Guruh talabasi Normuminov Muhriddinning Elektromagnit maydonlar va to'lqinlar fanidan mustaqil ishi

Bir jinsli elektr maydoniga joylashtirilgan, yuzasi-S, qalinligi d-bo’lgan dielektrikni kuzatamiz.

moddaning tabiatiga bog’liq bo’lgan o’zgarmas kattalik bo’lib, dielektrik qabul qiluvchanlik deyiladi.

• moddaning tabiatiga bog’liq bo’lgan o’zgarmas kattalik bo’lib, dielektrik qabul qiluvchanlik deyiladi.
• Qutblanish tufayli elektr maydon kuchlanganlik chiziqlari dielektrik chegarasida qisman uziladi. Maydon kuchlanganligi tashqi (erkin zaryad maydoni) va qutblanish tufayli vujudga kelgan bo’glangan zaryadlar (ichki maydon) kuchlanganligi vektorining yig’indisidan iborat bo’ladi

-elektr maydon kuchlanganligining dielektrik modda ichida qanchaga kamayganligini bildiradi.

• -elektr maydon kuchlanganligining dielektrik modda ichida qanchaga kamayganligini bildiradi.
• -moddalarning ximiyaviy tabiati, qutblanish darajasi hamda temperaturasiga bog’liq. Temperatura ortishi bilan dipol momentlari elektr maydonida tartibsiz joylashib, qutblanish darajasini, shunindek dielektrik kirituvchanlikni ham kamaytiradi. Shunday qilib, elektr maydon kuchlanganligi, vakuumda dielektrik chegarasiga o’tganda yoki ikki dielektrik muhit chegarasida keskin o’zgaradi. Maydonni hisoblashda bu o’zgarish ancha noqulayliklarga olib keladi. Bu noqulaylikni bartaraf etish uchun elektr induksion (siljish) vektoridan foydalaniladi.

Segnetoelektriklar

• Segnetoelektriklar
•  Dielektriklarning shunday alohida turlari borki, ular tashqi elektr maydoni bo’lmaganda ham, o’z – o’zidan to`yunish darajasigacha qutblangan elementar hajm (domenlar)ga bo’lingan bo`ladi Domenlar dipol momenti vektori tartibsiz yo’nalganligi sababli, segnetoelektrik jism dipol momentining algebraik yig’indisi nolga teng bo’ladi.
• Elektr maydoniga kiritilgan segnetoelektriklar qator xossalari bilan dielektriklardan farq qiladi:
• 1) Normal sharoitda segnetoelektriklarning dielektrik singdiruvchanligi dielektriknikidan 104-marta katta bo’ladi;
• 2) Segnetoelektriklarning dielektrik singdiruvchanligi ularning nafaqat kimyoviy tabiati, balki temperaturasi hamda qutblanish darajasiga ham bog’liq bo’ladi;
• 3) Segnetoelektriklar gisterezis xossasiga egadir.

Dastlab segnetoelektriklar tashqi elektr maydonida P1-to`yinish darajasigacha qutblanadi. Tashqi maydon kuchlanishi (E) kamayishi bilan qutblanish P sekin-asta kamayib, E=0 da P0-qoldiq qutblanishni vujudga keltiradi
Qoldiq qutblanishni yo’qotish uchun jismga teskari yo’nalishda kuchlanish berilishi lozim. Qoldiq qutblanish nolga teng bo’lganda segnetoelektrikka qo’yilgan teskari kuchlanishning qiymati konservativ kuch deb yuritiladi.