Guruh: tt 11-23 Fan nomi: Dasturlash 1

Mavzu-5: Matrisalarni tashkil etish.
Matritsalarni almashtirish amallari. Matlabda matritsalar ustida oddiy arifmеtik amallardan tashqari maxsus amallar va almashtirishlar mavjud. Ulardan biri matritsalarni transnponirlashdir. Biror A matritsani transponirlash dеganda uni

mos qatorlarini ustunlar bilan almashtirish tushuniladi va u A' kabi bеlgilanadi.

Masalan, A= [ 1 2 3; 4 5 6 ] bo’ladi. dеmak bunda (m*n) o’lchovli matritsaga
o’tadi.
Bir nеchta matritsalarni birlashtirish uchun
В= cat ( А1, А2, ... )
komanda ishlatiladi. Bu holda A1, A2, ..., matritsalar ko’rsatilgan o’lchov bo’yicha
birlashtiriladi:
cat (2, А, В) = [А, В]
cat (1, А, В) = [А; В]
Matlabda matritsalarni burish uchun fliplr (A), flipud (A) komandalaridan foydalaniladi. fliplr (A) komandasi A matritsani chapdan o’ngga ustunlarini almashtirish yo’nalishida buradi. flipud (A) esa A matritsani pastdan yuqoriga qatorlarini almashtirish yo’nalishida buradi.
- Masala. A(mxn) matritsa berilgan. Shu matritsa elementlar ini kirituvchi va ekranga jadval ko`rinishida chiqaruvchi programma tuzilsin.
#include
#include
int main()
{int m, n, a[10][10];
cout << "Satrlar sonini kiriting \nm=";cin >> m;
cout << "Ustunlar sonini kiriting \nn=";cin >> n;
cout <<"Massiv elementlarini kiriting \n";
for(int satr = 0; satr < m ; satr++)
for(int ustun = 0; ustun < n; ustun++)
{ cout << "a[" << satr << "][" << ustun << "]="; cin >> a[satr][ustun]; }
for(int satr = 0; satr < m; satr++)
{ for(int ustun = 0; ustun < n; ustun++)
cout << a[satr][ustun] << "\t"; cout<<"\n"; }
system ("pause");
return 0; }
Funksiya parametri sifatida massivni jo'natish va funksiya natijasi sifatida massivni olish ham mumkin. Funksiyaga matritsani uzatishda matritsa nomi bilan uning satrlar va ustunlar sonini ham jo'natish kerak bo'ladi. Funksiyada massivdan foydalanishni bir necha xil usuli bor, shularning ba'zilari bilan tanishamiz.
Funksiyaga matritsani uzatish
#include
#include
void matrix_print(int a[10][10], int m, int n)
{// matritsani jadval shaklida chiqarish
for (int i = 0; i < m; i++)
{
for (int j = 0; j < n; j++)
{ cout << a[i][j] << "\t";
}
cout << "\n"; }
int satr_max(int a[], int n
Matritsadagi har bir satrning eng kattasini topish
#include
#include
void matrix_print(int a[10][10], int m, int n)
{
// matritsani jadval shaklida chiqarish
for (int i = 0; i < m; i++)
{
for (int j = 0; j < n; j++)
{
cout << a[i][j] << "\t";
}
cout << "\n";
}
}
int satr_max(int a[], int n)
a(m, n) matritsani b(n, p) matritsaga ko'paytirishdan hosil bo'lgan c(m, p) matritsani chiqaruvchi programma tuzilsin.
#include
#include
void matrix_print(int **a, int m, int n)
{
// matritsani jadval shaklida chiqarish
for (int i = 0; i < m; i++)
{
for (int j = 0; j < n; j++)
{
cout << a[i][j] << "\t";
}
cout << "\n";
}
}
void matrix_input (int **a, int m, int n)
{
for (int i = 0; i < m; i++)
for (int j = 0; j < n; j++)
cin >> a[i][j];
}void matrix_delete (int **a, int m)
O'zgaruvchilar turli toifada bo'ladi.
int - 123 yoki -123 kabi butun sonlarni (butun sonlar) saqlaydi.
double - 19.99 yoki -19.99 kabi o'nli raqamlar raqamlarini saqlaydi
char- "a" yoki "B" kabi bitta belgilarni saqlaydi. Char qiymatlari bitta tirnoq bilan o'ralgan.
string- "Hello World" kabi matnlarni saqlaydi. Qator qiymatlari ikki tirnoq bilan o'ralgan
bool - qiymatlarni ikki holat bilan saqlaydi: haqiqiy yoki noto'g'ri, True yoki False ( 1 yoki 0)
O'zgaruvchi qisqa nomga ega bo'lishi mumkin (masalan, x va y) yoki ko'proq tavsiflovchi nom (yosh, cpp, master va h.k). C++ o'zgaruvchilar uchun qoidalar:
O'zgaruvchilar nomi raqam bilan boshlanmaydi!
O'zgaruvchi [a-Z] harf bilan boshlanib raqamlar ham aralashtirsa bo'ladi. ( _ali123, son90 va h.k)
O'zgarvchi nomida katta va kichik harflar ahamiyatga ega bo'lib misol uchun Aka va aka ikki xil o'zgaruvchi nomi hisoblanadi! (Aka, aka, AkA, aKa)
Esdan chiqarmang. O'zgaruvchiga yangi qiymat kiritsangiz yoki tayinlasangiz oldingi mavjud o'zgaruvchi qiymati yuqoladi.
Bir nechta o'zgaruvchini e'lon qilish.
Bir xil turdagi bir nechta o'zgaruvchini e'lon qilish uchun vergul bilan ajratilgan ro'yxat shakllantiriladi:
Misol uchun:
int a, b, h, d, v;
string ismi, familyasi, ish joyi ;
Diqqat o'zgaruvchilarni e'lon qilishda orasi ochilib qolmasligiga e'tibor Bering.
Ob'ektni yaratish.
C++ dasturlash tilida biz sinf yaratamiz, ixtiyoriy class yaratdik, shuning uchun bundan foydalanib obyekt yaratamiz. Ob'ektni yaratish uchun yaratgan klasingizni nomini, so'ngra ob'ekt nomini ko'rsating.
Bir nechta ob'ektlar.
Siz bitta sinfning bir nechta ob'ektlarini yaratishingiz mumkin, buning uchun sinf nomini soʻng obyekt nomlarini kiritish lozim.