H jamolxonov


Download 5.34 Mb.
bet96/170
Sana20.11.2023
Hajmi5.34 Mb.
#1789312
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   170
Bog'liq
H jamolxonov

Leksik ma’no leksemaning nimanidir nomlashi, atashi, anglatishi.
Fonetik so‘z — leksemaning fonetik qiyofasi, nomi.
Denotat — leksema tomonidan nomlangan narsa-predmet, voqelik.
Referent — til birligi ifodalaydigan tushuncha, fikr predmeti.
Signifikat — til birligi ifodalaydigan ma’no.
Valentlik — leksemaning birikma yoki gap tarkibida boshqa leksemalar bilan aloqaga kirisha olish xususiyatlari.
Tushuncha — obyektiv borliqdagi predmet yoki hodisalaming inson miyasida aks etgan umumiy tasavvuri.
Turkumlik semalari — leksik ma’noga tayangan holda leksemalarning grammatik ma’nolarini belgilaydigan, shu asosda leksemalarning so‘z turkumlariga uyushishini ta’minlaydigan semalar.
LEKSIK MA’NONING SEMANTIK TARKIBI
Adabiyotlar: 11 [13-17], 19 [57-671, 26 [15-17], 27 [62—71].

  1. §. Leksik ma’noning semalari

Leksik ma’no leksemaning mazmun planidagi yaxlit bir semantik butunlik bo‘lsa-da, keyingi vaqtlarda bu butunlik tarkibida ma’lum ma’no qismlari — semalar borligi aniqlanmoqda. Masalan, daraxt leksemasining leksik ma’nosida quyidagi semalar borligini ko‘ramiz: 1) «predmet»;

  1. «o‘simlik»; 3) «ko‘p yillik o‘simlik»; 4) «yerda o‘suvchi»; 5) «yog‘ochlash- gan tanali»; 6) «ildizli»; 7) «shox-shabbali»; 8) «bargli». Bu semalar birlashib, daraxt leksemasining leksik ma’nosini shakllantiradi. Leksik ma’noning semasiologiyada semema deyilishi ham shundan.

Semalar ma’no xususiyatiga ko'ra quyidagi turlarga bo‘linadi:

  1. Atash semalari (denotativ semalar).

  2. Ifoda, tasvir, qo‘shimcha ma’no semalari (konnotativ semalar)

  3. Vazifa semalari (funksional semalar) [19, -58[.

  1. §. Atash semalari


Download 5.34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   170




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling