlash standartlaridan axborotni shifrlashga Rossiya standartini GOST 28147-89, AQSHning DES (Data Encryption Standart) standartini keltirish mumkin. KT va T larida kriptohimoya qilishni ishlatish istiqbollariga to‘xtaladigan bo‘lsak, quyidagilarga e’tiborni qaratish kerakdir: kalitning uzunligi zamonaviy tizimlar uchun >90 bit bo‘lishi kerak; juda mas’uliyatli qo‘llanishlar uchun nafaqatgina kalit, balki shifrlash algoritmi ham maxfiy hisoblanadi; stenografiya kriptohimoya qilishning istiqboli yo‘nalishi hisoblanadi. .IDEA axborotlarni shifrlash algoritmi. Ma’lumotlarni shifrlashning dastlabki standarti. Tijorat maqsadlarida PGP 2.6 ni ishlatmang, ViaCrypt kompaniyasidan PGP bilan ishlash huquqini sotib oling. ViaCrypt kompaniyasi RSADSI ning litsenziyasiga va tijorat yo‘lida ishlatish uchun patentlangan texnologiyalarni sotishga IDEA patentini egaligiga egadir. PGP 2.6 uchun hech qanday pul to‘lamang, tabiyki, u tarqatiladigan tashuvchi narxidan tashqari albatta. Huquqiy nuqtai nazardan PGP 2.6 bilan kodlangan axborot oldingi versiyalari tomonidan o‘qib bo‘lmaydi. Shunday bo‘lsada, Filipp Simmermanning PGP dasturi haqiqiy revolyusiyani amalga oshirdi. U oddiy foydalanuvchilarga o‘zlarining ma’lumotlarini va xabarlarini taqiqlangan murojaat **qilishdan himoya qilish imkonini beradigan dasturlardan birinchisi edi. PGP ni ishlatib, ma’lumotlarni himoya qilish: -murojaat qilsa bo‘ladigan; -qulay; -kriptografik tomondan ishonchli; -qonuniy; -ishonchni oqlaydigan; -keng tarqalgan bo‘lib qoladi. Axborot xavfsizligini rejimini shakllantirish - kompleks muammodir. Uni xal qilish bo‘yicha choralarni to‘rtta darajaga bo‘lish mumkin: qonun chiqaruvchi (qonunlar, me’yoriy dalolatnomalar, standartlar va sh. o‘); ma’muriy (tashkilot raxbariyati tomonidan ko‘riladigan umumiy xarakterli ishlar); jarayonli (kishilar bilan bo‘ladigan xavfsizlikning aniq choralari); texnik-dastur (aniq texnik choralar). Zamonaviy shifrlash standartlaridan axborotni shifrlashga Rossiya standartini GOST 28147-89, AQSHning DES (Data Encryption Standart) standartini keltirish mumkin. El Gamall shifrlash sxemasi. Shaxsiy kompyuterlarda amalga oshirish uchun yanada ishonchlirok va qulay bo‘lgan EGSA raqamli imzo algoritmi 1984 yilda kelib chiqishi arab millatiga mansub bo‘lgan amerikalik Taxir El Gamal tomonidan ishlab chiqilgan. El Gamalning raqamli imzo sxemasi RSA raqamli imzo sxemasiga nisbatan bir qator afzalliklarga ega: 1. Raqamli imzo algoritmining berilgan mustaxkamlik darajasida hisoblashlarda katnashayotgan butun sonlar 25% qisqa uzunlikka egadir, bu esa hisoblashlar murakkabligini deyarli 2 marta kamaytiradi va ishlatiladigan xotira sig‘imini sezilarli qisqartirish imkonini beradi. 2. El Gamal sxemasi bo‘yicha imzoni shakllantirish jarayoni maxfiy kalitni bilmasdan turib (RSA dagi kabi) yangi xabarlar ostida raqamli imzolarni hisoblash imkonini bermaydi. Download 0.58 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|