Tekshirish savollari
Lug'atda maqolalarning tashqi tartib asosida joylashtirilishida nimalar hisobga olinadi?
Lug‘atda maqolalarning ichki tartib asosida joylashtirilishida nimalar hisobga olinadi?
Ma’no tartibini qanday tushunasiz?
Maqola sxemalari haqida nimalarni bilasiz?
Tayanch tushunchalar
Tashqi tartib - lug‘atlarda so‘zning (lug'at maqolasining) alifbodagi harflar tartibida joylashtirilishida shu so'z (maqola) boshidagi birinchi harfga asoslanish.
Ichki tartib - lug'atlarda bir xil harf bilan boshlangan so'zlarning (maqola nomlarining) ikkinchi, uchinchi va keyingi harflariga, shu harflarning alifbodagi tartib o'rniga asoslanish.
Ma’no tartibi — omonim yoki polisemantik xarakterdagi so'zlarning (yoki birikmali nomlarning) joylashtirilishida ularning ma’nosiga va tematik guruhlanishiga tayanish prinsiplari.
Lug‘at maqolalarining tuzilishi — maqola mazmunining awaldan belgilangan sxemaga (kompozitsion-strukturaviy qolipga) tayanib yoritilishi.
§. 0‘zbek lug‘atchiligi tarixidan qisqacha ma’lumot
O'zbek lug'atchiligi tarixi, aslida, eski turkiy til lug'atchiligi va arab tili lug'atchiligi tarixi bilan uzviy bog'liqdir: «Devonu lug'otit turk» (1073— 1074- y.), «Muqaddimatul adab» (1137- y.j, «Kitob ul-idrok li lisanul atrak» (1312- y.), «Attuhfatuz zakiyatu fil lug'atit turkiya» (XIII asr) kabi asarlar arab tilida va arab tilshunosligi an’analarida yozilgan bo‘lsa-da, ularning barchasida qadimgi turkiy til va eski turkiy til lug'ati o'z ifodasini topgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
