Guruh talabasi o'ktamova shahista otlarning son kategoriyasi; otlarning nokategorial shakllari. Reja

MANTIQIY SON VA GRAMMATIK SON HAQIDA

MANTIQIY SON. Ahmad so`zi mantiqan bir necha odamning ismi bo`lishi mumkin. Kitob sozi mantiqan ko`plab o`quv qurollarining nomidir.

GRAMMATIK SON. Ahmad so`zi grammatik jihatdan bitta shaxsni bildiradi. Kitob sozi shu shaklda yakka o`quv qurolining nomidir.

SON KATEGORIYASINING IKKI SHAKLI.

BIRLIK SHAKLI (nol ko`rsatkichli shakl). Bu shakl bir jinsdagi tushunchalarning bittasini ifodalaydi: Daftar, odam
KO`PLIK SHAKLI. Bir jinsdagi tushunchalarning noaniq miqdorini ifodalaydi: Daftarlar, odamlar.

NARSA OTLARIDA SON

-LAR OLMAYDI: 1.Mavhum otlar: hukm o`qildi, 2. Son bilan ifodalangan sifatlovchisi bor otlar: Ikki so`z, beshta kitob 3. Hisob so`zlar bilan qo`llangan otlar: Bir piyola choy, ikki qop un.

-LAR OLADI: Qaralmishi bir, hamma bo`lgan otlar: Yo`llardan biri, uylarning hammasi 2. ichida, orasida so`zlari bilan qo`llanga otlar: Daraxtlar ichida, uylar orasida 3. Sifatlovchisi ba’zi, ayrim bo`lgan otlar: Ba’zi vazifalar, ayrim ishlar.

–LAR QO`SHIMCHASINING BOSHQA MA’NOLARI

1) narsalarning turini, navini xilini: Do’konga yohlar (guruchlar, suvlar...) kеltirildi;2) jamlikni: Ma'muraxonlar kеlishdi; 3) hurmatni: Dadamlar ishlaydilar;4) kinoyani: Janoblari kеlibdilar-da;5) kuchaytirishni: Boshlarim og’rib kеtdi;6) taxminni: Soat bеshlarda kеladi.

OTDAN BOSHQA TURKUMDA BOSHQA TURKUMLARDA SON

OT O`RNIDA QO`LLANADIGAN SO`ZLAR: Birlikda: 1.Harakat nomi: tushuntirish,

Birlik va ko`plikda 1.Olmosh: kim, nimalar, hech kim, o`zi.
OTLASHGAN SO`ZLAR: Birlik va ko`plikdaigi 1. Sifat: kattalar, kichik 2. Olmosh: bular, shuni 3. Son: sakkizga, o`nning… 4. Ravish: ko`plar… 5. Sifatdosh: kelganlar, o`qiganlar…